Giáo án lịch sử 10 kết nối bài 5: Khái niệm văn minh, một số nền văn minh phương đông thời kì cổ - trung đại

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHỦ ĐỀ 3: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH

THẾ GIỚI THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

BÀI 5: KHÁI NIỆM VĂN MINH. MỘT SỐ NỀN VĂN MINH

PHƯƠNG ĐÔNG THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

1. MỤC TIÊU
2. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Giải thích và phân biệt được khái niệm văn hóa và văn minh.
• Trình bày được sự phát triển của các nền văn minh thế giới trên trục thời gian.
• Giải thích, phân tích được cơ sở hình thành của các nền văn minh phương Đông.
• Nêu được ý nghĩa của những thành tựu tiêu biểu của văn minh Ai Cập cổ đại, văn minh Trung Hoa và văn minh Ấn Độ thời kì cổ - trung đại.

2. Năng lực

• Năng lực chung:
• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giao tiếp và hợp tác: có thói quen trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập; biết cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập theo sự hướng dẫn của thầy cô.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, có sáng tạo khi tham gia các hoạt động lịch sử.
• Năng lực riêng:
• Rèn luyện các kĩ năng: sưu tầm và sử dụng tư liệu trong học tập lịch sử; kĩ năng giải thích, phân tích,... sự kiện, vấn đề lịch sử.
• Góp phần hình thành và phát triển các năng lực: tìm hiểu lịch sử, nhận thức và tư duy lịch sử, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học.

3. Phẩm chất

• Biết trân trọng giá trị, có nhận thức và hành động góp phần bảo tồn và phát huy các di sản, giá trị văn minh nhân loại.
• Bồi dưỡng các phẩm chất như: khách quan, trung thực, chăm chỉ, có ý thức tìm tòi, khám phá lịch sử.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT Lịch sử, Giáo án.
• Phiếu học tập dành cho HS.
• Một số tư liệu lịch sử gắn với nội dung bài học Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời kì cổ - trung đại.
• Tập bản đồ và tư liệu lịch sử 10.
• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời kì cổ - trung đại.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Kích thích HS nảy sinh nhu cầu, mong muốn tìm hiểu về những vấn đề cốt lõi của bài học mới trong quá trình học tập.
3. Nội dung: GV trình bày vấn đề, trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về cuộc diễu hành vàng của các Pha-ra-ông; HS trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: HS lí giải vì sao những thành tựu của nền văn minh Ai Cập cổ đại vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về cuộc diễu hành vàng của các Pha-ra-ông:

- GV dẫn dắt và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tối ngày 3/4/2021, tại Cai-rô (Ai Cập) đã diễn ra một số sự kiện quan trọng với tên gọi “Cuộc diễu hành vàng của các pha-ra-ông”. Trong hoạt động này, 22 xác ướp của 18 pha-ra-ông và 4 nữ hoàng của Ai Cập cổ đại đã được đưa từ Bảo tàng Ai Cập ở Ta-ri-ơ qua Trung tâm Thủ đô Cai-rô, đến “ngôi nhà mới” là Bảo tàng Quốc gia văn minh Ai Cập ở Phu-xtat. Cuộc diễu hành được tổ chức với những nghi thức trang trọng nhất để tôn vinh nền Ai Cập cổ đại cùng với những giá trị trường tồn của nó. Vì sao, những thành tựu văn minh đã hơn 5 000 năm vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng hiểu biết của bản thân và thực hiện nhiệm vụ.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời: Những thành tựu văn minh đã hơn 5 000 năm vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại vì nó minh chứng cho sự vĩ đại của một nền văn minh độc đáo trải dài lịch sử, khơi dậy niềm tự hào về lịch sử đất nước trong mỗi người dân Ai Cập, đồng thời đây là cách để họ thêm gắn bó với quá khứ.

- GV mời đại diện cặp đôi khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Những thành tựu văn minh rực rỡ đầu tiên của lịch sử nhân loại đã được hình thành và phát triển rực rỡ ở phương Đông, gồm toàn bộ châu Á và phần Đông Bắc châu Phi. Ngày nay, xét trên nhiều góc độ như lịch sử, chính trị, kinh tế, văn hoá,… phương Đông chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Nói đến phương Đông, người ta không thể không nhắc đến những nền văn hoá – văn minh nổi tiếng như Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, A-rập, Trung Hoa. Tìm hiểu về nền văn minh phương Đông cổ đại có một ý nghĩa to lớn, giúp chúng ta hiểu rõ bản sắc văn hóa truyền thống cũng như sự phát triển của lịch sử khu vực này. Ngoài ra, nó còn mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tiến trình hội nhập của khu vực nói chung và đất nước nói riêng trong thời đại ngày nay. Chúng ta cùng vào Bài 5 - Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời kì cổ - trung đại.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. Khái niệm văn minh. Khái quát lịch sử văn minh thời kì cổ - trung đại

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm văn minh

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS giải thích và phân biệt được khái niệm văn hóa và văn minh.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS đọc nội dung thông tin mục 1, đọc Tư liệu 1, mục Em có biết SGK tr.33, 34 và trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS giải thích, phân biệt và ghi được vào vở khái niệm văn hóa, văn minh.
4. Tổ chức hoạt động: