Giáo án powerpoint ngữ văn 11 cánh diều

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Các em suy nghĩ và trả lời các câu hỏi sau:

Dựa vào ảnh minh hoạt em có nhận xét gì về quan điểm sáng tác của bà?

Em đã từng đọc tác phẩm nào của Xuân Quỳnh chưa?

BÀI 1: THƠ VÀ TRUYỆN THƠ

VĂN BẢN 1: SÓNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả

Hoạt động nhóm

Chia lớp thành 2 nhóm, thảo luận và trả lời các câu hỏi dưới đây:

Nhóm 1

Trình bày những hiểu biết của em về nữ sĩ Xuân Quỳnh?

Nhóm 2

Trình bày hoàn cảnh ra đời, bố cục của tác phẩm Sóng?

1. Cuộc đời

• Quê quán: Hà Tây.
• Cuộc đời: đa đoan, luôn khát khao tình yêu, gắn bó hết mình với cuộc sống.
• Bà là nhà thơ tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ chống Mỹ và nhà thơ nữ đáng chú ý của nền thơ ca Việt Nam hiện đại.
• Năm 2001: được Nhà nước truy tặng giải thưởng về Văn học nghệ thuật.

Xuân Quỳnh (1942 - 1988)

Hồn thơ Xuân Quỳnh

• Là cái “tôi” giàu vẻ đẹp nữ tính, rất thành thật, giàu đức hi sinh vị tha.

Phong cách thơ

Là tiếng lòng của tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn vừa hồn nhiên, vừa chân thành, đằm thắm, da diết khát vọng về hạnh phúc đời thường.

1. Tác phẩm tiêu biểu

Gió Lào, cát trắng (thơ, 1974)

Hoa dọc chiến hào (thơ, in chung, 1968)

Lời ru trên mặt đất (thơ, 1978)

Sân ga chiều em đi (thơ, 1984)

Tự hát (thơ, 1984))

Bầu trời trong quả trứng (thơ thiếu nhi, 1982)

1. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ được sáng tác năm 1967 và in trong tập Hoa dọc chiến hào (1968)

2. Tác phẩm
3. Bố cục

Khổ 1 + 2:

Sóng _ đối tượng cảm nhận của tình yêu

5 khổ tiếp theo:

Sóng tâm hồn em và những trăn trở về tình yêu

2 khổ còn lại

Khát vọng tình yêu mãnh liệt của nhân vật em

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Sóng – đối tượng cảm nhận tình yêu

Các em hãy đọc bài thơ và trả lời các câu hỏi sau:

• Trong 2 khổ thơ đầu, hình tượng sóng xuất hiện như thế nào?
• Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để thể hiện khát vọng tình yêu của mình?

Trạng thái tâm lý đặc biệt của tâm hồn khát khao yêu đương

Quy luật của sóng:

Xưa – nay =>  vẫn thế

Quy luật của tình cảm:

Tình yêu luôn là khát vọng muôn đời của tuổi trẻ.

KẾT LUẬN

Sóng như tình yêu lúc mãnh liệt, cuồng nhiệt khi thì dịu êm, sâu lắng. Tồn tại vĩnh cửu cùng tình yêu và tuổi trẻ.

2. Sóng tâm hồn em và những trăn trở về tình yêu

Thảo luận cặp đôi

Các em đọc văn bản và trả lời các câu hỏi dưới đây:

Hình tượng sóng gợi lên những suy nghĩ gì về tình yêu?

Nỗi nhớ trong tình yêu được thể hiện như thế nào qua hình tượng sóng?

1. Khổ thơ 3 + 4 + 5:

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

1. Khổ thơ 3 + 4 + 5:

“Sóng bắt đầu từ gió/Gió bắt đầu từ đâu?”

Câu hỏi rất con gái, nhẹ nhàng thể hiện một hiện tượng tâm lí rất thông thường trong tình yêu.

Người đang yêu rất hiểu về tình yêu nhưng vẫn luôn luôn tự hỏi không biết thế nào là tình yêu.

1. Khổ thơ 3 + 4 + 5:

“Em cũng không biết nữa”

Một các lắc đầu vô cùng dễ thương.

Cũng như tình yêu, nó đến rất bất ngờ tự nhiên

1. Khổ thơ 3 + 4 + 5:

Nỗi nhớ mãnh liệt, bao trùm lên cả không gian được thể hiện trong khổ 5

Thao thức trong mọi khoảnh khắc thời gian: “Ngày đêm không ngủ được” .

Tồn tại trong ý thức và đi vào cả tiềm thức “ Lòng em nhớ đến anh cả trong mơ còn thức”.

Vừa hóa thân vừa trực tiếp xưng ‘em’ để bộc lộ nỗi nhớ.

Phép đối thể hiện nỗi nhớ da diết và sâu đậm.

Tuy vô cùng cường điệu nhưng lại rất hợp lý  Tô đậm nỗi nhớ mãnh liệt trong lòng em.

Tình yêu mãnh liệt, phép điệp tạo âm điệu nồng nàn, tha thiết cho lời thơ.

Bày tỏ tình yêu một cách chân thành, tha thiết mà mạnh dạn, mãnh liệt

2. Sóng tâm hồn em và những trăn trở về tình yêu
3. Khổ thơ 6 + 7:

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

1. Khổ thơ 6 + 7:

Tác giả thể hiện lòng chung thủy của người con gái trong tình yêu.

Khẳng định khoảng cách dù có ra bao nhiêu thì lòng người lại chung thủy bấy nhiêu.

Dẫu xuôi

Dẫu ngược

Phương bắc

Phương nam

“Nơi nào em cũng nghĩ”

Từ nỗi nhớ trong tình yêu, nhà thơ muốn làm nổi bật tình cảm chung thủy của người con gái.

“Hướng về anh - một phương”

Dù đi đâu, xuôi ngược bốn phương thì em cũng sẽ chỉ hướng về một phương anh.

“Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó”

Cụm từ “Ở ngoài kia”

Gợi tả ánh mắt hướng về khi xa trăm ngàn con sóng ngày đêm không biết mệt mỏi.

Vượt qua giới hạn không gian thăm thẳm, muôn vàn cách trở để hướng vào bờ ôm ấp nỗi yêu thương.

Cũng như nhân vật “em”

Muốn được gần bên anh được hòa nhịp vào tình yêu với anh.

“Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở”

Người phụ nữ hồn nhiên, yêu đời vẫn ấp ủ bao hi vọng, phơi phới một niềm tin vào hạnh phúc tương lai

Người phụ nữ tha thiết ấy vẫn tìm cái đích cuối cùng của một tình yêu lớn như con sóng nhất định sẽ “tới bờ” dù có nhiều chông gai.

Những thử thách đưa ra như để khẳng định sức mạnh vĩnh hằng của tình yêu và lòng chung thủy.

3. Khát vọng tình yêu mãnh liệt của nhân vật em

Các em đọc văn bản và trả lời các câu hỏi dưới đây:

Hai khổ cuối tác giả đã thể hiện khát vọng của người phụ nữ trong tình yêu như thế nào?

Hình tượng bao trùm, xuyên suốt bài thơ là hình tượng “sóng”, được gợi tả với những biểu hiện khác nhau. Hãy chỉ ra những biểu hiện đó.

Hai khổ thơ cuối:

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ

--------------Còn tiếp ---------------------