Đáp án Khoa học 5 cánh diều Bài 12: Vi khuẩn và vi khuẩn gây bệnh ở người

BÀI 12. VI KHUẨN

1. MỞ ĐẦU

Khi quan sát bất cứ đồ vật nào, em có nhìn thấy vi khuẩn không? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Khi quan sát bất cứ đồ vật nào, em không thể nhìn thấy vi khuẩn vì vi khuẩn có kích thước rất nhỏ, mắt người bình thường không thể quan sát được.

1. VI KHUẨN

Quan sát: Nhờ dụng cụ nào mà chúng ta có thể quan sát được vi khuẩn? Từ đó, em có nhận xét gì về kích thước của vi khuẩn?

Hướng dẫn chi tiết:

Nhờ dụng cụ kính hiển vi mà chúng ta có thể quan sát được vi khuẩn. Vi khuẩn có kích thước rất nhỏ, nhỏ đến mức mắt người bình thường không thể quan sát được. Các vi khuẩn có kích thước từ khoảng mm đến mm.

Quan sát: Vi khuẩn có thể sống được ở đâu?

Hướng dẫn chi tiết:

Vi khuẩn có thể sống ở trên và trong cơ thể các sinh vật. Ngoài ra, vi khuẩn còn có thể sống trong đất, trong không khí, trong nước…

Quan sát: Em có nhận xét gì về nơi sống của vi khuẩn?

Hướng dẫn chi tiết:

Vi khuẩn sống ở mọi nơi và sống ở xung quanh chúng ta.

1. MỘT SỐ BỆNH Ở NGƯỜI DO VI KHUẨN GÂY RA

BỆNH SÂU RĂNG

Câu hỏi: Bệnh sâu răng có hại gì đối với răng và sức khoẻ người bệnh

Hướng dẫn chi tiết:

Bệnh sâu răng có hại đối với răng và sức khoẻ người bệnh. Nó được thể hiện qua việc men răng bị tổn thương, vi khuẩn có cơ hội tán công phá huỷ ngà răng bị sâu. Nếu không được điều trị kịp thời, vi khuẩn sẽ phá huỷ đến  lớp tuỷ răng, gây đau nhức và nhiễm trùng nghiêm trọng cho người bệnh.

Quan sát: Dựa vào các hình 4 và 5, nêu nguyên nhân và cách phòng tránh bệnh sâu răng.

Hướng dẫn chi tiết:

- Nguyên nhân gây ra bệnh sâu răng: Ăn quá nhiều đồ ngọt (bánh, kẹo, nước ngọt…); không đánh răng hoặc vệ sinh răng không kĩ; ăn nhiều đồ lạnh (nước đá, kem,…)…

- Cách phòng tránh bệnh sâu răng: Sau khi ăn cần chải răng đúng cách, kết hợp với việc dùng kem đánh răng có chứa chất ngăn ngừa sâu răng; đi khám răng và lấy cao răng định kì; hạn chế ăn đồ ngọt, nước uống có ga…

Câu hỏi: Nêu tác dụng của mỗi cách phòng tránh bệnh sâu răng ở hình 5.

Hướng dẫn chi tiết:

Tác dụng của mỗi cách phòng tránh bệnh sâu răng:

- Chải răng đúng cách sau khi ăn: giúp loại bỏ dễ dàng thức ăn thừa và mảnh vật từ còn sót ở trong các kẽ răng.

- Sử dụng kem đánh răng có chứa chất ngăn ngừa sâu răng: giúp tăng cường sự củng cố của men răng và ngăn ngừa sự phá hủy của vi khuẩn.

- Khám răng và lấy cao răng định kỳ: giúp phát hiện sớm các bệnh lý về răng để có biện phát điều trị kịp thời. Việc lấy cao răng định kỳ giúp loại bỏ cặn và mảnh vật dễ tích tụ trên bề mặt răng, giảm nguy cơ hình thành sâu răng.

- Hạn chế ăn đồ ngọt và nước uống có ga: hạn chế nguy cơ mắc sâu răng vì chúng là một trong những nguyên nhân gây sâu răng.

Câu hỏi: Kể thêm một số cách giúp phòng tránh bệnh sâu răng và tác dụng của chúng.

Hướng dẫn chi tiết:

Cách giúp phòng tránh bệnh sâu răng và tác dụng của chúng:

- Sử dụng chỉ nha khoa: giúp việc vệ sinh răng sạch sẽ hơn vì nó có thể giúp loại bỏ những cặn thức ăn thừa ở kẽ răng nhỏ.

- Uống nước súc miệng: giúp cho răng sạch và miệng thơm hơn…Top of Form

Luyện tập, vận dụng: Trong thời quen ăn uống và vệ sinh răng miệng của em, những việc nào có thể dẫn đến bệnh sâu răng? Nêu cách em thay đổi để phòng tránh bệnh sâu răng.

Hướng dẫn chi tiết:

Luyện tập, vận dụng: Ngoài những việc trên, em cần làm gì khác để phòng tránh bệnh sâu răng?

Hướng dẫn chi tiết:

Ngoài những việc trên, những việc em cần làm để phòng tránh bệnh sâu răng là:

- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh

- Tránh uống nhiều cà phê, nước chè, các loại nước làm vàng răng,…

- Tăng cường uống nước và sử dụng nước súc miệng

BỆNH TẢ

Quan sát: Nêu nguyên nhân có thể gây bệnh tả ở người.

Hướng dẫn chi tiết:

Nguyên nhân có thể gây bệnh tả ở người là: 

- Uống nước bị nhiễm vi khuẩn tả

- Ăn thuỷ, hải sản sống trong nước bị nhiễm vi khuẩn tả; thức ăn bị vật trung gian như ruồi nhặng mang vi khuẩn tả đậu vào; rau trồng trên đất hoặc nguồn nước tưới bị nhiễm vi khuẩn tả.

- Bàn tay bị nhiễm vi khuẩn tả do nghịch cát bẩn…

Quan sát: Nêu một số biểu hiện thường gặp ở người bị bệnh tả.

Hướng dẫn chi tiết:

Một số biểu hiện thường gặp ở người bị bệnh tả là: đầy bụng, sôi bụng, có biểu hiện nôn, tiêu chảy liên tục, nhiều lần, mất nước…

Câu hỏi: Dựa vào hình 10, nêu một số việc làm để phòng tránh bệnh tả và giải thích tác dụng của những việc làm đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Một số việc làm để phòng tránh bệnh tả và tác dụng của những việc làm đó là:

- Sử dụng nước sạch cho ăn uống, sinh hoạt: phòng ngừa nước bị nhiễm vi khuẩn tả.

- Thực hiện nguyên tắc “Ăn chín, uống chín”, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, ăn chín và uống chín có thể giúp diệt vi khuẩn tả.

- Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh giúp ngăn ngừa khả năng tay bị nhiễm vi khuẩn tả.

- Xử lí đúng cách nguồn phân, chất thải, rác thải, xác động vật; tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh: loại bỏ các môi trường mà vi khuẩn tả có thể phát triển cũng như sinh trưởng.

- Uống hoặc tiêm vắc-xin theo chỉ định: trong vắc-xin có những chất để phòng ngừa vi khuẩn tả xâm nhập vào trong cơ thể, tránh lây lan bệnh…

Luyện tập, vận dụng: Liệt kê những việc nên và không nên làm đề phòng tránh bệnh tả; chia sẻ với bạn những việc em đã thực hiện được.

Hướng dẫn chi tiết:

Những việc nên làm để phòng tránh bệnh tả:

- Thực hiện nguyên tắc "Ăn chín, uống chín" 

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch

- Giữ vệ sinh môi trường xung quanh sạch sẽ

- Tiêm vắc-xin theo lịch trình và chỉ định của bác sĩ…

Những việc không nên làm để phòng tránh bệnh tả:

- Uống nước lã, ăn thức ăn không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc chưa chín kĩ.

- Tự ý sử dụng hoặc lạm dụng kháng sinh mà không theo hướng dẫn của bác sĩ.

- Sống bừa bãi, không dọn dẹp…