Giáo án điện tử chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 kết nối Bài 5: Một số chế định của pháp luật dân sự về hôn nhân và gia đình, thừa kế di sản

CHÀO MỪNG CẢ LỚP ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY!

Đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi ở mục Mở đầu: Nếu ông bà nội tặng cho em sổ tiết kiệm 20 triệu đồng, theo em, 20 triệu đồng đó là tài sản riêng của em hay tài sản chung của gia đình? Vì sao?

KHỞI ĐỘNG

Nếu ông bà nội tặng cho em sổ tiết kiệm 20 triệu đồng thì 20 triệu đồng đó là tài sản riêng của em, bởi vì, tài sản này do ông bà nội tặng riêng cho em mà không phải là cho chung cả gia đình.

Chủ đề 2: Một số vấn đề về pháp luật dân sự

BÀI 5. MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT DÂN SỰ VỀ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH, THỪA KẾ DI SẢN

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Một số quy định cơ bản của pháp luật về hôn nhân và gia đình

02

Một số quy định cơ bản của pháp luật về thừa kế di sản

Một số quy định cơ bản của pháp luật về hôn nhân và gia đình

01

Câu hỏi

1/ Em hãy chỉ ra những biểu hiện của quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản giữa vợ chồng ông P trong trường hợp trên.

2/ Theo em, tài sản do ông P làm ra có phải là tài sản chung của vợ chồng ông không? Vợ ông có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt đối với tài sản do ông làm ra không? Vì sao?

3/ Nếu ông P muốn bán ngôi nhà mà vợ chồng ông đang ở hoặc mua ngôi nhà khác thì có cần được sự chấp thuận của vợ ông không? Vì sao?

a) Quy định về quan hệ thân nhân và quan hệ tài sản giữa vợ và chồng

Gợi ý câu 1

Vợ chồng ông P có các quyền nhân thân như: quyền kết hôn, li hôn, quyền bình đẳng của vợ chồng, quyền xác định cha, mẹ, con, quyền được nhận làm con nuôi, quyền nuôi con nuôi và các quyền nhân thân khác trong quan hệ hôn nhân, quan hệ cha mẹ và con, quan hệ giữa các thành viên gia đình.

Về biểu hiện của quan hệ nhân thân

Vợ chồng ông P

Bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình, trong việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của công dân

Có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau

Cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình

Có nghĩa vụ tôn trọng, giữ gìn và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín cho nhau

Có quyền, nghĩa vụ tạo điều kiện, giúp đỡ nhau chọn nghề nghiệp

Học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ

Tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Về biểu hiện của quan hệ tài sản

Vợ chồng ông P

Cùng nhau tạo lập, phát triển khối tài sản chung

Có quyền ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung

Có quyền thỏa thuận hoặc ủy quyền cho nhau chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung.

Tài sản chung của vợ chồng ông P

Có thể phân chia theo thỏa thuận hoặc theo quyết định của Tòa án.

Tài sản chung của vợ chồng ông P

Tài sản do vợ chồng ông tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng

Thu nhập hợp pháp khác trong thời kì hôn nhân

Thu nhập hợp pháp khác trong thời kì hôn nhân

Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung

Tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Là tài sản chung của vợ chồng ông

Quyền sử dụng đất mà vợ chồng ông có được sau khi kết hôn

Trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

Do vậy, vợ ông cũng có quyền bình đẳng với ông trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt đối với tài sản đó.

Tài sản do ông P làm ra là tài sản chung của vợ chồng ông bởi vì, đó là tài sản được tạo ra trong thời kì hôn nhân

Gợi ý câu 2

Gợi ý câu 3

Nếu ông P muốn bán ngôi nhà mà vợ chồng ông đang ở hoặc mua ngôi nhà khác thì cần được sự chấp thuận của vợ ông,

Vì, ngôi nhà đó hoặc số tiền mua ngôi nhà khác đều là tài sản thuộc sở hữu chung của vợ chồng ông.

Quan hệ giữa vợ và chồng gồm quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản:

KẾT LUẬN

có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình, trong việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của công dân

Trong quan hệ nhân thân chồng bình đẳng với nhau

lựa chọn nơi cư trú cũng như trong học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội

phải tôn trọng, giữ gìn, bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín cho nhau.

Vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung

Không phân biệt giữa lao động trong gia đình và lao động có thu nhập.

Quan hệ giữa vợ và chồng gồm quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản:

KẾT LUẬN

Tài sản của vợ và chồng gồm có tài sản chung và tài sản riêng

b) Quy định về quyền thân nhân và quyền tài sản giữa các thành viên trong gia đình

Câu hỏi

1/ Theo em, anh của K có nghĩa vụ đóng góp tiền lương cho ông bà để phụ thêm tiền chi tiêu trong gia đình không? Vì sao?

2/ Anh em K có nghĩa vụ chăm sóc, phụng dưỡng ông bà, chú thím không? Vì sao?

3/ Trong trường hợp 5, bà H có thể phải chịu hậu quả pháp lí như thế nào về hành vi của mình? Vì sao?

Trong trường hợp sống chung thì các thành viên gia đình có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động tạo thu nhập; đóng góp công sức, tiền hoặc tài sản khác để duy trì đời sống chung của gia đình phù hợp với khả năng thực tế của mình.

Gợi ý câu 1:

Anh của K có nghĩa vụ đóng góp tiền lương cho ông bà để phụ thêm tiền chi tiêu trong gia đình, vì theo khoản 2 Điều 103 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

Gợi ý câu 2:

Anh em K có nghĩa vụ chăm sóc, phụng dưỡng ông bà, chú thím

Vì theo quy định tại Điều 106 và Điều 107 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột có quyền, nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp người cần được nuôi dưỡng không còn cha, mẹ, con; nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng.

Hành vi không chăm sóc, thường xuyên mắng chửi và hành hạ cụ N khi cụ không đi lại được của bà H là phạm vào tội ngược đãi hoặc hành hạ mẹ theo quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Gợi ý câu 3:

Bà H có thể bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền phát hiện và xử lí vì:

Trong đó quyền và nghĩa vụ yêu thương, chăm sóc, nuôi dưỡng và tôn trọng nhau là quan trọng nhất.

Trong quan hệ giữa cha mẹ và con, cả hai bên đều có quyền và nghĩa vụ đối với nhau

Các thành viên trong gia đình như ông bà nội ngoại và cháu; anh, chị, em; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột đều có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau và nuôi dưỡng nhau trong những trường hợp nhất định.

KẾT LUẬN

Tài sản chung của các thành viên trong gia đình gồm

KẾT LUẬN

Tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên

Những tài sản khác được xác lập quyền sở hữu theo quy định của pháp luật

Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của các thành viên gia đình được thực hiện theo phương thức thỏa thuận.

Nhiệm vụ: Khai thác các trường hợp SGK tr. 78,79

LÀM VIỆC NHÓM

• Xem video về quyền và nghĩa vụ của công dân trong hôn nhân
• Rút ra kết luận về quyền và nghĩa vụ của công dân trong hôn nhân.

Một số quy định cơ bản của pháp luật về thừa kế di sản

02

Theo em, những ai sẽ được hưởng di sản thừa kế của ông A?

LÀM VIỆC CẶP ĐÔI

GỢI Ý TRẢ LỜI

Vợ và hai người con gái của ông A sẽ được hưởng thừa kế di sản của ông

Đó là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống đối với người để lại di sản.

b) Quy định về thừa kế di chúc

LÀM VIỆC CẶP ĐÔI

1/ Theo em, việc lập di chúc của ông T có được coi là hợp pháp không? Vì sao? Trong di chúc của mình, ông T có thể cho Nhà nước hoặc một tổ chức nào đó được hưởng di sản của mình không? Vì sao?

2/ Nếu trong di chúc của mình, ông T không ghi tên vợ và người con tật nguyền trong số những người được hưởng di sản thì hai người đó có được hưởng tài sản thừa kế của ông không? Vì sao?

Việc lập di chúc của ông T là hoàn toàn hợp pháp

Bởi vì, ông là người đã thành niên, minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị ai lừa dối, đe dọa, cưỡng ép.

GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU 1

GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU 1

Trong di chúc của mình, ông T có thể cho Nhà nước hoặc một tổ chức nào đó được hưởng di sản của ông

Vì theo quy định của bộ luật dân sự năm 2015 thì ông T có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình và người thừa kế theo di chúc có thể là cá nhân hoặc tổ chức hoặc nhà nước.

GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU 2

Nếu trong di chúc của mình, ông T không ghi tên vợ và người con tật nguyền trong số những người được hưởng di sản

Hai người đó vẫn được hưởng tài sản thừa kế của ông

Theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì: “Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó: Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; con thành niên mà không có khả năng lao động”.

Theo em, khi bà Y chết mà không để lại di chúc thì những ai được hưởng thừa kế di sản của bà?

LÀM VIỆC NHÓM

c) Quy định về thừa kế theo pháp luật

Những người được thừa kế di sản của bà gồm có chồng bà và hai con (con đẻ và con nuôi) của bà,

Vì đó là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Theo em, khi bà Y chết mà không để lại di chúc thì những ai được hưởng thừa kế di sản của bà?

c) Quy định về thừa kế theo pháp luật

Khi bà Y chết mà không để lại di chúc thì

--------------- Còn tiếp ---------------