Giáo án điện tử sinh học 10 cánh diều bài 11: Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

Vận động viên cử tạ/vận động viên điền kinh đã tiêu tốn nhiều năng lượng cho mỗi lần đẩy tạ, chạy nhảy. Năng lượng đó có nguồn gốc từ đâu và được giải phóng nhờ quá trình nào?

> Năng lượng đó có nguồn gốc từ các tế bào trong cơ thể, được giải phóng nhờ quá trình chuyển hóa năng lượng.

BÀI 11: TỔNG HỢP VÀ PHÂN GIẢI CÁC CHẤT TRONG TẾ BÀO

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tổng hợp các chất và tích lũy năng lượng trong tế bào

Phân giải các chất hữu cơ và giải phóng năng lượng trong tế bào

1. Tổng hợp các chất và tích lũy năng lượng trong tế bào

Nêu khái niệm tổng hợp các chất trong tế bào. Lấy ví dụ minh họa (tổng hợp protein, lipid, carbohydrate,…)

Có phải tất cả các sinh vật đều thực hiện được hai giai đoạn tổng hợp không? Lấy ví dụ.

• Tổng hợp các chất trong tế bào là quá trình chuyển hoá những chất đơn giản thành những chất phức tạp diễn ra trong tế bào với sự xúc tác của enzyme → Hình thành các chất để xây dựng tế bào, tích lũy năng lượng.
• Chia thành 2 giai đoạn:
  • Giai đoạn 1: các quá trình quang tổng hợp, hóa tổng hợp, quang khử.
  • Giai đoạn 2: quá trình tổng hợp các chất hữu cơ.

1. Quang tổng hợp

Đọc thông tin và quan sát các hình ảnh minh họa mục I.1 (SGK tr.68 – 70) để tìm hiểu về quá trình quang tổng hợp

• Là quá trình tế bào sử dụng năng lượng ánh sáng (NLAS) để tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ.
• Vai trò: chuyển năng lượng ánh sáng thành năng lượng hoá học tích luỹ trong hợp chất hữu cơ (C₆H₁₂O₆) và giải phóng O₂ vào khí quyển.
• Trong sinh giới: thực vật, tảo và một số vi khuẩn có khả năng quang tổng hợp.
• Quá trình quang tổng hợp ở thực vật và tảo diễn ra ở lục lạp và được chia thành hai pha: pha phụ thuộc ánh sáng (pha sáng) và pha không phụ thuộc ánh sáng (chu trình Calvin).

Trường:……………….

Lớp:…………………… Nhóm:………………..

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nội dung: Phân biệt pha sáng và chu trình Calvin

1. Nêu khái niệm và ý nghĩa của quá trình quang tổng hợp.
2. Quang tổng hợp ở thực vật diễn ra ở bào quan nào của tế bào và gồm những pha nào?
3. Hoàn thành bảng sau để phân biệt các pha trong quá trình quang hợp.

4. Các yếu tố nào của môi trường sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của pha sáng?
5. Vì sao glucose được tạo ra từ quá trình quang hợp cần thiết cho tổng hợp nhiều hợp chất hữu cơ của tế bào?
6. Hoá tổng hợp và quang khử

Thảo luận nhóm

Nhóm 1: Tìm hiểu về hóa tổng hợp

Nhóm 2: Tìm hiểu về quang khử

Nhóm 1:

Nêu khái niệm hóa tổng hợp. Trình bày quá trình tổng hợp các chất song song với tích lũy năng lượng. Nêu vai trò của hóa tổng hợp.

So sánh quang tổng hợp và hóa tổng hợp theo bảng sau:

3. Tìm hiểu về tổng hợp các phân tử lớn trong tế bào

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

• Các phân tử lớn trong tế bào (protein, lipid, tinh bột,…) được tổng hợp như thế nào.
• Các phân tử lớn trong tế bào được tổng hợp có vai trò gì?

Từ các chất hữu cơ đơn giản do tế bào tự tổng hợp hoặc lấy từ nguồn thức ăn

Vai trò: làm nguyên liệu cho quá trình sinh tổng hợp các phân tử lớn để xây dựng và dự trữ năng lượng trong tế bào

Luyện tập và vận dụng

• Trình bày vai trò của quang hợp đối với sinh giới.
• Tìm hiểu những biện pháp tác động để tăng hiệu quả của quá trình quang hợp ở cây trồng.
• Lập bảng phân biệt quang tổng hợp, hóa tổng hợp và quang khử.

1. Phân giải các chất hữu cơ và giải phóng năng lượng trong tế bào

Khi tế bào hoạt động, các năng lượng đó được lấy từ đâu và qua quá trình nào?

• Nêu khái niệm phân giải các chất trong tế bào.
• Quá trình phân giải có ý nghĩa gì đối với tế bào sinh vật?

>>> 

• Phân giải là quá trình chuyển hóa các chất phức tạp thành các chất đơn giản diễn ra trong tế bào nhờ sự xúc tác của các enzyme.
• Quá trình phân giải sẽ giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của tế bào.
• Phân giải được thực hiện theo hai con đường là hô hấp và lên men.
• Mối quan hệ: Tổng hợp và phân giải là hai quá trình đối lập nhưng thống nhất trong hoạt động sống của sinh vật.

1. Tìm hiểu về hô hấp tế bào