Đáp án Khoa học 5 chân trời Bài 2: Ô nhiễm, xói mòn đất và bảo vệ môi trường đất

BÀI 2. Ô NHIỄM, XÓI MÒN ĐẤT VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG ĐẤT

Khởi động: Hình 1 mô tả hiện tượng gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Quan sát hình 1 ta thấy, các gò đất đang bị sụt lún và sói mòn dần.

1. NGUYÊN NHÂN GÂY ÔI NHIỄM ĐẤT

Hoạt động khám phá

Quan sát, đọc thông tin trong hình từ 2 đến 8 và cho biết:

• Nguyên nhân nào gây ô nhiễm đất do con người ?

• Nguyên nhân nào gây ô nhiễm đất do tự nhiên ?

Hướng dẫn chi tiết:

Quan sát, đọc thông tin trong hình dưới đây và ta thấy có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm khác nhau:

• Nguyên nhân gây ô nhiễm đất do con người: Bón phân hóa học, phun thuốc trừ sâu, thải hóa chất ra môi trường không qua xử lí, vứt rác bừa bãi không đúng nơi quy định,…

• Nguyên nhân gây ô nhiễm đất do tự nhiên: Do đất bị nhiễm phèn, nhiễm mặn, cháy rừng, núi lửa phun trào,…

Luyện tập, thực hành

Những nguyên nhân gây ô nhiễm đất ở địa phương em? Chia sẻ với bạn.

Hướng dẫn chi tiết:

Một số nguyên nhân gât ô nhiễm đất ở địa phương em có thể kể đến như:

• Sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu hóa học trong nông nghiệp

• Các loại vụn bã sinh hoạt và rác thải

• Chất thải từ các nhà máy sản xuất

• Khai thác bừa bãi, không có quy hoạch và xử lí đúng quy trình của các nhà máy khai thác khoáng sản….

2. NGUYÊN NHÂN GÂY XÓI MÒN ĐẤT

Hoạt động khám phá

Đọc thông tin, quan sát hình dưới đây và cho biết những nguyên nhân gây xói mòn đất.

Hướng dẫn chi tiết:

Những nguyên nhân gây xói mòn đất: 

+ Chặt phá rừng bừa bãi, không có quy hoạch rõ ràng

+ Ảnh hưởng thiên tai mưa bão, lũ lụt

+ Xói mòn đất do gió.

Luyện tập, thực hành

Thí nghiệm: Tìm hiểu nguyên nhân gây xói mòn đất

- Mô tả sự thay đổi của đất trong mỗi khay khi có nước chảy và giải thích

- Chia sẻ với bạn về nguyên nhân gây ra xói mòn đất

Hướng dẫn chi tiết:

- Khi rót nước từ đỉnh của ba khay đấy trong khoảng 1 phút với độ cao và tốc độ rót nước như nhau thì đất ở các khay có sự thay đổi khác nhau. Cụ thể là:

• Khay 1: Đất trôi nhanh

• Khay 2: Đất trôi chậm

• Khay 3: Nước được giữ lại ở các bậc thang và đất trôi chậm.

- Giải thích: Khay 2 có cây nên có thể cản lại sức chảy và độ cuốn trôi đất của nước. Khay 3 các bậc thang sẽ giảm sức chảy của nước, giữ lại nước và đất.

- Nguyên nhân xói mòn đất: chặt phá rừng; bão, lũ, gió và địa hình dốc,...

3. TÁC HẠI CỦA Ô NHIỄM ĐẤT VÀ XÓI MÒN ĐẤT

Hoạt động khám phá

Đọc thông tin dưới đây, chia sẻ với bạn về những tác hại của ô nhiễm và xói mòn đất

Hướng dẫn chi tiết:

- Tác hại của ô nhiễm đất

• Ảnh hưởng đến đất: Làm mất các chất dinh dưỡng, đất dễ bị xói mòn.

• Ảnh hưởng đến nguồn nước: Các chất thải thấm vào trong đất, ảnh hưởng xấu đến nguồn nước.

• Ảnh hưởng đến các loài sinh vật: Thực vật chậm lớn hoặc có thể bị chết,...; nhiều động vật phải di chuyển đến các khu vực khác để sinh sống, có rất nhiều động vật không thể thích nghi và bị chết. Ô nhiễm đất còn ảnh hưởng xấu đến các sinh vật sống trong đất.

• Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người:

Con người sử dụng nguồn nước, thực phẩm được nuôi trồng ở vùng đất bị ô nhiễm trong thời gian dài có thể dẫn đến nhiễm độc gan, ung thư....

- Tác hại của xói mòn đất

• Làm mất đất canh tác, do đất không còn dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng dẫn đến cây chậm lớn, năng suất giảm, có thể bị mất mùa,...

• Gia tăng lũ lụt, sạt lở, mất đất ở,...

=> Đất là loại tài nguyên quý giá đối với con người. Việc làm cho đất bị ô nhiễm và xói mòn kéo theo nhiều tác hại và hệ lụy nghiêm trọng. Cần phải biết bảo vệ, giữ gìn và cải tạo tài nguyên đất.

Vận dụng

…