Kênh giáo viên » Giáo án chuyên đề sinh học 10 kết nối tri thức

Giáo án chuyên đề Sinh học 10 kết nối CĐ 3 Bài 10: Vi sinh vật trong phân giải các hợp chất làm ô nhiễm môi trường

Giáo án giảng dạy theo sách Chuyên đề học tập Sinh học 10 bộ sách kết nối tri thức CĐ 3 Bài 10: Vi sinh vật trong phân giải các hợp chất làm ô nhiễm môi trường. Bộ giáo án giúp giáo viên hướng dẫn học sinh mở rộng kiến thức, phát triển năng lực, nâng cao khả năng định hướng nghề nghiệp cho các em sau này. Thao tác tải về rất đơn giản, tài liệu file word có thể chỉnh sửa dễ dàng, mời quý thầy cô tham khảo bài demo.

Hướng dẫn tải giáo án

Xem toàn bộ: Giáo án chuyên đề Sinh học 10 kết nối tri thức đủ cả năm

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 10: VI SINH VẬT TRONG PHÂN GIẢI CÁC HỢP CHẤT LÀM Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

MỤC TIÊU
Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

Mô tả được ứng dụng quá trình phân giải hiếu khí của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường
Mô tả được ứng dụng quá trình phân giải kị khí và lên men trong xử lí ô nhiễm môi trường.

Năng lực

Năng lực chung:
Phát huy cao độ năng lực tự học: Luôn chủ động, tích cực tìm hiểu và thực hiện những công việc của bản thân khi học tập và nghiên cứu kiến thức của bài
Năng lực diễn đạt bằng văn bản và giao tiếp: thông qua các hoạt động viết tóm tắt nội dung kiến thức đọc được và thuyết trình trước tổ, nhóm hay trước lớp.
Năng lực giao tiếp, hợp tác, lãnh đạo: thông qua thảo luận nhóm, rèn kĩ năng lắng nghe, chia sẻ, điều hành nhóm.
Phát triển năng lực nghiên cứu khoa học: HS đóng vai trò như nhà nghiên cứu khoa học, tự tìm kiếm các biện pháp quy trình công nghệ ứng dụng khoa học vào đời sống.
Năng lực riêng:
Nhận thức sinh học: Nêu được vai trò của vi sinh vật trong xử lý ô nhiễm môi trường. Mô tả được ứng dụng quá trình phân giải hiếu khí của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường. Trình bày được một số công nghệ ứng dụng vi sinh vật trong xử lí môi trường:
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Đánh giá được hiệu quả của phân giải hiếu khí so với phân giải kị khí trong xử lí môi trường

Phẩm chất

HS thấy yêu thích môn học hơn, đam mê hơn với khoa học và công nghệ
HS thay đổi được thái độ học tập từ cố gắng ghi nhớ kiến thức sang tìm cách vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề của đời sống.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với giáo viên

SGK, Sách chuyên đề học tập Sinh học 10, SGV, Kế hoạch bài dạy.
Tranh, ảnh liên quan đến nội dung chuyên đề.
Máy tính, máy chiếu (nếu có).

Đối với học sinh

Sách chuyên đề học tập Sinh học 10.
Hình ảnh, tranh vẽ liên quan đến nội dung bài học.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS trả lời câu hỏi.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về nuôi cấy mô tế bào thực vật
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề : Vi sinh vật có khả năng phân giải các chất gây ô nhiễm môi trường.

- GV đặt câu hỏi : Vậy dựa vào những nguyên lí hô hấp tế bào cơ bản nào người ta có thể ứng dụng các vi sinh vật trong việc giảm thiểu sự ô nhiễm môi trường?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ trả lời câu hỏi mở đầu

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS đưa ra dự đoán cá nhân về tình huống mở đầu.

- HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Dựa trên cơ sở câu trả lời của HS, GV dẫn dắt vào bài học: Bài 10 – Vi sinh vật trong phân giải các hợp chất làm ô nhiễm môi trường

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Vi sinh vật phân giải hiếu khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

Mục tiêu: Thông qua hoạt động:

- HS mô tả được ứng dụng quá trình phân giải hiếu khí của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường

Nội dung:

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin tr.52 tìm hiểu về vi sinh vật phân giải hiếu khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

- HS thảo luận, trao đổi và trả lời câu hỏi.

Sản phẩm học tập: Kết quả thảo luận của HS về vi sinh vật phân giải hiếu khí trong xử lí ô nhiễm ; câu trả lời cho câu hỏi phần dừng lại và suy ngẫm
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu nội dung SCĐ, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi trong mục Dừng lại và suy ngẫm.

+ Quá trình phân giải hiếu khí của vi sinh vật được ứng dụng như thế nào trong xử lí ô nhiễm môi trường

- GV tổ chức cho HS liên hệ thực tế

+Kể các hoạt động xử lý ô nhiễm môi trường tại địa phương có ứng dụng quá trình phân giải hiếu khí,

+ Phân tích vai trò của vi sinh vật trong quá trình đó, (nêu được ưu điểm của các biện pháp đó so với các biện pháp khác.)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin mục I trong SCĐ tr.61 thảo luận, trao đổi và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

I. Vi sinh vật phân giải hiếu khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

+ Quá trình sản xuất và sinh hoạt của con người thải vào môi trường một số loại hydrocarbon. Nhiều loại hydrocarbon tồn tại hàng chục năm trong môi trường đất và nước gây chết nhiều loài sinh vật, đặc biệt là các sinh vật biển.

- Một số loại vi sinh vật có khả năng phân huỷ các chất thải hydrocarbon gây ô nhiễm môi trường này. Tốc độ phân giải các hydrocarbon ở nhiều loài vi sinh vật phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như độ pH, độ mặn của môi trường, lượng oxygen có sẵn,...

* Dừng lại và suy ngẫm

Một số ứng dụng quá trình phân giải hiếu khí của vi sinh vật trong xử lý ô nhiễm môi trường:

- Phân giải một số hydrocarbon có nguồn gốc từ nhiên liệu hoá thạch và nhiên liệu sinh học gây ô nhiễm môi trường đất và nước.

- Cùng với các vi sinh vật kị khí, các vi sinh vật hiếu khí được sử dụng trong công nghệ xử lý nước thải như phân giải các chất hữu cơ độc hại trong nước thải từ ngành công nghiệp sản xuất giấy, nhuộm, dệt vải, thuộc da,...; phân giải các hợp chất hữu cơ thải ra từ các hoạt động chế biến thực phẩm như chế biến sữa, miến, bún,... ở các quy mô khác nhau; phân giải thức ăn thừa và chất thải của thuỷ sản làm giảm ô nhiễm môi trường nước trong các ao, đầm nuôi thuỷ sản,...

Hoạt động 2: Vi sinh vật phân giải kị khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

Mục tiêu: Thông qua hoạt động:

- HS mô tả được ứng dụng quá trình phân giải kị khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

Nội dung:

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin mục II, tìm hiểu vi sinh vật phân giải kị khí trong xử lí ô nhiễm môi trường và trả lời các câu hỏi trong mục Dừng lại và suy ngẫm

Sản phẩm học tập: Kết quả thảo luận của HS về vi sinh vật phân giải kị khí trong xử lí ô nhiễm môi trường
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu nội dung SCĐ, thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi trong mục Dừng lại và suy ngẫm.

+ Vi sinh vật hô hấp kị khí có thể phân giải được những chất gây ô nhiễm môi trường như thế nào?

+ Hãy chỉ ra những ưu và nhược điểm của việc xử lí rơm rạ bằng vi sinh vật và bằng cách đốt.

- GV tổ chức cho HS liên hệ thực tế

+Kể các hoạt động xử lý ô nhiễm môi trường tại địa phương có ứng dụng quá trình phân giải kị khí,

+ Phân tích vai trò của vi sinh vật trong quá trình đó, (nêu được ưu điểm của các biện pháp đó so với các biện pháp khác.)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin mục II trong SCĐ tr.62 thảo luận, trao đổi và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Vi sinh vật phân giải kị khí trong xử lí ô nhiễm môi trường

* Dừng lại và suy ngẫm

- Vi sinh vật hô hấp kị khí có thể phân giải được những chất gây ô nhiễm môi trường như các rác thải sinh hoạt hữu cơ: gốc, vỏ và các bộ phận không sử dụng được của các loại thực phẩm; phế thải trong nông nghiệp: rơm rạ, bã mía, mùn cưa,... chất thải động vật; nước thải từ các trang trại chăn nuôi, làng nghề làm bún, miến;..

- Các vi sinh vật hô hấp kị khí có thể phân giải lipid, protein, polysaccharide có trong rác thải và nước thải thành các đơn phân như acid béo, amino acid, đường đơn, sau đó các chất này tiếp tục được phân giải thành acetate, H, CO, như sơ đồ sau:

- Không chỉ phân giải các chất hữu cơ trong chất thải, làm giảm ô nhiễm môi trường mà các sản phẩm trong quá trình phân giải của các vi sinh vật kị khí có thể đem lại nhiều lợi ích cho con người.

- Ví dụ: Quá trình phân giải kị khí có thể tạo ra mùn giúp đất đai thêm màu mỡ; quá trình phân giải chất hữu cơ của các Archaea có thể tạo ra khí methane (CH) được sử dụng làm nhiên liệu cho con người,...

2. Lập bảng so sánh

Xử lí chất thải bằng vi sinh vật

Xử lí chất thải bằng cách đốt

Ưu điểm

- Không gây ô nhiễm môi trường

- Có thể tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế phục vụ đời sống con người

Thời gian xử lí nhanh, chi phí thấp

Nhược điểm

Thời gian xử lí lâu, chi phí tốn kém

- Gây ô nhiễm môi trường

- Không tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế phục vụ đời sống con người

Hoạt động 3: Vi sinh vật lên men trong xử lí ô nhiễm môi trường

Mục tiêu: Thông qua hoạt động:

- HS mô tả được ứng dụng quá trình phân vi sinh vật lên men trong xử lí ô nhiễm môi trường

Nội dung:

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin mục III, tìm hiểu vi sinh vật lên men trong xử lí ô nhiễm môi trường và trả lời các câu hỏi trong mục Dừng lại và suy ngẫm