BÀI 15: CHÍNH SÁCH CAI TRỊ

CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN

PHƯƠNG BẮC VÀ SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA XÃ HỘI ÂU LẠC

KHỞI ĐỘNG

Thành cổ Luy Lâu (Bắc Ninh) từ thời Hán đã là trị sở của chính quyên đô hộ. Đây cũng là nơi lưu lại dấu tích liên quan đến chính sách cai trị và sự chuyển biến trong đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá của người Việt thời Bắc thuộc. Sự hiện diện của những dấu tích ấy gợi cho em suy nghĩ gì về giai đoạn lịch sử đặc biệt này?

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁCTRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC
2. Về bộ máy cai trị

Quan sát Sơ đồ Hình 1, Lược đồ Hình 2

Hãy cho biết một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc nước ta.

Chính sách áp đặt bộ máy cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc:

+ Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính châu - quận - huyện (người Hán đứng đầu) - làng, xã (hào trưởng người Việt đứng đầu).

+ Xây đắp những thành luỹ lớn ở trị sở các châu và bố trí quân đồn trú để bảo vệ.

+ Áp dụng pháp luật hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta

1. Về kinh tế

Đoạn tư liệu 1 cho em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc.

Chính sách bóc lột về kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc:

+ Chiếm ruộng đất lập ấp, trại, bắt nhân dân cày cấy

+ Áp đặt chính sách tô thuế nặng nề

+ Nắm độc quyền về sắt và muối

+ Cống nạp nhiều vải vóc, hương liệu, sản vật quý

Thảo luận và trả lời câu hỏi:

Vì sao các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về sắt và muối?

+ Muối là gia vị không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.

+ Sắt là vật liệu chính để chế tạo lao động công cụ, vũ khí.

1. Về văn hóa, xã hội

Qua đoạn tư liệu 2, em hãy cho biết chính quyền phong kiến phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị văn hóa như thế nào?

Chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc

+ Đưa người Hán sang ở cùng dân tộc Việt

+ Bắt dân ta phải theo phong tục, luật pháp của người Hán.

+ Tìm mọi cách xóa bỏ những phong tục, lâu đời của người Việt.

NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI TRONG THỜI KÌ BẮC THUỘC

Mặc dù bị kìm hãm bởi chính sách cai trị và bóc lột của các triều đại phong kiến phương Bắc nhưng trong hơn một nghìn năm Bắc thuộc, xã hội và văn hóa người Việt vẫn có sự chuyển biến đáng kể.

1. Chuyển biến về kinh tế

Nêu sự chuyển biến về kinh tế dưới thời Bắc thuộc.

Chuyển biến về kinh tế dưới thời Bắc thuộc:

+ Trồng lúa vẫn là nghề chính, trồng cây hoa màu, cây ăn quả và chăn nuôi.

+ Kĩ thuật đắp đê, làm thuỷ lợi phát triển

+ Nghề rèn sắt, đúc đồng, làm gồm,....phát triển

+ Một số nghề thủ công mới xuất hiện: làm giấy,...

+ Buôn bán trong, ngoài khu vực được đẩy mạnh

1. Chuyển biến về xã hội

Nêu sự chuyển biến về xã hội dưới thời Bắc thuộc.

Những chuyển biến về xã hội dưới thời Bắc thuộc:

+ Một số quan lại, địa chủ người Hán bị Việt hóa

+ Một bộ phận nông dân biến thành nô tì do mất đất.

+ Tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành.

Theo em, thành phần nào sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập của người Việt. Vì sao?

+ Tầng lớp hào trưởng bản địa

+ Đây là tầng lớp uy tín và có vị thế trong xã hội

Từ khi bị Triệu Đà xâm lược, người Việt từ thân phận làm chủ đất nước thành nô lệ của ngoại bang.

Mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn giữa nhân dân Âu Lạc với chính quyền đô hộ phương Bắc. Đó là cơ sở làm bùng lên các cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Chính quyền đô hộ giữ độc quyền về

1. Hương liệu
2. Vàng bạc
3. Muối và sắt
4. Trầm hương

Đáp án C

Câu hỏi: Từ đầu Công nguyên, các triều đại phong kiến phương Bắc mở trường học dạy chữ Hán tại:

1. Quận
2. Huyện
3. Phủ
4. Làng

Đáp án A

Tên gọi nước ta thời thuộc Hán:

1. An Nam đô hộ phủ
2. Giao Châu
3. Cửu Chân
4. Giao Chỉ

Đáp án B

VẬN DỤNG

Hãy cho biết những cách thức canh tác, nghề thủ công nào trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì, phát triển đến ngày nay.

+ Sử dụng sức kéo trâu bò

+ Đúc đồng, làm mộc, làm ngói,….

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Trả lời câu hỏi trong SGK

Làm bài tập Bài 15, Sách bài tập

Đọc và tìm hiểu trước Bài 16