Câu hỏi tự luận Lịch sử và Địa lí 5 chân trời Bài 9: Triều Lý và việc định đô ở Thăng Long

BÀI 9: TRIỀU LÝ VÀ VIỆC ĐỊNH ĐÔ Ở THĂNG LONG

(16 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (4 CÂU)

Câu hỏi 1: Cho biết Triều Lý được thành lập vào khoảng thời gian và trong hoàn cảnh nào 

Trả lời:

Thời gian và hoàn cảnh thành lập triều Lý:

• Thời gian: 1009
• Hoàn cảnh: Nước ta lâm vào tình trạng tranh giành quyền lực sau cái chết của Lê Đại Hành. Lý Công Uẩn, một tướng tài của triều Tiền Lê, đã đứng lên lãnh đạo, lên ngôi vua với danh hiệu Lý Thái Tổ. 

Câu hỏi 2: Kể tên một số công trình kiến trúc tiêu biểu của thời Lý tại nước ta

Trả lời:

Một số công trình kiến trúc tiêu biểu của thời Lý tại Việt Nam:

• Chùa Một Cột: Được xây dựng vào năm 1049, chùa có hình dáng như một bông hoa sen nở, biểu tượng cho sự thanh bình và phúc lộc.
• Thiên Mụ: Nằm bên bờ sông Hương, chùa Thiên Mụ được xây dựng vào thời Lý, là một trong những ngôi chùa cổ nhất ở Huế, mang đậm dấu ấn kiến trúc thời Lý.
• Đại Lý tự: Là nơi thờ Phật và lưu giữ kinh điển, cũng như những tài liệu quý giá về triều Lý.
• Tháp Báo Thiên: Xây dựng vào thế kỷ 11, tháp này được coi là biểu tượng của Phật giáo thời Lý.

Câu hỏi 3: Tại sao triều Lý quyết định dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long?

Trả lời:

Câu hỏi 4: Hãy chia sẻ những điều em biết về vua Lý Thái Tổ?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 CÂU)

Câu hỏi 1: Vị trí địa lý của Thăng Long có ý nghĩa như thế nào đối với việc xây dựng kinh đô?

Trả lời:

Vị trí địa lý của Thăng Long có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng kinh đô, cụ thể như sau:

• Địa thế thuận lợi: Thăng Long nằm ở vị trí trung tâm của vùng đồng bằng Bắc Bộ, gần hai con sông lớn là sông Hồng và sông Đáy. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương, vận chuyển hàng hóa và quân đội.
• Phòng thủ dễ dàng: Với địa hình cao, Thăng Long dễ dàng phòng thủ trước các cuộc tấn công từ kẻ thù. Vị trí này giúp quân đội có thể nhanh chóng ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
• Khí hậu ôn hòa: Thăng Long có khí hậu khá ôn hòa, mùa hè không quá nóng, mùa đông không quá lạnh, thuận lợi cho sinh hoạt và phát triển nông nghiệp.
• Nơi giao lưu văn hóa: Vị trí trung tâm giúp Thăng Long trở thành nơi giao lưu văn hóa giữa các vùng miền, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền văn minh dân tộc.
• Điểm tụ hội dân cư: Với vị trí đắc địa, Thăng Long thu hút nhiều cư dân từ khắp nơi đổ về, tạo thành một cộng đồng đông đúc và đa dạng, góp phần vào sự phát triển của kinh đô.

Câu hỏi 2: Em có thể nêu một số chính sách của triều Lý nhằm phát triển Thăng Long không?

Trả lời:

Triều Lý đã thực hiện nhiều chính sách nhằm phát triển Thăng Long thành kinh đô thịnh vượng và phát triển, bao gồm:

• Xây dựng cơ sở hạ tầng: Triều Lý đã đầu tư vào việc xây dựng các công trình như cung điện, đền chùa, và các công trình công cộng khác, tạo điều kiện cho sự phát triển văn hóa và tôn giáo.
• Phát triển nông nghiệp: Chính quyền khuyến khích phát triển nông nghiệp thông qua việc cải tạo đất đai, phát triển hệ thống thủy lợi, và hỗ trợ nông dân. Điều này giúp tăng sản lượng lương thực, cung cấp đủ nguồn thực phẩm cho cư dân Thăng Long.
• Thúc đẩy thương mại: Triều Lý đã tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại phát triển, bằng cách xây dựng các chợ, cải thiện đường giao thông, và khuyến khích các hoạt động giao thương với các vùng miền khác.
• Hỗ trợ văn hóa, giáo dục: Triều Lý chú trọng đến giáo dục và phát triển văn hóa thông qua việc xây dựng các trường học, khuyến khích việc học tập và nghiên cứu, từ đó nâng cao tri thức cho nhân dân.
• Thành lập quân đội mạnh: Để bảo vệ Thăng Long và đất nước, triều Lý đã tổ chức xây dựng một quân đội hùng mạnh, sẵn sàng đối phó với các cuộc xâm lược từ bên ngoài.
• Thực hiện chính sách hòa bình: Triều Lý chủ trương thực hiện chính sách hòa bình, tránh xung đột với các nước láng giềng, từ đó tạo điều kiện cho Thăng Long phát triển ổn định.

Câu hỏi 3: So sánh sự khác nhau giữa kinh đô Hoa Lư và kinh đô Thăng Long

Trả lời:

Câu hỏi 4: Vì sao nhà Lý lại xây dựng nhiều chùa chiền, tháp?

Trả lời:

Câu hỏi 5: Kể lại câu chuyện Lý Thường Kiệt và cuộc kháng chiến chống quân Tống

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (7 CÂU)

Câu hỏi 1: Em có biết về các lễ hội nào được tổ chức ở Thăng Long trong thời kỳ triều Lý không?

Trả lời:

Trong thời kỳ triều Lý, Thăng Long (Hà Nội ngày nay) là kinh đô phát triển với nhiều lễ hội phong phú, phản ánh đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người dân. Dưới đây là một số lễ hội tiêu biểu được tổ chức ở Thăng Long trong thời kỳ này:

• Lễ hội Vía Bà: Tổ chức để tôn vinh các vị thần, đặc biệt là Thánh Mẫu, nhằm cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
• Lễ hội Đền Hùng: Mặc dù gốc gác từ thời Hùng Vương, lễ hội này vẫn được duy trì và phát triển trong thời kỳ Lý, nhằm tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước.
• Lễ hội cầu an: Được tổ chức tại các chùa, đền thờ lớn trong kinh đô, lễ hội này có mục đích cầu xin sự bình an cho dân chúng và đất nước.
• Lễ hội Xuân: Mỗi dịp Tết Nguyên Đán, người dân Thăng Long tổ chức các lễ hội với nhiều hoạt động văn hóa như múa lân, hát dân ca, và các trò chơi dân gian, thể hiện sự khởi đầu của một năm mới đầy hy vọng.
• Lễ hội thuyền rồng: Diễn ra vào mùa xuân, bao gồm các cuộc đua thuyền trên sông Hồng, nhằm tưởng nhớ công lao của các vị vua, cũng như khẳng định sức mạnh của dân tộc.

Câu hỏi 3: Những giá trị văn hóa nào được hình thành ở Thăng Long trong thời kỳ triều Lý?

Trả lời:

Trong thời kỳ triều Lý, Thăng Long hình thành nhiều giá trị văn hóa nổi bật, bao gồm:

• Phát triển văn học và nghệ thuật: Nhiều tác phẩm văn học và thơ ca nổi tiếng ra đời, phản ánh tâm tư của người Việt.
• Xây dựng chùa chiền: Nhiều chùa và tháp được xây dựng, thể hiện tín ngưỡng Phật giáo và phong phú đời sống tinh thần.
• Tín ngưỡng và lễ hội: Lễ hội truyền thống được tổ chức thường xuyên, gắn kết cộng đồng và bảo tồn văn hóa dân gian.
• Tư tưởng Nho giáo: Được phát triển qua giáo dục và thi cử, tạo lớp trí thức ảnh hưởng lớn đến xã hội.
• Kiến trúc độc đáo: Công trình kiến trúc mang dấu ấn văn hóa Việt Nam, thể hiện kỹ thuật xây dựng phát triển.
• Đời sống vật chất: Thương mại và nghề thủ công mỹ nghệ phát triển, làm phong phú đời sống của cư dân.

Câu hỏi 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn miêu tả về kinh đô Thăng Long thời Lý

Trả lời:

Câu hỏi 5: Em hãy tìm hiểu về một công trình kiến trúc của thời Lý và giới thiệu với các bạn

Trả lời:

Câu hỏi 6: Sưu tầm tư liệu về một di tích hoặc nhân vật lịch sử thời nhà Lý để chia sẻ với các bạn

Trả lời:

Câu 7: Em hãy tìm hiểu về một nhân vật thời Lý mà em ấn tượng và chia sẻ với mọi người 

 Trả lời: