Câu hỏi và bài tập tự luận lịch sử 9 chân trời sáng tạo

BÀI 6: HOẠT ĐỘNG CỦA NGUYỄN ÁI QUỐC VÀ SỰ THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM 

(10 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (2 CÂU)

Câu 1: Nêu những nét chính về hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 1918 – 1930.

Trả lời:

Những nét chính về hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 1918 – 1930.

- Năm 1919: thay mặt những người An Nam yêu nước gửi đến Hội nghị Véc-xai bản Yêu sách của nhân dân An Nam. 

- Năm 1920: 

+ Đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin.

+ Tham gia Đại hội XVIII của Đảng Xã hội Pháp.

+ Bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế thứ ba.

+ Tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

- Năm 1921: tham gia sáng lập Hội Liên hiệp thuộc địa. 

- Năm 1922: xuất bản báo Người cùng khổ.

- Năm 1923: dự hội nghị Quốc tế Nông dân và được bầu vào Ban Chấp hành. 

- Năm 1924: tham dự và trình bày về cách mạng ở các nước thuộc địa tại Đại hội V của Quốc tế Cộng sản.

- Năm 1925: 

+ Thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.

+ Xuất bản Bản án chế độ thực dân Pháp. 

- Năm 1927: các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc trong các lớp đào tạo cán bộ được tập hợp thành sách Đường Kách mệnh. 

- Năm 1930: Triệu tập và chủ trì Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Câu 2: Nêu ý nghĩa sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trả lời:

Ý nghĩa sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam:

- Là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp ở Việt Nam trong thời đại mới. 

- Là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử của giai cấp công nhân và cách mạng Việt Nam, chấm dứt thời kì cách mạng Việt Nam khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo, đường lối cứu nước.

- Là khâu chuẩn bị quan trọng đầu tiên cho những bước phát triển về sau của cách mạng và lịch sử dân tộc Việt Nam. Từ đây, cách mạng Việt Nam trở thành bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới. 

2. THÔNG HIỂU (2 CÂU)

Câu 1: Trình bày quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Trả lời:

Quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam:

- Tháng 3/1929: một số hội viên Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Bắc Kỳ thành lập chi bộ cộng sản đầu tiên ở Việt Nam. 

- Tháng 6 đến tháng 9/1929: 

+ Chi bộ đã xúc tiến cuộc vận động thành lập một đảng cộng sản.

+ Trên cơ sở của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và Tân Việt cách mạng đảng, ba tổ chức cộng sản nối tiếp nhau ra đời: Đông Dương Cộng sản đảng, An Nam Cộng sản đảng, Đông Dương Cộng sản liên đoàn.

→ Sự ra đời của ba tổ chức cộng sản thúc đẩy phong trào cách mạng Việt Nam phát triển. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động riêng lẻ, tranh giành ảnh hưởng, công kích lẫn nhau, phong trào cách mạng có nguy cơ bị chia rẽ.

- Ngày 6/1 – 7/2/29130: Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. 

- Ngày 24/2/1930: Đông Dương Cộng sản liên đoàn gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu 2: Nhận xét về vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trả lời:

Nhận xét vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam: 

Chủ trì hợp nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam.

- Từ năm 1929 - 1930, trong bối cảnh tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên có sự phân hóa và mất dần vai trò lãnh đạo cách mạng, trong thời gian ngắn lần lượt xuất hiện ba tổ chức cộng sản là Đông Dương Cộng sản Đảng (tháng 6/1929), An Nam Cộng sản Đảng (tháng 11/1929) và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn (tháng 01/1930). Yêu cầu cấp thiết đặt ra là chấm dứt hiện tượng biệt phái, chia rẽ giữa các nhóm cộng sản, thống nhất các tổ chức cộng sản thành một chính đảng duy nhất ở Việt Nam. Nguyễn Ái Quốc đã thống nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản duy nhất ở Việt Nam.

- Với cương vị là phái viên của Quốc tế Cộng sản, đầu năm 1930, Nguyễn Ái Quốc tổ chức hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một đảng duy nhất, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam.

- Nguyễn Ái Quốc soạn thảo Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng. Đây là Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam. 

→ Vai trò rất to lớn của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, người thực hiện sứ mệnh lịch sử sáng lập chính đảng vô sản ở Việt Nam, với những sáng tạo lý luận xuất sắc. Từ đây, cách mạng Việt Nam có một đảng cách mạng chân chính dẫn đường cho toàn dân đứng lên đánh đổ ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến đem lại độc lập cho dân tộc, ấm no, tự do, hạnh phúc cho Nhân dân.

3. VẬN DỤNG (3 CÂU)

Câu 1: Có ý kiến cho rằng “Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời chấm dứt thời kì cách mạng Việt Nam khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo và đường lối cứu nước”. Em có đồng ý với ý kiến này không? Tại sao?

Trả lời:

- Đồng ý với ý kiến “Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời chấm dứt thời kì cách mạng Việt Nam khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo và đường lối cứu nước”.

- Giải thích:

+ Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng ta do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo. Cương lĩnh đã xác định đúng đắn những vấn đề chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam; đáp ứng những yêu cầu cơ bản và cấp bách của xã hội Việt Nam, phù hợp với xu thế của thời đại và định hướng đúng đắn cho tiến trình cách mạng Việt Nam.

+ Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam với Cương lĩnh Chính trị đầu tiên là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam, mở ra cho cách mạng nước ta một giai đoạn lịch sử mới, chấm dứt sự khủng hoảng, bế tắc về đường lối cứu nước của các phong trào yêu nước Việt Nam. Đảng ra đời còn là thành quả của quá trình vận động, phát triển và thống nhất của phong trào cách mạng trong cả nước, thành quả của sự chuẩn bị công phu về mọi mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, là kết quả của cuộc đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp, của sự đoàn kết nhất trí của những chiến sĩ tiên phong vì lợi ích giai cấp và dân tộc. 

+ Ngay từ khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã được lịch sử giao cho sứ mệnh nắm quyền lãnh đạo duy nhất của cách mạng Việt Nam, chỉ ra con đường cứu nước đúng đắn, đó là đi theo con đường cách mạng vô sản, đã đưa dân tộc Việt Nam sang những trang sử mới, đưa cách mạng Việt Nam vượt qua khó khăn, thử thách, tạo tiền đề và nhân tố quyết định đưa cách mạng Việt Nam giành được những thắng lợi rất vẻ vang. 

Câu 2: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Hội nghị Việt Nam Cách mạng Thanh niên.

Trả lời:

Ý nghĩa của việc thành lập Hội nghị Việt Nam Cách mạng Thanh niên:

- Là một sáng tạo của của Nguyễn Ái Quốc trong quá trình thành lập chính đảng cộng sản ở Việt Nam.

- Thông qua các hoạt động truyền bá lí luận giải phóng dân tộc, giác ngộ tư tưởng, đào tạo cán bộ cách mạng, Hội đã góp phần hoàn tất quá trình chuẩn bị những điều kiện cần thiết cho sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Câu 3: Có ý kiến cho rằng: “Bản Yêu sách của nhân dân An Nam là bản tuyên bố chính trị đầu tiên của nhân dân Việt Nam”. Em có đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?

Trả lời:

- Đồng ý với ý kiến “Bản Yêu sách của nhân dân An Nam là bản tuyên bố chính trị đầu tiên của nhân dân Việt Nam”.

- Giải thích: 

+ Sự ra đời của bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” là sự kiện mở đầu cho cuộc đấu tranh đòi quyền dân tộc cơ bản, quyền tự quyết thiêng liêng của các dân tộc trong những năm đầu thế kỷ XX.

+ Sự phủ nhận bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” của những người điều hành Hội nghị Véc-xai đã phơi bày bản chất, dã tâm lừa bịp nhân dân thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc.

+ Bản Yêu sách và sự xuất hiện của Nguyễn Ái Quốc là nguồn động lực cho cuộc đấu tranh giải phóng của dân tộc Việt Nam và các dân tộc thuộc địa.

+ Đánh dấu sự chuyển biến quan trọng trong nhận thức, tư tưởng của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc, đánh dấu một bước ngoặt trên hành trình tìm đường cứu nước của một vĩ nhân: Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.

→ Bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” được lan truyền rộng rãi, gây tiếng vang lớn trong dư luận nước Pháp và các nước thuộc địa; làm thức tỉnh tinh thần đấu tranh yêu nước của các tầng lớp nhân dân Việt Nam và Đông Dương.

4. VẬN DỤNG CAO (3 CÂU)

Câu 1: Sưu tầm thông tin, tư liệu trên sách, báo, internet và trình bày một số thông tin về Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trả lời:

Một số thông tin về “Cương lĩnh chính trị đầu tiên” của Đảng Cộng sản Việt Nam:

- Cương lĩnh đầu tiên của Đảng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, được Hội nghị thành lập Ðảng (tháng 2/1930) thảo luận, thông qua. Tuy ngắn gọn, chỉ có 282 chữ, nhưng Chánh cương đã xác định rõ ràng nhiều vấn đề cơ bản về chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam.

+ Về chính trị: Ðánh đổ ách thống trị của thực dân Pháp và chế độ phong kiến, làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập, dựng ra chính phủ công nông binh, tổ chức ra quân đội công nông.

+ Về kinh tế: Thủ tiêu hết các thứ quốc trái; tịch thu hết các sản nghiệp lớn (như công nghiệp, vận tải, ngân hàng...) của tư bản Pháp để giao cho chính phủ công nông binh quản lý; tịch thu ruộng đất của tư bản Pháp và đại địa chủ để làm của công chia cho dân cày nghèo, bỏ sưu thuế cho dân cày nghèo; mở mang phát triển công nghiệp và nông nghiệp; thi hành luật ngày làm 8 giờ.

+ Về xã hội: Dân chúng được tự do tổ chức, nam nữ bình quyền, thực hiện phổ thông giáo dục theo công nông hóa.

- Đây là cương lĩnh cách mạng giải phóng dân tộc sáng tạo, kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp. Độc lập và tự do là tư tưởng cốt lõi của cương lĩnh. 

Câu 2: Sưu tầm thông tin, tư liệu trên sách, báo, internet và trình bày về Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trả lời:

Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam:

- Thời gian: diễn ra từ ngày 6/1 đến ngày 7/2/1930 tại Hương Cảng (Hồng Kông), Trung Quốc. Người chủ trì hội nghị là Nguyễn Ái Quốc, với chức vụ là phái viên của Quốc tế Cộng sản.

- Đại diện: với sự tham gia của 2 đại diện An Nam Cộng sản Đảng, 2 đại diện Đông Dương Cộng sản Đảng. Tổng số Đảng viên là 211 người.

+ An Nam Cộng sản Đảng: Châu Văn Liêm, Nguyễn Thiệu.

+ Đông Dương Cộng sản Đảng: Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Đức Cảnh.

+ Nhóm đại biểu hải ngoại: Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn.

- Nghị trình: 

+ Thống nhất thành lập một Đảng chung, hợp nhất An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Đảng và lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam. 

+ Thống nhất thông qua Cương lĩnh chính trị gồm Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo.

+ Thành lập Ban Chấp hành Trung ương Đảng lâm thời, Đoàn Thanh niên Cộng sản, Hội Tương tế, Hội Phản đế,... và thông qua Lời kêu gọi của Nguyễn Ái Quốc.

+ Chính thức bầu Trịnh Đình Cửu làm Phụ trách Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam.

+ Sau hội nghị, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn đề nghị xin gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 24/2/1930, Ban Chấp hành Trung ương lâm thời nhóm họp và đã chính thức chấp thuận đề nghị.

- Kết quả: thống nhất chung các tổ chức Cộng sản thành một đảng thống nhất và duy nhất dẫn dắt đường lối cách mạng tới con đường giải phóng dân tộc, đánh đổ đế quốc, phong kiến.

Câu 3: Sưu tầm thông tin, tư liệu trên sách, báo, internet và giới thiệu một về tác phẩm Đường Kách mệnh. 

Trả lời:

- Đường Kách mệnh là tác phẩm ghi lại những bài giảng của Nguyễn Ái Quốc cho các lớp đào tạo cán bộ tại Quảng Châu do Bộ tuyên truyền của Hội Liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở Á Đông, phát hành vào đầu năm 1927. Cuốn sách đánh dấu cho sự truyền bá Chủ nghĩa Mác – Lê-nin vào Việt Nam những năm 20 của thế kỷ XX.

- Đường Kách mệnh giới thiệu tính chất và kinh nghiệm các cuộc cách mạng Mỹ (1776), cách mạng Pháp (1789), Cách mạng tháng Mười Nga (1917) và khẳng định chỉ có Cách mạng tháng Mười Nga là triệt để. Sau đó tiếp tục giới thiệu về Quốc tế I, Quốc tế II; phê phán đường lối phi mác xít của những người cơ hội trong Quốc tế II. Nguyễn Ái Quốc cho rằng cách mạng Việt Nam là bộ phận khăng khít của phong trào cách mạng thế giới và để đảm bảo sự thắng lợi đó, nó phải dựa vào Quốc tế III, tức Quốc tế Cộng sản.

- Hiện nay Bảo tàng Lịch sử quốc gia còn lưu giữ một trong số ít những bản in đầu tiên năm 1927 của cuốn sách Đường Kách mệnh. Bản in này được công nhận là Bảo vật quốc gia đợt 1, năm 2012.