Giáo án điện tử Lịch sử 10 chân trời Bài 13: Văn minh Chăm-pa

Slide 1

CHÀO MỪNG CÁC EM 

ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

Slide 2

TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN

Luật chơi: GV chia lớp làm 8 đội.

• Chủ đề: đất nước con người, địa danh, di sản văn hoá, thành tựu tiêu biểu của văn minh Chăm-pa. 

• Các đội sẽ lần lượt viết đáp án (những từ hay cụm từ liên quan đến chủ đề) vào bảng nhóm trong thời gian quy định.

• Nhóm nào viết được nhanh nhất, đúng nhất, nhiều nhất sẽ chiến thắng. Trong quá trình đó, các nhóm không được sử dụng thông tin trong SGK.

Slide 3

Thánh địa Mỹ Sơn

Bia kí khắc chữ Chăm

vũ nữ Áp-sa-ra

lễ hội Ka-tê

đàn ka-nhi

chiêng

kèn xa-ra-nai

trống pa-ra-nưng

Lâm Ấp

trầm hương

Trà Kiệu

Chế Mân

Tháp Bà Pô Na-ga

đạo Chăm Bà-ni

…

Slide 4

BÀI 13. 

VĂN MINH CHĂM-PA

Slide 5

NỘI DUNG BÀI HỌC 

I

Cơ sở hình thành

II

Thành tựu văn minh tiêu biểu

III

Âm vang di sản

Slide 6

I. 

CƠ SỞ HÌNH THÀNH

❊

Slide 7

Các em hãy quan sát bản đồ và cho biết: Văn minh Chăm-pa hình thành trên khu vực nào?

Các tỉnh duyên hải miền Trung

Một phần cao nguyên Trường Sơn Việt Nam ngày nay.

Slide 8

Nhóm 1, 2: Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Chăm-pa?

Yêu cầu: Em hãy đọc thông tin mục 1, mục Em có biết? SGK tr.71 và thực hiện nhiệm vụ:

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Nhóm 3, 4: Điều kiện dân cư và xã hội có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Chăm-pa?

Nhóm 5, 6: Nêu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến văn minh Chăm-pa.

Slide 9

Slide 10

Hình 9. Một đoạn sông Thu Bồn chảy qua tỉnh Quảng Nam ngày nay

Slide 11

• Thời gian: TK II – TK XV

• Địa bàn: các tỉnh miền Trung và một phần cao nguyên Trường Sơn ngày nay.

• Tiếp giáp:

• Phía tây: dãy Trường Sơn.

• Phía đông: biển đảo, đồng bằng nhỏ, hẹp, núi đèo hiểm trở.

1. Điều kiện tự nhiên

Slide 12

Khó khăn: 

Bão lụt là bất lợi lớn cho vùng đất

Khí hậu khô nóng

Đồng bằng nhỏ, hẹp, bị chia cắt

Bão lụt

Thuận lợi: lâm thổ sản, các mỏ khoáng sản và nhiều vịnh, cảng tốt.

1. Điều kiện tự nhiên

Đất đai cằn cỗi

Slide 13

2. Dân cư và xã hội

Văn minh Chăm-pa

• Thuộc ngữ hệ Nam Đảo.

• Bảo lưu lâu dài chế độ mẫu hệ.

• Vai trò chủ đạo của người phụ nữ

Cư dân Chăm cổ: gồm 2 bộ tộc: bộ tộc Dừa và bộ tộc Cau.

Slide 14

2. Dân cư và xã hội

• Thời gian: TK V TCN.

• Nguồn gốc: văn hóa Sa Huỳnh, mang đậm văn hóa biển. 

• Cấu trúc xã hội:

Dạng lãnh địa, liên minh cụm làng.

Đứng đầu: thủ lĩnh tối cao

Nhà trưng bày văn hóa Sa Huỳnh (Quảng Ngãi)

Cơ sở hình thành Nhà nước Chăm-pa sau này.

Slide 15

3. Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ:

• Thời gian du nhập: TK V TCN.

• Con đường du nhập: tầng lớp thương nhân.

• Lĩnh vực du nhập: chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, mô hình nhà nước, pháp luật.

Bia Võ Cạnh (thế kỷ thứ 3) tìm thấy ở Khánh Hòa là bia ký sớm nhất trong lịch sử Chămpa, cũng là văn bản tiếng Phạn sớm nhất được tìm thấy ở Đông Nam Á.

Ảnh hưởng mạnh mẽ đến thiết chế chính trị và xã hội Chăm-pa.

Đưa nền văn minh Chăm-pa phát triển rực rỡ.

Slide 16

So sánh cơ sở hình thành văn minh Chăm-pa với văn minh Văn Lang – Âu Lạc đã tìm hiểu ở hoạt động trước để thấy được điểm giống và khác nhau:

• Điều kiện tự nhiên.

• Cơ cấu xã hội

• Ảnh hưởng từ văn minh Ấn Độ.

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Slide 17

• Địa hình: đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai khô cằn, chủ yếu là cồn cát khô, khí hậu khô nóng.

• Đường bờ biển dài, nhiều vũng vịnh, cửa biển,...

• Địa bàn hình thành: lưu vực các dòng sông.

• Đất đai màu mỡ, sông ngòi dày đặc, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.

• Khoáng sản: các mỏ đồng, sắt, thiếc,...., luyện kim phát triển.

• Nguồn gốc: văn hóa Sa Huỳnh.

• Có sự di dân của bộ phận dân nói tiếng Mã Lai – Đa Đảo.

• Cư dân sống thành từng làng.

• Các làng liên kết với nhau, suy tôn thủ lĩnh chung.

Slide 18

• Sự di dân của bộ phận dân nói tiếng Mã Lai – Đa Đảo mang theo những yếu tố văn hóa mới, kết hợp với cư dân bản địa chuẩn bị cho sự ra đời nhà nước.

• Cội nguồn: văn hóa Phùng Nguyên (4 000 năm trước).

• Phát triển rực rỡ: văn hóa Đông Sơn.

• Sự phát triển của công cụ lao động, các hoạt động sản xuất dẫn tới:

• Sự tan rã của xã hội nguyên thủy.

• Phân hóa xã hội.

• Sự ra đời của nhà nước.

Slide 19

II. THÀNH TỰU 

VĂN MINH TIÊU BIỂU

❊

Slide 20

• Thời gian: cuối TK II – TK XV.

• TK XV: sáp nhập vào Đại Việt. 

• Trong gần 13 thế kỉ tồn tại, nền văn minh Chăm-pa đã đạt được nhiều thành tựu.

Vương quốc Chăm-pa

Lãnh thổ của Chăm-pa từ TK X - 1832

Slide 21

Các em hãy đọc thông tin mục 2, tư liệu kết hợp quan sát Hình 13.2 – Hình 13.5 - SGK tr.55-57 và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày những thành tựu tiêu biểu của văn minh Chăm-pa trong các lĩnh vực sau:

THẢO LUẬN NHÓM

Nhóm 1: 

Tìm hiểu về sự ra đời của nhà nước

Nhóm 2: 

Tìm hiểu về hoạt động kinh tế

Nhóm 3: 

Tìm hiểu về đời sống     vật chất

Nhóm 4: 

Tìm hiểu về đời sống    tinh thần

Slide 22

VÒNG 1: VÒNG CHUYÊN GIA

• Chia thành 4 nhóm có vị trí A, B, C, D.

• Bầu nhóm trưởng, đánh STT các thành viên trong nhóm và bốc thăm vấn đề.

• Thực hiện nhiệm vụ học tập của nhóm “chuyên gia” theo kĩ thuật khăn phủ bàn. 

• Sau 5 – 7 phút, các thành viên ghi ý kiến cá nhân vào ô quy định trong bảng nhóm.

Slide 23

VÒNG 1: VÒNG CHUYÊN GIA

• Khi kết thúc việc đưa ra ý kiến cá nhân, cả nhóm thảo luận thống nhất đáp án chung, viết vào ô trung tâm bảng nhóm. 

• Từng thành viên trong nhóm phải nắm vững nội dung đáp án của nhóm như một “chuyên gia” để có thể trình bày câu trả lời ở vòng mảnh ghép.

Slide 24

Đọc thông tin mục 2, tư liệu kết hợp quan sát Hình 13.2 – Hình 13.5 - SGK tr.55-57 và thực hiện nhiệm vụ

Nhóm 1: Trình bày sự ra đời của Nhà nước Chăm-pa cổ đại.

Nhóm 2: Nêu các hoạt động kinh tế chính của cư dân Chăm-pa.

Nhóm 3: Nêu những nét chính về đời sống vật chất của cư dân Chăm-pa.

Nhóm 4: Nêu một số thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần của văn minh Chăm-pa. Dựa vào kiến thức trong bài và Hình 13.5, em hãy cho biết nét độc đáo của kiến trúc, điêu khắc Chăm-pa.

Slide 25

VÒNG 2: VÒNG MẢNH GHÉP

• HS tách nhóm chuyên gia, tham gia vào nhóm mảnh ghép theo số bốc thăm hoặc màu sắc sao cho 4 nhóm mảnh ghép phải có đủ thành viên từ 4 nhóm chuyên gia.

• Các chuyên gia lần lượt nêu vấn đề và trình bày kết quả hoạt động, các thành viên khác góp ý, bổ sung. 

• Thành viên nhóm mảnh ghép tổng hợp kết quả Vòng 1 và tìm câu trả lời cho nhiệm vụ Vòng 2. Nhóm nào tổng hợp kết quả nhanh nhất sẽ xung phong trình bày.

Slide 26

1. Sự ra đời nhà nước

Chia lớp thành 4 nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

Trình bày sự ra đời của Nhà nước Chăm-pa cổ đại.

Nhóm 1: 

.............................................

.............................................

.............................................