Giáo án điện tử chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 kết nối Bài 1: Tác động tiêu cực và nguyên nhân phát sinh tác động của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát các hình ảnh trong SGK tr. 6 sau đó trả lời các câu hỏi:

1. Nội dung các hình ảnh phản ánh tình trạng tài nguyên thiên nhiên nước ta đang bị khai thác như thế nào?

2. Theo em, tình trạng đó có ảnh hưởng thế nào đến môi trường tự nhiên?

KHỞI ĐỘNG

Quan sát các hình ảnh trong SGK tr. 6 sau đó trả lời các câu hỏi:

Tình trạng rừng đang bị chặt phá bừa bãi.

Tình trạng săn bắn trái phép thú rừng.

Ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên, làm suy giảm đa dạng sinh học.

Vấn nạn phá rừng ở nước ta:

CHUYÊN ĐỀ 1: PHÁT TRIỂN KINH TẾ

VÀ SỰ BIẾN ĐỔI MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN

BÀI 1. TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC VÀ NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH TÁC ĐỘNG CỦA PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐẾN

MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

2. Nguyên nhân phát sinh tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

01

Tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

a) Ô nhiễm môi trường

1/ Nội dung các hình ảnh và thông tin phần 1.a. phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta dưới tác động của phát triển kinh tế như thế nào?

2/ Em hãy nêu ví dụ về tình trạng ô nhiễm môi trường do tác động của phát triển kinh tế trong thực tiễn.

a) Ô nhiễm môi trường

Phản ánh môi trường nước, đất, không khí, biển,... đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do các hoạt động kinh tế gây ra.

Trả lời

Xả nước thải chưa qua xử lí ra môi trường

Phun thuốc bảo vệ thực vật bừa bãi

Xả khói khí thải từ các khu công nghiệp

Gây dầu tràn trên biển

a) Ô nhiễm môi trường

Đất đai tồn đọng nhiều chất thải độc hại.

Trả lời

Ví dụ:

Khói, bụi, hơi hay các khí lạ đưa vào không khí gây nên các mùi lạ, làm giảm tầm nhìn.

a) Ô nhiễm môi trường

Trả lời

Ví dụ:

Nồng độ các chất gây ô nhiễm trong nước biển, tích tụ trong trầm tích biển vùng ven bờ ngày càng tăng.

Tràn dầu trên biển

Xả nước thải ra biển

a) Ô nhiễm môi trường

KẾT LUẬN

Ô nhiễm môi trường: sự biến đổi tính chất vật lí, hoá học, sinh học của thành phần môi trường không phù hợp với quy chuẩn kĩ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ con người, sinh vật và tự nhiên.

a) Ô nhiễm môi trường

KẾT LUẬN

Cùng với quá trình phát triển kinh tế, con người đã và đang gây ô nhiễm môi trường tự nhiên ở nhiều nơi.

Môi trường đất

Môi trường nước

Môi trường không khí

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

Thảo luận nhóm đôi

1/ Các thông tin phần 1.b. cho thấy sự suy giảm về số lượng và chất lượng các thành phần môi trường ở nước ta như thế nào?

2/ Em hãy nêu thêm ví dụ về sự suy thoái môi trường khác do tác động của phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay.

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

Trả lời

Thông tin 1: Phản ánh lưu lượng nước trên một số sông bị suy giảm, ảnh hưởng đến môi trường nước.

Nước sông Hồng xuống thấp gây sụt lún đất nền

Một đoạn sông Trà Khúc đã bị khô cạn

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

Trả lời

Thông tin 2: Phản ánh số lượng và chất lượng đất ở một số vùng đang bị suy giảm.

Hiện tượng sa mạc hóa

Đất nhiễm phèn

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

Trả lời

Ví dụ khác: Suy giảm chất lượng không khí ở các thành phố lớn, khu công nghiệp,...

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

KẾT LUẬN

Suy thoái môi trường: sự suy giảm về chất lượng và số lượng của thành phần môi trường với nhiều cấp độ khác nhau.

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

KẾT LUẬN

Môi trường đất nông nghiệp có dấu hiệu suy giảm về chất lượng: bạc màu, chua,…

Tác động của phát triển kinh tế:

Môi trường nước cũng bị suy giảm: trữ lượng nguồn nước bề mặt và nước ngầm đều giảm sút; chất lượng nước bị thay đổi các thành phần vật lí, hoá học,…

b) Tìm hiểu về suy thoái môi trường

KẾT LUẬN

Hệ sinh thái và sinh cảnh biển quan trọng như rừng ngập mặn, rạn san hô, thảm cỏ biển cũng bị suy thoái nghiêm trọng, thậm chí bị tàn phá bởi các hoạt động đánh, bắt thuỷ sản bằng các hình thức huỷ diệt,...

Tác động của phát triển kinh tế:

Diện tích rừng ngập mặn suy giảm nhanh chóng

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

Thảo luận nhóm đôi

1/ Các thông tin phần 1.c. phản ánh những tác động của phát triển kinh tế đến việc làm suy giảm tài nguyên thiên nhiên ở nước ta như thế nào?

2/ Em hãy nêu những tác động tiêu cực khác của phát triển kinh tế dẫn đến suy giảm tài nguyên thiên nhiên ở nước ta hiện nay.

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

Trả lời

Thông tin 1: cho thấy sản lượng khai thác các tài nguyên quan trọng ở nước ta ngày càng tăng, trong khi đây là những tài nguyên không tái tạo  các tài nguyên này đang bị suy giảm về số lượng.

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

Trả lời

Thông tin 2: cho biết hiện trạng tài nguyên rừng, mặc dù chúng ta cố gắng trồng rừng nhưng chỉ sau một năm đã mất đi 107.428 ha rừng tự nhiên  tài nguyên rừng bị suy giảm nghiêm trọng.

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

Trả lời

Một số tài nguyên khác đang suy giảm do tác động của phát triển kinh tế:

Khai thác quá mức dầu thô để bán

Khai thác quặng thô bằng phương pháp thủ công gây lãng phí

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

KẾT LUẬN

Suy giảm tài nguyên thiên nhiên: sự suy giảm về số lượng hay chất lượng các nguồn tài nguyên thiên nhiên mà không thể hồi phục lại, giảm sức tải của môi trường, khiến môi trường mất đi một phần chức năng hỗ trợ sự sống, việc cung cấp nguồn lực của môi trường giảm sút, tạo nên những giới hạn cho sản xuất và tiêu dùng.

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

KẾT LUẬN

Tài nguyên rừng bị thu hẹp, diện tích rừng tự nhiên che phủ giảm dần.

Tác động của phát triển kinh tế:

Trữ lượng khoáng sản dần bị cạn kiệt.

c) Suy giảm tài nguyên thiên nhiên

KẾT LUẬN

Tài nguyên nước bị suy giảm do nạn ô nhiễm gây thiếu nước trầm trọng.

Tác động của phát triển kinh tế:

Tài nguyên đất cũng đang bị suy giảm do bị nhiễm mặn, sa mạc hoá, phèn hoá... ngày càng tăng.

d) Suy giảm đa dạng sinh học

Thảo luận nhóm đôi

1/ Các thông tin phần 1.d. phản ánh những tác động của phát triển kinh tế đến việc làm suy giảm đa dạng sinh học ở nước ta như thế nào?

2/ Em hãy nêu thêm ví dụ về sự suy giảm đa dạng sinh học khác do tác động của phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay.

d) Suy giảm đa dạng sinh học

Trả lời

Thông tin 1: Cho thấy đa dạng sinh học ở biển bị suy giảm nghiêm trọng.

Một số loài sinh vật biển trong sách đỏ Việt Nam

Cá chình hoa

Ốc anh vũ

Tôm hùm bông

d) Suy giảm đa dạng sinh học

Trả lời

Thông tin 2: Phản ánh tình trạng suy giảm các loài động vật hoang dã.

Một số loài động vật trong Danh mục loài nguy cấp quý hiếm ưu tiên bảo vệ

Gấu

Tê tê

Sao la

d) Suy giảm đa dạng sinh học

Trả lời

Việc khai thác tận diệt các cây thuốc quý, cây có giá trị kinh tế cao làm suy giảm tài nguyên sinh vật, hệ sinh thái tự nhiên và nơi cư trú của các loài bị chia cắt và suy thoái.

Ví dụ ở nước ta:

Đan sâm

Củ ráy gai

d) Suy giảm đa dạng sinh học

Trả lời

Nạn cháy rừng, xâm hại của sinh vật ngoại lai làm suy giảm nhiều loài sinh vật, động vật.

Ví dụ ở nước ta:

Cháy lớn ở Móng Cái

d) Suy giảm đa dạng sinh học

KẾT LUẬN

Đa dạng sinh học Việt Nam đối diện với nhiều thách thức:

Thách thức

Suy giảm tài nguyên sinh vật, hệ sinh thái tự nhiên.

Nơi cư trú của các loài bị chia cắt và suy thoái.

Danh sách đỏ các động vật quý hiếm sắp tuyệt chủng ngày càng gia tăng.

Thảo luận nhóm đôi

e) Biến đổi khí hậu

1/ Thông tin và hình ảnh phần 1.e. phản ánh thực trạng biến đổi khí hậu đang tác động tiêu cực đến đời sống xã hội như thế nào?

2/ Em hãy nêu những tác động tiêu cực khác của biến đổi khí hậu đến đời sống xã hội.

e) Biến đổi khí hậu

Trả lời

Tác động tiêu cực

Nhiệt độ Trái Đất nóng lên.

Mực nước biển dâng gây ra thiên tai và các hiện tượng khí hậu cực đoan.

Nhiều diện tích đất ven biển bị ngập chìm làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp.

Nhiều người dân phải di cư do sạt lở đất mất nơi cư trú,...

e) Biến đổi khí hậu

Trả lời

Tác động tiêu cực khác đến đời sống xã hội:

Tăng nguy cơ các loại bệnh lan truyền.

Hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai nhiều hơn làm cho số người chết hoặc bệnh tật gia tăng.

Nhiệt độ tăng cao làm thay đổi các hệ sinh thái, gây khó khăn cho sản xuất nông – lâm nghiệp và ngư nghiệp.

e) Biến đổi khí hậu

KẾT LUẬN

Tác nhân làm biến đổi khí hậu:

• Hàng loạt nhà máy phun khí thải, chất thải trực tiếp ra môi trường.
• Khói bụi của xe cộ thải khí CO2 dày đặc trong khí quyển nhưng không còn đủ cây xanh để phân giải do rừng bị tàn phá.
• Các hiệu ứng nhà kính làm thủng tầng ô zôn.

02

Nguyên nhân phát sinh tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

a) Tìm hiểu nguyên nhân áp lực từ gia tăng dân số và đô thị hoá

Em hãy cho biết việc gia tăng dân số cùng quá trình đô thị hoá đã gây sức ép dẫn đến những tác động tiêu cực đối với môi trường như thế nào?

a) Tìm hiểu nguyên nhân áp lực từ gia tăng dân số và đô thị hoá

Trả lời

Dân số ngày càng gia tăng và tỉ lệ dân cư sống ở đô thị ngày càng nhiều trong khi các hệ thống xử lí ở đô thị còn nhiều hạn chế là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.

Hệ thống thoát nước quá tải

Hệ thống thu gom rác còn hạn chế

b) Tìm hiểu nguyên nhân từ trình độ công nghệ khai thác tài nguyên và xử lí chất thải thấp

1/ Những thông tin phần 2.b. cho thấy trình độ công nghệ khai thác tài nguyên và xử lí chất thải thấp đã tác động đến môi trường nước ta như thế nào?

2/ Nêu những tác động tiêu cực khác xuất phát từ trình độ khai thác tài nguyên và xử lí chất thải.

b) Tìm hiểu nguyên nhân từ trình độ công nghệ khai thác tài nguyên và xử lí chất thải thấp

--------------- Còn tiếp ---------------