Giáo án điện tử sinh học 10 cánh diều bài 18: Sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Vì sao lát bánh mì bị mốc và vết mốc lại lan rộng theo thời gian?

BÀI 18: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN Ở VI SINH VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Sinh trưởng của vi sinh vật
2. Sinh sản của vi sinh vật
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật
4. SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
5. Khái niệm về sinh trưởng

của vi sinh vật

Quan sát Hình 18.2 (SGK tr.109), trao đổi và trả lời các câu hỏi:

• Nhận xét sự hình thành và thay đổi của khuẩn lạc nấm (quần thể nấm) theo thời gian. Vì sao có sự thay đổi này?
• Nêu khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật.
• Vì sao sự sinh trưởng và phát triển của vi sinh vật thường được mô tả bằng sự sinh trưởng của một quần thể vi sinh vật?
• Nhận xét: Khuẩn lạc của nấm lan rộng và phủ khắp bề mặt đĩa petri theo thời gian.
• Giải thích: Sự thay đổi kích thước khuẩn lạc là do quần thể nấm sinh sản nhanh tăng lên về số lượng tế bào.

2. Các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn

Từ các thông tin mô tả trong hình 18.3 và bảng 18.1 trong SGK, hãy cho biết:

• Vì sao ở pha tiềm phát, chất dinh dưỡng đầy đủ mà mật độ vi khuẩn gần như không thay đổi?
• Sinh khối vi khuẩn đạt cao nhất vào thời điểm nào? Giải thích.
• Vì sao số tế bào chết trong quần thể vi khuẩn tăng dần từ pha cân bằng đến pha suy vong?

1. Ở pha tiềm phát, tuy chất dinh dưỡng đầy đủ nhưng vi khuẩn đang thích ứng dần với môi trường, chúng tổng hợp enzyme trao đổi chất và DNA nên mật độ tế bào vi khuẩn trong quần thể dường như không thay đổi.
2. Sinh khối vi khuẩn đạt chuẩn cao nhất vào pha lũy thừa. Vì dinh dưỡng đầy đủ nên vi khuẩn phân chia mạnh mẽ, tại đây các tế bào chết đi khá ít.
3. Số tế bào chết tăng dần từ pha cân bằng tới pha suy vong do dinh dưỡng dần hao hụt, cạn kiệt và các chất độc hại tích lũy tăng dần.
4. SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT

Hoạt động nhóm

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu quá trình sinh sản ở vi sinh vật nhân sơ, hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu quá trình sinh sản ở vi sinh vật nhân thực, hoàn thành Phiếu học tập số 2.

Nhiệm vụ 1

Đọc thông tin và quan sát các hình ảnh SGK (tr.111), tìm hiểu quá trình sinh sản ở vi sinh vật nhân sơ.

Câu 1. Sinh sản chính là cơ sở để tạo nên sự sinh trưởng của quần thể vi sinh vật.

Nhiệm vụ 2

Đọc thông tin và quan sát các hình ảnh SGK (tr.112-113), tìm hiểu quá trình sinh sản ở vi sinh vật nhân thực.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Sinh sản ở vi sinh vật nhân thực

1. Hoàn thành bảng sau để phân biệt các hình thức sinh sản ở vi sinh vật nhân thực:
2. Nhóm sinh vật nào có hình thức sinh sản vừa bằng bào tử vô tính, vừa bằng bào tử hữu tính? Cho ví dụ.
3. Quan sát hình 18.7 (SGK tr.112), cho biết nảy chồi ở nấm men có đặc điểm nào khác với nảy chồi ở vi khuẩn.

Câu 2

• Một số nhóm vi sinh vật nhân thực vừa có hình thức sinh sản vừa bằng bào tử vô tính, vừa bằng bào tử hữu tính.
• Ví dụ: Nấm mốc.

Điểm khác nhau:

• Ở nấm men, các chồi mọc lên trực tiếp không có các ống rỗng như nảy chồi ở vi khuẩn.
• Sự phân chia vật chất di truyền trong nảy chồi ở nấm men theo kiểu phân bào có thoi vô sắc còn ở vi khuẩn phân bào không có thoi vô sắc.