Đáp án Sinh học 12 cánh diều Bài 15: Bằng chứng tiến hóa

BÀI 15. BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

Mở đầu: Tại sao xác sinh vật, đặc điểm giải phẫu của sinh vật là những bằng chứng được sử dụng trong nghiên cứu tiến hoá?

Hướng dẫn chi tiết:

Do xác sinh vật, đặc điểm giải phẫu của sinh vật cung cấp thông tin về lịch sử tiến hóa, mối quan hệ họ hàng giữa các sinh vật nên chúng là những bằng chứng được sử dụng trong nghiên cứu tiến hóa.

I. BẰNG CHỨNG HÓA THẠCH

Câu 1: Quan sát và cho biết đặc điểm chung của các hoá thạch trong hình 15.1 là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Đặc điểm chung: Đều là dấu tích của các sinh vật để lại trong các lớp địa chất của vỏ Trái Đất hoặc xác sinh vật hóa đá.

II. CÁC BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH

Câu 1: Quan sát hình 15.3, cho biết điểm tương đồng trong hình thái và giải phẫu chi trước hoặc cánh của một số nhóm động vật.

Hướng dẫn chi tiết:

Điểm tương đồng: có cấu tạo chi trước giống nhau, gồm 5 phần là xương cánh tay, xương cẳng tay, xương cổ tay, xương bàn tay, xương ngón tay.

Luyện tập: Lấy ví dụ một số cơ quan tương đồng, cơ quan thoái hoá, hiện tượng lại tổ và cơ quan tương tự ở sinh vật.

Hướng dẫn chi tiết:

Ví dụ:

• Cơ quan tương đồng: tuyến nọc độc ở rắn và tuyến nước bọt ở người.
• Cơ quan thoái hóa: nếp thịt nhỏ ở khóe mắt người là di tích của mí mắt thứ ba của bò sát và chim.
• Hiện tượng lại tổ: lông rậm phủ khắp mình và kín mặt ở người. 
• Cơ quan tương tự: cánh chim và cánh côn trùng.

III. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC VÀ SINH HỌC PHÂN TỬ

Câu 1: Công nghệ DNA tái tổ hợp cho phép biến nạp gene insulin của người vào tế bào E. coli. Vì sao E. coli tái tổ hợp có thể tổng hợp được insulin của người?

Hướng dẫn chi tiết:

1. coli tái tổ hợp có thể tổng hợp được insulin của người vì gene insulin của người đã được biến nạp tế bào E. coli.

Luyện tập: Đọc thông tin trong bảng 15.1, nhận xét mối quan hệ họ hàng giữa các loài thực vật sau đây:

Hướng dẫn chi tiết:

Lúa và gừng có mối quan hệ gần gũi với nhau nhất, sau đó đến đu đủ và gừng sau đó đến lúa và đu đủ. Thông và đu đủ, gừng, lúa có mối quan hệ họ hàng với nhau.

Vận dụng:

• Phản ứng tổng hợp DNA trong ống nghiệm bằng kĩ thuật PCR được áp dụng nhằm khuếch đại (gia tăng số bản sao) một đoạn DNA hoặc một gene nghiên cứu. Người ta sử dụng một trình tự nucleotide mạch đơn bắt cặp bổ sung với mạch DNA khuôn, có vai trò là mồi cho phản ứng kéo dài mạch đơn polynucleotide. Dựa vào thông tin đã cho, hãy giải thích vì sao PCR sử dụng cùng trình tự mồi được áp dụng để nghiên cứu nguồn gốc tiến hoá giữa các loài (đơn vị phân loại).
• Năm 2018, hoá thạch xác sư tử Sparta được phát hiện trong lớp băng vĩnh cửu ở Siberi. Hãy suy luận ý nghĩa của hoá thạch này trong nghiên cứu tiến hoá.

Hướng dẫn chi tiết:

Kỹ thuật PCR sử dụng các mồi DNA ngắn, có trình tự bổ sung với các đoạn DNA mục tiêu. Khi sử dụng cùng trình tự mồi cho các mẫu DNA từ các loài khác nhau, PCR sẽ khuếch đại các đoạn DNA có trình tự tương đồng với mồi. Điều này cho phép so sánh các đoạn DNA tương đồng giữa các loài, giúp xác định mối quan hệ họ hàng và nguồn gốc tiến hóa của chúng.