BÀI 21. NHÀ RÔNG

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Quan sát tranh và nói về các cảnh vật được vẽ trong tranh. Cảnh vật đó gợi cho em nghĩ đến nơi nào trên đất nước ta?

Trả lời:

• Các cảnh vật được vẽ trong tranh rất giản dị, gần gũi, không khí yên bình.
• Các cảnh vật đó gợi cho em nghĩ đến Tây Nguyên và các buôn làng ở vùng cao.

ĐỌC

Câu 1: Đặc điểm nổi bật về hình dạng của nhà rông ở Tây Nguyên là gì? Những câu nào trong bài giúp em nhận ra điều đó?

Trả lời:

Đặc điểm nổi bật về hình dạng của nhà rông ở Tây Nguyên:

• Ngôi nhà rông có đôi mái dựng đứng, vươn cao lên trời như một cái lưỡi rìu lật ngược. Nước mưa đồ xuống chảy xuôi tuồn tuột.
• Buôn làng nào có mái nhà rông càng cao, nhà càng to, hẳn là nơi đó dân đông, làm ăn được mùa, cuộc sống no ấm.

Câu 2: Kiến trúc bên trong của nhà rông có gì đặc biệt?

Trả lời:

Kiến trúc bên trong nhà rông khá đặc biệt:

• Nhỏ trống rỗng, chẳng vướng víu một cây cột nào.
• Có nhiều bếp lửa luôn đượm khói, có nơi dành để chiêng trống, nông cụ,...

Câu 3: Đóng vai một người dân Tây Nguyên, giới thiệu những hoạt động chung thường diễn ra ở nhà rông.

Trả lời:

Những hoạt động chung thường diễn ra ở nhà rông: thờ cúng, hội họp, tiếp khách, vui chơi.

Câu 4: Vì sao người dân Tây Nguyên yêu thích nhà rông?

Trả lời:

Người dân Tây Nguyên yêu thích nhà rông vì:

• Đây là nơi các cụ già kể lại cho con cháu nghe biết bao kỉ niệm vui buồn => Nhà rông đối với tuổi trẻ thân thương như cái tổ chim êm ấm.
• Là ngôi nhà chung có sự góp sức của tất cả mọi người.

Câu 5: Sắp xếp các ý dưới đây theo trình tự các đoạn trong bài.

1. Tình cảm của người dân Tây Nguyên đối với nhà rông.
2. Hình dạng bên ngoài của nhà rông.
3. Kiến trúc bên trong và những sinh hoạt cộng đồng ở nhà rông.

Trả lời:

Thứ tự đúng theo trình tự các đoạn trong bài: b - c - a.

NÓI VÀ NGHE

Câu 1: Đóng vai hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu về quê hương em.

Gợi ý:

• Quê hương em ở đâu?
• Ở đó có những cảnh đẹp nào?
• Sản phẩm nổi tiếng của quê hương em là gi?
• Điều gì khiến du khách nhớ nhất khi đến quê hương em?

Trả lời:

Đóng vai hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu về quê hương em.

Em sinh ra và lớn lên ở Quảng Ninh, nơi có vịnh Hạ Long - cảnh quan non nước ngoạn mục được kiến tạo bởi hơn 1600 hòn đảo đá vôi lớn nhỏ trên làn nước xanh ngọc lục bảo. Đây đồng thời cũng là nơi chứng kiến những thay đổi trong lịch sử phát triển của Trái đất. Các cột đá vôi được bao phủ bởi các hàng cây nhiệt đới xanh thẳm, cùng hệ thống hang, động đá vôi kỳ vĩ. Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần đầu tiên vào năm 1994 nhờ những giá trị cảnh quan tự nhiên độc đáo và quan trọng về mặt thẩm mỹ. Năm 2000, Vịnh Hạ Long vinh dự lần thứ hai được công nhận bởi những giá trị địa chất địa mạo đặc trưng, qua quá trình Trái đất kiến tạo trong hàng tỉ năm.

Nhiều du khách không ngờ rằng Hạ Long lại là một Di sản mang giá trị lớn với nhân loại đến vậy bởi sự đa dạng sinh học, văn hóa và lịch sử hiếm có. Nhờ những giá trị độc đáo đó, Vịnh Hạ Long đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách, nơi họ có thể đến gần hơn với đất nước, con người Việt Nam sôi động, thú vị.

Trong tiếng Hán-Việt, "Hạ" mang nghĩa giảm, còn "Long" có nghĩa là rồng. "Hạ Long" theo nghĩa đen có nghĩa là "vịnh rồng hạ xuống", kết hợp giữa thần thoại cổ và lịch sử Việt.  Vịnh Hạ Long thuộc tỉnh Quảng Ninh, nằm ở phía đông bắc Việt Nam, chỉ cách Hà Nội 180 km về phía đông; xung quanh là Vịnh Bái Tử Long, Vịnh Lan Hạ, Đảo Cát Bà, Đảo Tuần Châu và Thành phố Hạ Long. Dù có diện tích không lớn khoảng 1533km2, Vịnh Hạ Long sở hữu khoảng 1.600 hòn đảo đá vôi và đảo nhỏ. Các tháp đá vôi, đảo lớn và nhỏ với các hang động bị phong hóa đặc trưng nằm sâu bên trong, hang lớn và nhỏ bên ngoài đều là những bí ẩn hấp dẫn chờ du khách khám phá. Một số đảo hoàn toàn rỗng. Nằm bên đảo là những bờ biển tuyệt đẹp, với làn nước ngọc lục bảo trong xanh vỗ về trên bãi cát trắng mịn.

Cách duy nhất để khám phá toàn bộ Vịnh Hạ Long là tự mình du ngoạn trên những hòn đảo xanh biếc. Trên một chiếc thuyền hoặc tàu du lịch bằng gỗ, du khách có thể tận hưởng cảnh thiên nhiên đẹp mê hoặc từ ban công, sân thượng hay phía trước chiếc du thuyền sang trọng. Chiêm ngưỡng mặt trời mọc và lặn, phủ lên vịnh một màu hồng và màu cam ấn tượng, và tận hưởng không khí trong lành khiến tâm trí được thư thái tuyệt đối.

Cũng đừng để dự báo về những cơn mưa cản trở chuyến đi của bạn. Ngay cả thời tiết khắc nghiệt và sương mù nhất cũng không thể làm dịu đi vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long, thậm chí, mưa còn tạo nên một bầu không khí bí ẩn, hoài niệm không khí xưa...

Câu 2: Hãy nói 1 - 2 câu mời bạn bè (hoặc du khách) đến thăm quê hương em.

Trả lời:

Hãy nói 1 - 2 câu mời bạn bè (hoặc du khách) đến thăm quê hương em.

Các bạn hãy đến và ghé đến quê hương tớ một lần nhé! Mọi người sẽ cảm nhận được tình xóm làng thân thiết, giản đơn nơi đây và còn được thưởng thức rất nhiều đặc sản phong phú nữa.

VIẾT

Câu 1: Nghe - viết: Nhà rông (từ đầu đến cuộc sống no ấm).

Trả lời:

HS tự thực hiện.

Câu 2: Chọn sơ hoặc xơ thay cho ô vuông.

Trả lời:

Chọn sơ hoặc xơ thay cho ô vuông.

Câu 3: Làm bài tập a hoặc b.

1. Chọn shoặcx thay cho ô vuông.

Rừng Tây Nguyên đẹp vì cảnh ∎ắc thiên nhiên. Khi những cơn mưa đầu mùa đổ ∎uống, bầu trời vẫn trong. Rừng mát mẻ, ∎anh tươi. Các đồi gianh vươn lên và cỏ non bò lan ra mặt ∎uối, như choàng cho rừng một chiếc khăn lấp lánh kim cương. Mặt trời ∎uyên qua kẽ lá, ∎ưởi ấm những con ∎uối trong vắt.

(Theo Ay Dun và Lê Tấn)

1. Chọndấu hỏihoặc dấu ngã cho chữ in đậm.

Dọc theo bờ vịnh Hạ Long, trên bến Đoan, bến Tàu hay cang Mới, nhưng đoàn thuyền đánh cá re màn sương bạc nối đuôi nhau cập bến. Những cánh buồm ướt át như nhưng cánh chim trong mưa. Thuyền nào cung tôm cá đầy khoang. Những con cá song khoe, giay đành đạch.

(Theo Thi Sảnh)

Trả lời:

Làm bài tập a hoặc b.

1. Chọn shoặcx thay cho ô vuông.

Rừng Tây Nguyên đẹp vì cảnh sắc thiên nhiên. Khi những cơn mưa đầu mùa đổ xuống, bầu trời vẫn trong. Rừng mát mẻ, xanh tươi. Các đồi gianh vươn lên và cỏ non bò lan ra mặt suối, như choàng cho rừng một chiếc khăn lấp lánh kim cương. Mặt trời xuyên qua kẽ lá, sưởi ấm những con suối trong vắt.

(Theo Ay Dun và Lê Tấn)

1. Chọndấu hỏihoặc dấu ngã cho chữ in đậm.

Dọc theo bờ vịnh Hạ Long, trên bến Đoan, bến Tàu hay cảng Mới, những đoàn thuyền đánh cá rẽ màn sương bạc nối đuôi nhau cập bến. Những cánh buồm ướt át như những cánh chim trong mưa. Thuyền nào cũng tôm cá đầy khoang. Những con cá song khoẻ, giãy đành đạch.

(Theo Thi Sảnh)

VẬN DỤNG

Câu 1: Vẽ cảnh đẹp quê hương em và viết 2 - 3 câu giới thiệu bức tranh em vẽ.

Trả lời:

Bức tranh của em vẽ cảnh các bác nông dân đang cần mẫn, chăm chỉ cấy lúa trên đồng. Ở phía xa, mặt trời đã lên cao, chiếu xuống ruộng lúa vàng óng.