Giáo án điện tử chuyên đề Ngữ văn 11 cánh diều CĐ 1 Phần I: Nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY!

TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT

BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ

VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM

CHUYÊN ĐỀ 1

KHỞI ĐỘNG

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Em đã học tác phẩm nào trong thời kì văn học trung đại Việt Nam?
• Hãy trình bày một số hiểu biết của em về sự ảnh hưởng của văn học thời kì nay đến nền văn học Việt Nam?

Gợi ý

NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ

VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM

PHẦN 1

NỘI DUNG BÀI HỌC

I. Văn học trung đại Việt Nam

II. Tập nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

III. Nội dung nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

IV. Một số phương pháp nghiên cứu văn học trung đại Việt Nam

V. Thực hành nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM

I.

Em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:

• Hãy trình bày những hiểu biết của em về nền văn học trung đại Việt Nam?
• Văn học trung đại Việt Nam chia thành mấy giai đoạn? Trình bày đặc điểm chính của mỗi giai đoạn đó?

a. Văn học trung đại Việt Nam

Gắn liền với lịch sử dựng nước giữ nước của dân tộc, tạo dựng một truyền thống văn học đặc sắc với nhiều tên tuổi lớn.

Là tên gọi của bộ phận văn học viết được hình thành và phát triển trong xã hội phong kiến Việt Nam từ thế kỉ X đến cuối thế kỉ XIX.

b. Các giai đoạn phát triển

Từ thế kỉ X đến thế kỉ XIV

Thời kì nhà nước phong kiến Việt Nam tập trung xây dựng và phát triển một quốc gia độc lập, tự chủ, thống nhất, kiến tạo nền văn hiến dân tộc.

Thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII

Cuộc kháng chiến chống quân Minh thắng lợi mở đầu giai đoạn xây dựng quốc gia Đại Việt thịnh trị.

Nguyễn Trãi

Thân Nhân Trung

Thế kỉ XVIII đến giữa thế kỉ XIX

Chế độ phong kiến rơi vào khủng hoảng trầm trọng dẫn đến suy thoái.

Văn học tập trung phản ánh cuộc sống bất công, quan tâm đến số phận con người đấu tranh đòi quyền sống quyền hạnh phúc lứa đôi.

Chế độ phong kiến Việt Nam suy tàn thực dân Pháp xâm lược, đất nước rơi vào tay giặc nhân dân vùng lên kháng chiến.

Văn học phản ánh tinh thần yêu nước chống xâm lược với âm hưởng bi tráng.

Nửa cuối thế kỉ XIX

Nguyễn Đình Chiểu

Phan Văn Trị

Nguyễn Quang Bích

• Mỗi giai đoạn lại có những đặc điểm và thành tựu khác nhau.
• Nhưng đều có điểm chung là văn học luôn gắn bó mật thiết với vận mệnh dân tộc, đất nước và số phận con người.

TẬP NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM

II.

Em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:

• Nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam là gì?
• Đối với học sinh lớp 11 việc tập nghiên cứu văn học trung đại Việt Nam có vai trò gì?

a. Nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

Là hoạt động thu thập, xử lí thông tin.

Nhằm phát hiện và làm sáng tỏ một vấn đề chưa được giải quyết hoặc hệ thống hóa một cách khoa học vấn đề đã được nghiên cứu.

Về văn học viết Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.

b. Vai trò khi tập nghiên cứu văn học trung đại Việt Nam

Bước đầu phát hiện và giải quyết một vấn đề còn khúc mắc hoặc chưa sáng tỏ về văn học Việt Nam thời trung đại.

Biết hệ thống hóa một vấn đề theo mục đích khoa học và thực tiễn.

Hình thành một số thao tác phương pháp cơ bản trong hoạt động nghiên cứu:

Phương pháp xử lí tư liệu

Phương pháp nghiên cứu liên ngành

Phương pháp so sánh văn học

Phương pháp nghiên cứu văn học theo đặc điểm thể loại

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM

III.

a. Từ ý tưởng nghiên cứu đến đề tài, nội dung nghiên cứu

Em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:

• Ý tưởng nghiên cứu hình thành từ đâu?
• Trình bày mối quan hệ giữa ý tưởng nghiên cứu và đề tài nghiên cứu?
• Việc xác định đề tài nghiên cứu có ảnh hưởng gì đến nội dung nghiên cứu?
• Trình bày mối quan hệ giữa đề tài nghiên cứu với mục đích và nội dung nghiên cứu?

Ý tưởng nghiên cứu

Được hình thành trong quá trình học tập, đọc tài liệu.

Có thể do học sinh tự tìm hoặc do thầy cô giáo gợi ý, giao nhiệm vụ học tập.

Có những băn khoăn thắc mắc chưa được giải quyết, khi có những vấn đề cần được làm sáng tỏ.

Ví dụ

• Trong quá trình học tập được tiếp xúc với nhiều văn bản có nội dung yêu nước.

Hình thành ý tưởng nghiên cứu về vai trò, vị trí đặc điểm của nội dung yêu nước trong văn học trung đại.

• Hiện tượng nhiều câu thơ của Truyện Kiều sử dụng lời ăn tiếng nói hàng ngày ở nhiều tầng lớp, nhiều lứa tuổi trong xã hội đương đại.

Hình thành ý tưởng nghiên cứu về ngôn ngữ và sử dụng ngôn ngữ trong Truyện Kiều.

Đề tài nghiên cứu

Là sự cụ thể hóa những tiền đề và khả năng có thể biết.

Ví dụ

Ý tưởng: Nghiên cứu về ngôn ngữ và sử dụng ngôn ngữ trong Truyện Kiều.

Đề tài 1: Sự kết hợp giữa khẩu ngữ và ngôn ngữ văn chương trong Truyện Kiều.

Đề tài 2: Ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều.

Mối quan hệ giữa ý tưởng và đề tài nghiên cứu

Mối quan hệ giữa ý tưởng và đề tài nghiên cứu

Nội dung nghiên cứu

Cần đặt ra các câu hỏi giả thiết nghiên cứu góp phần xác định mục đích, phạm vi, nội dung nghiên cứu.

Nghiên cứu đề tài nhằm mục đích gì?

Phạm vi nghiên cứu đến đâu?

Nội dung nào cần nghiên cứu?

Mối quan hệ giữa đề tài nghiên cứu với mục đích và nội dung nghiên cứu

b. Gợi ý một số vấn đề nghiên cứu về văn học trung đại Việt Nam

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:

Nhóm 1: Nghiên cứu về nội dung cảm hứng trong văn học trung đại Việt Nam.

Nhóm 2: Nghiên cứu một vấn đề về thể loại văn học, kiểu văn bản trong văn học trung đại Việt Nam.

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:

Nhóm 3: Nghiên cứu một số vấn đề về ngôn ngữ trong văn học trung đại Việt Nam.

Nhóm 4: Nghiên cứu mối quan hệ giữa văn học và văn hóa trong văn học trung đại Việt Nam.

Nhóm 5: Nghiên cứu một vấn đề về tác phẩm văn học trung đại Việt Nam.

Nội dung cảm hứng trong văn học trung đại Việt Nam

Cảm hứng yêu nước

Cảm hứng nhân đạo

Cảm hứng thiên nhiên

Cảm hứng tôn giáo

Cảm hứng thế sự

Cảm hứng yêu nước

Ý thức độc lập dân tộc.

Niềm tự hào thời đại.

Tinh thần quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược.

Tư tưởng trung quân ái quốc.

Cảm hứng nhân đạo

Tinh thần yêu thương hướng về những số phận đau khổ, bất hạnh.

Lên án những thế lực chà đạp lên cuộc sống của người lương thiện.

Nêu lên khát vọng sống khát vọng hạnh phúc, tự do, công lý chính nghĩa…

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------