Đáp án Ngữ văn 10 cánh diều Bài 1: Văn bản He - ra - clet đi tìm táo vàng

VĂN BẢN. HÊ-RA-CLÉT ĐI TÌM TÁO VÀNG

CHUẨN BỊ

Câu 1: Tóm tắt được nội dung bao quát của văn bản (Câu chuyện kể lại sự kiện gì?), xảy ra trong bối cảnh thời gian, không gian như thế nào? Có chi tiết thần kì nào?).

Gợi ý:

Tóm tắt: Câu chuyện kể về hành trình Hê-ra-clét đi tìm táo vàng cho nhà vua Ơ-ri-xtê, một ông vua ốm yếu và hèn nhát. Chàng đã trải qua muôn vàn khó khăn, đối mặt với khó khăn nào chàng đều dùng khả năng của mình để chống lại, tạo nên chiến công cho mình. Các chi tiết thần kì có trong bài: Hê-ra-clét chống trời, Hê-ra-clét đánh chết Ăng-tê,...

Câu 2: Nhân vật chính là ai? Có điểm gì nổi bật?

Trả lời:

Nhân vật chính: Hê-ra-clét (là con của thần Dớt; trong thần thoại Hy Lạp, Hê-ra-clét là hình tượng tiêu biểu cho sức mạnh thể chất và tinh thần của người anh hùng cổ đại với những chiến công phi thường: tiêu diệt quái vật, trừng phạt bạo chúa và những kẻ gian ác; Chàng là thuộc kiểu nhân vật anh hùng, là người thường nhưng có sức mạnh "sánh tựa thần linh".)

Câu 3: Câu chuyện gửi gắm thông điệp gì?

Gợi ý:

Thông điệp: Câu chuyện gửi gắm thông điệp về sự dũng cảm, sức mạnh phi thường và tinh thần đầy quyết tâm của con người.

Câu 4: Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm sống của bản thân để hiểu thêm câu chuyện.

Gợi ý:

Trong cuộc sống, chúng ta sẽ không tránh khỏi những lúc khó khăn và vấp ngã, để bước qua những khó khăn ấy và đi tiếp trên con đường của mình, chúng ta cần phải có một lòng can đảm, dũng cảm và tin vào bản lĩnh của mình. 

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý điểm đặc biệt của khu vườn có cây táo vàng?

Trả lời:

Điểm đặc biệt trong vườn táo: một khu vườn rất thâm nghiêm cách không xa nơi thần Át-lát giơ vai chống đội bầu trời, có con rồng tên La-đông canh giữ - một con rồng có tới một trăm cái đầu và không lúc nào ngủ, giao cho ba chị em tiên nữ Nanh-phơ trông coi.

Câu 2: Cuộc giao đấu giữa Hê-ra-clét với Ăng-tê được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

Cuộc giao đấu giữa Hê-ra-clét với Ăng-tê được miêu tả vô cùng quyết liệt, đầy hấp dẫn, cuộc giao đấu tưởng chừng như sẽ phân được thắng bại ngay từ đầu nhưng lại có những điều không lường trước xảy ra. Ăng-tê có bùa hộ mệnh nên mặc dù bị Hê-ra-clét quật ngã đến ba lần, nhưng vẫn còn sống. Hê-ra-clét đã nhanh trí tìm ra sơ hở rồi nhấc bổng Ăng-tê lên cho lìa khỏi mặt đất rồi chàng xoay ngược đầu Ăng-tê xuống. Kết quả lần này thì Ăng-tê chết thật, "chết không cách gì cứu vãn được"

Câu 3: Chú ý hình ảnh mang tính biểu tượng: Prô-mê-tê bị xiềng là gì?

Trả lời:

Hình ảnh mang tính biểu tượng: Prô-mê-tê bị xiềng mang ý nghĩa về một sức mạnh, sự hiên ngang với niềm tin mãnh liệt, chiến đấu quyết không đầu hàng của người anh hùng Prô-mê-tê.

Câu 4: Chú ý chi tiết Hê-ra-clét giơ lưng chống đỡ bầu trời thay cho thần Át-lát.

Trả lời:

Chi tiết Hê-ra-clét giơ lưng chống đỡ bầu trời thay cho thần Át-lát: Hê-ra-clét đã cảm nhận được sức nặng đè lên mình. (gân cốt căng ra, loạng choạng, mồ hôi đổ ta như tắm). Nhưng nhờ có sức mạnh tình yêu của A-tê-na tiếp cho chàng, vì vậy mà chàng chống chọi lại được.

Câu 5: Cuộc đấu trí giữa Hê-ra-clét và thần Át-lát có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Ý nghĩa: làm nổi bật sự thông minh, nhanh nhẹn trong tư duy của Hê-ra-clét trong cuộc đấu trí với thần Át-lát.

Câu 6: Từ hình ảnh nào trong đoạn trích mà ở môn Địa lí, các tập bản đồ được gọi là át-lát?

Trả lời:

Trong môn Địa lí, các tập bản đồ được gọi là Át-lát vì Át-lát là con của dòng dõi Ti-tang, một dòng dõi Ti-tang con của U-ra-cốt và người mẹ Gai-a người mẹ đất và bố bầu trời. Thời cổ đại người ta tạc tượng vị thần này là một con người to khỏe, lực lưỡng đang cúi khom lưng giơ vai ra chống đỡ cả một quả cầu đè nặng trên vai. Vì lẽ đó cho nên sau này nhiều nước trên thế giới đã đặt tên cho những cuốn sách in sách bản đồ, địa lý nước này nước khác, từ đó mở rộng ra cả những cuốn sách khoa học địa lý 

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Mỗi phần trong văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng kể về sự kiện gì? Các đoạn tóm tắt nội dung lược trích cho biết Hê-ra-clét đã phải trải qua những cuộc thử thách nào nữa?

Trả lời:

• Phần 1: Kể về nguồn gốc và điểm đặc biệt của cây táo.
• Phần 2: Cuộc chiến đấu giữa Hê-ra-clét và Ăng-tê.
• Phần 3: Giải cứu thần Prô-mê-tê.
• Phần 4: Hê-ra-clét tìm gặp thần Át-lát, gánh giúp bầu trời cho thần đi lấy táo, và cuộc đấu trí với thần để dành được táo.
• Các đoạn trích tóm tắt nội dung lược trích cho biết Hê-ra-clét đã phải trải qua những cuộc thử thách: giao đấu với hai cha con thần chiến tranh A-rét, đi tìm thần biến Nê-rê để hỏi đường, băng qua cực bắc, sa mạc, chiến đấu với những kẻ bắt chàng làm vật hiến tế.

Câu 2: Chỉ ra những chi tiết hoang đường, tưởng tượng trong đoạn trích. EM hiểu ý nghĩa của mỗi chi tiết ấy như thế nào?

Trả lời:

• Những chi tiết hoang đường, tưởng tượng trong đoạn trích:
• Ăng-tê mỗi lần ngã xuống đất không chết mà được thần đất tiếp thêm cho sức mạnh.
• Lá gan của thần Prô-mê-tê bị chim moi lại mọc lại được.
• Thần Át-lát, Hê-ra-clét đỡ được cả bầu trời.
• Những chi tiết ấy có ý nghĩa làm cho câu chuyện thêm li kì, hấp dẫn người đọc. Đồng thời cũng tô đậm rõ nét sức mạnh của nhân vật anh hùng Hê-ra-clét.

Câu 3: Nhân vật Hê-ra-clét trong đoạn trích là người như thế nào? Hãy phân tích đặc điểm của nhân vật này qua một số biểu hiện cụ thể.

Trả lời:

• Nhân vật Hê-ra-clét trong đoạn trích là người anh hùng có trí tuệ thông minh, năng lực phi thường, là người có ý chí, nghị lực.
• Đặc điểm của nhân vật này qua một số biểu hiện cụ thể:
• Năng lực phi thường: hành trình của Hê-ra-clét đi táo vàng phải đối mặt với rất nhiều thử thách và chàng đều giành được chiến thắng.
• Trí tuệ thông minh: khi giao đấu với thần Ăng-tê và cuộc đấu trí với thần Át-lát, chàng đã nhận ra những âm mưu và nhanh trí đối phó để dành chiến thắng cho mình.
• Ý chí nghị lực: hành trình mà chàng trải qua (lên cực Bắc, qua sa mạc), mù mịt (không biết cây táo vàng ở đâu), đầy thử thách và nguy hiểm rình rập nhưng chàng không hề nản chí, chùn bước và quyết tâm thực hiện nhiệm vụ đến cùng.

Câu 4: Đoạn trích phản ánh nhận thức và cách lí giải của con người thời cổ đại về điều gì? Theo em, ngày nay câu chuyện Hê-ra-clét đi tìm táo vàng có còn sức hấp dẫn không? Tại sao?

Trả lời:

• Đoạn trích phản ánh nhận thức và cách lí giải của con người thời cổ đại về nguồn gốc của loài người, nguồn gốc của lửa. 
• Theo em, ngày nay câu chuyện Hê-ra-clét đi tìm táo vàng vẫn có còn sức hấp dẫn vì diễn biến thần kì trong từng thử thách dành cho nhân vật cùng với những yếu tố kì ảo xen lẫn. 

Câu 5: Chi tiết, hình ảnh nào của văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Hãy vẽ hoặc mô tả bằng lời chi tiết, hình ảnh đó.

Trả lời:

• Chi tiết Hê-ra-clét đấu trí với thần Át-lát khiển em vô cùng ấn tượng. Sự nhanh trí của Hê-ra-clét đã tạo ra một bước ngoặt trong diễn biến, khiến người đọc ai cũng phải bất ngờ. Một anh hùng có trái tim nhân hậu nhưng vô cùng thông minh và thẳng thắn.
• Vẽ hoặc mô tả bằng lời chi tiết, hình ảnh đó (hs tự thực hiện)

Câu 6: Từ đoạn trích trên, em hãy giải thích ý nghĩa của các điển tích: Ăng - tê và Đất Mẹ; Prô - mê - tê bị xiềng.

Trả lời:

• Ăng-tê và Đất Mẹ: biểu tượng cho tình cảm mẹ con thiêng liêng, cao quý, ca ngợi tình mẫu tử
• Thần Prô-mê-tê là một biểu tượng văn hóa của loài người. Hình ảnh thần Prô-mê-tê bị xiềng cho thấy gánh nặng, rào cản phát triển của văn minh nhân loại.