VĂN BẢN. TRƯA THA HƯƠNG

(16 câu)

1.    NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Giới thiệu vài nét về tác giả Trần cư

Trả lời:

- Trần Cư tên thật là Trần Ngọc Cư, sinh ngày 3-4-1918 tại Huê Lăng - Thủy Nguyên - Hải Phòng, sinh ra trong một gia đình đông con. Để ông có thể được học hành đàng hoàng cha mẹ đã rất vất vả, cố gắng

- Tiểu thuyết thứ bảy là tờ báo Trần Cư cộng tác lâu dài nhất. Trên tờ báo này, ông chủ yếu đăng các tác phẩm văn học như truyện ngắn, ký, tùy bút. Nhiều người cùng thời giờ vẫn còn nhớ những tác phẩm khá chắc tay của ông như Trưa tha hương (17-7-1943), Trên lái thần (12-1944)…

Câu 2: Tác phẩm thuộc thể loiaj gì?

Trả lời:

Tùy bút

Câu 3: Em hãy nêu xuất xứ của tác phẩm

Trả lời:

Đăng trên Tiểu Thuyết Thứ Bảy, Số 470, 17 Tháng Bảy 1943

Câu 4: Phương thứuc biểu đạt của tác phẩm là gì?

Trả lời:

Tự sự, miêu tả

Câu 5: Tóm tắt văn bản bằng đoạn văn ngắn.

Trả lời:

“Trưa tha hương” thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của một người con lâu ngày rời xa quê hương. Chỉ với những âm thanh quen thuộc, đơn sơ, mộc mạc, đã gợi lại trong trái tim những kỉ niệm xưa cũ không thể nào quên.

Câu 6: Bố cục chia làm mấy phần

Trả lời:

Chia văn bản thành 3 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “xanh dịu trên rèm cửa”: Tình huống, địa điểm, thời gian của câu chuyện

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “nguyên vẹn trong câu hát ru em”: Những âm thanh quen thuộc đưa nhân vật trở về với những kỉ niệm xưa cũ ở quê hương.

- Đoạn 3: Còn lại: Câu hát ru quen thuộc, đầy kí ức về quê hương

2.    THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Văn bản đề tài chính là gì?

Trả lời:

Sự thân thuộc của quê hương

Câu 2: Bối cảnh của văn bản là gì?

Trả lời:

- Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện không gian ở Chúp khiến nhân vật "tôi" nhớ nhà.

- Đề tài: sự thân thuộc của cố hương.

- Bối cảnh của câu chuyện đặc biệt ở chỗ nó không phải ở Việt Nam mà là ngoại quốc.

Câu 3: Tiếng hát ru đã làm nhân vật nhớ tới cái gì?

Trả lời:

+ Nhà và những kỉ niệm lúc ở nhà.

+ "Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương".

Câu 4: Tiếng hát ru đã gợi lên tình cảm gì của nhân vật tôi?

Trả lời:

→ Những âm thanh quen thuộc ở quê hương vẫn còn mãi trong tâm hồn những người con xa xứ, dù đi tới đâu, ở bất cứ nơi nào vẫn nhớ tới quê hương thân yêu của mình.

3.    VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Nội dung chính của văn bản Trưa tha hương?

Trả lời:

văn bản “Trưa tha hương” thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của người con sống xa quê hương. Qua những âm thanh quen thuộc, đơn sơ, mộc mạc, đã khơi gợi lại trong trái tim những kỉ niệm xưa cũ không thể nào quên

Câu 2: Nêu giá trị nội dung văn bản

Trả lời:

“Trưa tha hương” thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của một người con lâu ngày rời xa quê hương. Qua đó nhắc nhở, đưa ta trở về với cội nguồn về với quê hương mình, dù có đi đâu làm gì thì vẫn luôn khắc sâu hình bóng quê nhà.

Câu 3: Nêu giá trị nghệ thuật văn bản:
Trả lời:

- Nghệ thuật tả cảnh đặc sắc, bức tranh nông thôn buổi trưa hiện ra chân thực, sinh động.

- Ngôn ngữ giàu chất thơ, thể hiện cảm xúc nhớ thương, da diết.

Câu 4: Các yếu tố về bối cảnh như địa điểm, không gian, thời gian, tình huống xảy ra câu chuyện nêu trong bài có  liên quan như thế nào với sự kiện nghẹ tiếng hát ru xứ Bắc?

Trả lời:

Các yếu tố về bối cảnh nêu trong bài tập có liên quan rất nhiều đến sự kiện nghe tiếng hát ru: Vào một buổi trưa nắng đẹp, không gian tĩnh lặng; ở một nơi xa quê hương, bên kia bờ Cửu Long Giang (Cam-pu-chia), trong một “căn phòng tối mát”, “Một con chim nào hót lảnh lót trong rừng cao su xa xa … rồi lại im lặng. Mọi vật, dưới nắng, thiu thiu sắp chìm trong một giấc ngủ nặng nề. Thỉnh thoảng có hơi gió nhẹ lay động tàu chuối ngoài cửa sổ làm biến đổi, chập chờn cái màu xanh dịu trên rèm cửa.”, … Toàn bộ bối cảnh ấy tạo nền cho sự xuất hiện của tiếng ru, rất phù hợp cho tiếng ru cất lên từ một người đang tha hương và gợi cho người ta nhớ về quê hương,...

4.    VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1:  Qua một số câu văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tùy bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm  xúc.

Trả lời

 “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát.”

Câu 2: Phân tích tác phẩm Trưa tha hương

Trả lời:

Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện không gian ở Chúp khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà. Bối cảnh của câu chuyện này đặc biệt ở chỗ nó không phải ở Việt Nam mà là ngoại quốc nhưng lại có những âm thanh như ở quê nhà Việt Nam.

Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi’ nhớ về những kỉ niệm lúc ở nhà: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm,tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát”

Điều đó chứng tỏ tất cả những âm thanh quen thuộc ở quê hương vẫn còn mãi trong tâm hồn của nhân vật tôi, dù đi tới đâu, ở bất cứ nơi nào thì vẫn nhớ tới quê hương thân yêu của mình. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc, nghệ thuật ngôn từ đặc sắc của tác giả giúp hình ảnh làng quê Bắc Bộ hiện lên đầy sinh động, gần gũi, nên thơ, đan cài với cảm xúc nhớ nhung và tự hào của nhân vật.

Thông qua tác phẩm Trưa tha hương, ta có thể nhận thấy rằng quê hương luôn là điều tuyệt vời nhất với mỗi người, dù đi xa đến đâu thì hình bóng, âm thanh quen thuộc của quê hương sẽ luôn ngự trị trong trái tim của ta.