Giáo án điện tử chuyên đề kinh tế pháp luật 12 kết nối CĐ 1: Phát triển kinh tế và sự biến đổi văn hóa, xã hội

CHUYÊN ĐỀ 1: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ SỰ BIẾN ĐỔI VĂN HÓA, XÃ HỘI

Thân mến chào các em học sinh!

A. KHỞI ĐỘNG

Em hãy kể một thay đổi về nhu cầu văn hoá dưới tác động của phát triển kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế ở nước ta và lợi ích mang lại từ sự thay đổi đó.

Gợi ý trả lời:

Thay đổi về nhu cầu âm nhạc: Từ ca nhạc truyền thống đến âm nhạc đa dạng

+ Trước đây, âm nhạc Việt Nam chủ yếu tập trung vào các dòng nhạc truyền thống như ca trù, hát quan họ, nhạc dân gian ba miền,... Âm nhạc truyền thống gắn liền với đời sống tinh thần của người dân, thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc và được truyền tải qua nhiều thế hệ.

+ Tuy nhiên, ngày nay, bên cạnh âm nhạc truyền thống, thị trường âm nhạc Việt Nam đã trở nên sôi động với sự xuất hiện của nhiều thể loại âm nhạc quốc tế như pop, rock, hip hop, R&B,... Âm nhạc nước ngoài du nhập vào Việt Nam qua các kênh truyền thông, internet và thu hút sự quan tâm của đông đảo giới trẻ.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về những biến đổi văn hoá do tác động của phát triển kinh tế

Câu 1: Những thông tin trên phản ánh những biến đổi tích cực, tiêu cực nào của văn hoá dưới tác động của sự phát triển kinh tế? Em hãy kể thêm những biến đổi tích cực, tiêu cực khác của văn hoá do phát triển kinh tế mang lại.

Câu 2: Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến những biến đổi tích cực, tiêu cực của văn hoá dưới tác động của phát triển kinh tế?

Dự kiến sản phẩm:

1. Những biến đổi văn hoá do tác động của phát triển kinh tế

* Những biến đổi tích cực, tiêu cực của văn hoá do phát triển kinh tế:

- Phát triển kinh tế tạo ra những biến đổi tích cực của văn hoá:

+ Nhờ sự phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế đã tạo ra cơ hội và điều kiện cho sự giao lưu văn hoá giữa các quốc gia, dân tộc được mở rộng, mang nền văn hoá đặc sắc của dân tộc này đến với các dân tộc khác; làm phong phú, đa dạng thêm cho nền văn hoá của vùng, miền và cùng hướng tới mục tiêu dân tộc và hiện đại.

+ Nhờ sự phát triển kinh tế, đời sống vật chất của người dân được nâng cao, dẫn tới những thay đổi đời sống văn hoá, tinh thần. Những đòi hỏi của nền kinh tế công nghiệp hiện đại dẫn đến sự thay đổi về các giá trị đạo đức, lối sống. Con người rèn luyện được tác phong công nghiệp, lối sống trách nhiệm, chủ động, năng động, sáng tạo, có ý thức kỉ luật, tự giác, nỗ lực vươn lên.

+ Sự phát triển khoa học công nghệ và truyền thông giúp con người dễ dàng tiếp cận với kiến thức, nghệ thuật, văn hoá. Nhờ đó, nhu cầu giải trí, giáo dục, sáng tạo nghệ thuật ngày càng thay đổi và nâng cao.

- Phát triển kinh tế còn dẫn đến những biến đổi tiêu cực của văn hoá:

+ Xu thế hội nhập và mở cửa đã làm xuất hiện tư tưởng sùng ngoại, chạy theo các giá trị tiêu cực trong văn hoá ngoại lai, sự mai một của các giá trị văn hoá truyền thống.

+ Kinh tế thị trường phát triển dẫn đến khoảng cách giàu – nghèo gia tăng, khiến cơ hội

hưởng thụ, tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ văn hoá không đồng đều.

+ Quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá dẫn đến sự suy giảm nghề thủ công truyền thống và mất đi giá trị văn hoá của các ngành nghề này.

* Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những biến đổi của văn hoá là do quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế, do quá trình hội nhập quốc tế.

Hoạt động 2. Tìm hiểu những biến đổi xã hội do tác động của sự phát triển kinh tế

Câu 1: Những thông tin trên phản ánh những biến đổi tích cực, tiêu cực nào của văn hoá dưới tác động của sự phát triển kinh tế? Em hãy kể thêm những biến đổi tích cực, tiêu cực khác của văn hoá do phát triển kinh tế mang lại.

Câu 2: Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến những biến đổi tích cực, tiêu cực của văn hoá dưới tác động của phát triển kinh tế?

Dự kiến sản phẩm:

2. Những biến đổi xã hội do tác động của sự phát triển kinh tế

* Những thông tin trên phản ánh những biến đổi tích cực, tiêu cực của xã hội dưới tác động của sự phát triển kinh tế:

- Kinh tế thị trường phát triển cùng với quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới đã tạo ra nhiều biến đổi tích cực về xã hội:

+ Phát triển kinh tế tạo ra cơ hội về việc làm, gia tăng thu nhập cho người dân, giúp cải thiện mức sống, giảm bớt đói nghèo trong xã hội.

+ Phát triển kinh tế luôn gắn liền với đảm bảo tiến bộ xã hội, cung cấp những điều kiện vật chất để xây dựng cơ sở hạ tầng (giao thông, viễn thông, các dịch vụ y tế, giáo dục,...) góp phần tăng khả năng tiếp cận các thông tin, giảm khoảng cách giữa các khu vực, nâng cao chất lượng cuộc sống.

- Phát triển kinh tế còn gây ra những biến đổi tiêu cực của xã hội:

+ Mặt trái của kinh tế thị trường là gây ra sự phân hoá giàu – nghèo.

+ Sự tăng trưởng kinh tế thường đi kèm với hiện tượng đô thị hoá nhanh, khiến các thành phố trở nên quá tải về cơ sở hạ tầng, dịch vụ và nhà ở; trong khi nông thôn mất đi nguồn nhân lực và tài nguyên, gây ra mất cân bằng đô thị - nông thôn.

+ Phát triển kinh tế thường đi liền với việc gây ô nhiễm môi trường, khai thác cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, suy thoái hệ sinh thái tự nhiên, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

+ Kinh tế thị trường làm tăng áp lực về cạnh tranh, căng thẳng xã hội, làm nảy sinh các vấn đề về an ninh trật tự, an toàn xã hội.

* Nguyên nhân chủ yếu của những biến đổi xã hội là do quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế, do tác động của cơ chế thị trường và do quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam (công tác quản lí của Nhà nước, vấn đề giải quyết hài hoà giữa mục tiêu phát triển kinh tế với tiến bộ xã hội, bảo vệ môi trường; nhận thức của cộng đồng về tác động của sự phát triển kinh tế đối với môi trường và xã hội;...).

……………………………

C. LUYỆN TẬP

Đọc các câu hỏi trắc nghiệm và yêu cầu HS xung phong trả lời nhanh:

Câu 1. Phát triển kinh tế không tạo ra biến đổi tích cực nào của văn hóa?

A. Tạo ra cơ hội và điều kiện cho sự giao lưu văn hoá giữa các quốc gia, dân tộc được mở rộng.

B. Đời sống vật chất của người dân được nâng cao, dẫn tới những thay đổi đời sống văn hoá, tinh thần.

C. Làm xuất hiện tư tưởng sùng ngoại, sính ngoại; chạy theo các giá trị tiêu cực trong văn hoá ngoại lai, sự mai một của các giá trị văn hoá truyền thống.

D. Giúp con người dễ dàng tiếp cận với kiến thức, nghệ thuật, văn hoá.

Câu 2. Phát triển kinh tế không dẫn tới biến đổi tiêu cực nào của văn hóa?

A. Xuất hiện tư tưởng sùng ngoại, chạy theo các giá trị tiêu cực trong văn hoá ngoại lai, sự mai một của các giá trị văn hoá truyền thống.

B. Dẫn đến khoảng cách giàu – nghèo gia tăng, khiến cơ hội hưởng thụ, tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ văn hoá không đồng đều.

C. Dẫn đến sự suy giảm nghề thủ công truyền thống và mất đi giá trị văn hoá của các ngành nghề này.

D. Tạo ra cơ hội và điều kiện cho sự giao lưu văn hoá giữa các quốc gia, dân tộc được mở rộng.

Câu 3. Đâu không phải nguyên nhân chủ yếu của những biến đổi xã hội?

A. Do quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế.

B. Do tác động của toàn cầu hóa.

C. Do tác động của cơ chế thị trường.

D. Do quá trình hội nhập quốc tế.

Câu 4. Chỉ tiêu nào sau đây là tổng thu nhập quốc dân?

A. GDP.

B. GO.

C. GNI.

D. NDI.

Câu 5. Tăng trưởng kinh tế là

A. Sự gia tăng thu nhập của nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định.

B. Quá trình biến đổi cả về lượng và về chất; nó kết hợp một cách chặt chẽ quá trình hoàn thiện của hai vấn đề kinh tế và xã hội ở mỗi quốc gia.

C. Quá trình phát triển có sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý, hài hòa giữa 3 mặt của sự phát triển, gồm: tăng trưởng kinh tế, cải thiện vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường.

D. Quá trình biến đổi cả về lượng và về chất của nền kinh tế.

Gợi ý trả lời:

D. VẬN DỤNG

Nghiên cứu về tác động tích cực hoặc tiêu cực của phát triển kinh tế đến văn hoá, xã hội ở địa phương mình sinh sống; giải pháp hạn chế, khắc phục tác động tiêu cực.

Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học:

+ Những biến đổi văn hoá do tác động của phát triển kinh tế.

+ Tìm hiểu những biến đổi xã hội do tác động của sự phát triển kinh tế.

+ Tìm hiểu một số giải pháp hạn chế, khắc phục tác động tiêu cực của sự phát triển kinh tế đến những biến đổi văn hoá, xã hội.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung Chuyên đề 2: Tìm hiểu về công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân.

Xin chào và hẹn gặp lại!