Nội dung chính Sinh học 12 Cánh diều bài 15: Bằng chứng tiến hóa

Bằng chứng tiến hóa

Khái niệm

Ví dụ

Phân loại

Vai trò, ý nghĩa

Bằng chứng hóa thạch

Là dấu tích của các sinh vật để lại trong các lớp địa chất của vỏ Trái Đất, xác sinh vật hóa đá hoặc được bảo tồn trong các điều kiện đặc biệt.

Vết chân, hình dáng của sinh vật trên đá; một phần hay toàn bộ xác sinh vật hóa đá.

- Theo tiêu chí trạng thái tồn tại: hóa đá; không hóa đá; xác sinh vật.

- Theo tiêu chí nguồn gốc: từ xác sinh vật; liên quan đến đặc điểm một nhóm sinh vật.

- Xác định được loài sinh vật từng sống ở những địa điểm và thời gian cụ thể.

- So sánh đặc điểm tiến hóa giữa các dạng sinh vật tổ tiên với các dạng sinh vật đang tồn tại để phán đoán tổ tiên chung và chiều hướng tiến hóa của các loài.

- Tìm hiểu nguyên nhân tồn tại và biến mất của những loài sinh vật trước đây và trong hiện tại.

Bằng chứng giải phẫu học so sánh 

Những đặc điểm giống nhau về giải phẫu giữa các loài.

Cánh chim, cánh dơi, chi trước sư tử biển, tay người.

- Cơ quan tương đồng.

- Cơ quan thoái hóa.

- Hiện tượng lại tổ.

- Xác định chiều hướng tiến hóa phân li.

- Giải thích sự hình thành đặc điểm thích nghi trong tiến hóa, phản ánh chiều hướng tiến hóa hội tụ.

Bằng chứng tế bào học

Bằng chứng về cấu trúc chung của tế bào.

Cấu tạo màng tế bào, tế bào chất, vật chất di truyền.

Mọi sinh vật đều có tế bào với cấu trúc chung và thực hiện các quá trình sống cơ bản.

Bằng chứng sinh học phân tử

Bằng chứng về mức độ tương đồng của trình tự DNA và protein giữa các loài: số lượng, thành phần, trật tự sắp xếp của các đơn phân trong phân tử.

Mức độ giống nhau của gene mã hóa Maturase K ở một số loài thực vật.

- DNA

- Protein

Cho thấy tính thống nhất của sinh giới, phản ánh quan hệ họ hàng, mối quan hệ phát sinh chủng loại giữa các loài.