Giáo án PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 8: Ấn Độ cổ đại

BÀI 8: ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Tắm nước sông Hằng (Cum Me-la) là một trong những lễ hội tôn giáo cổ và lớn nhất thế giới. Tín đồ Ấn Độ giáo tin tưởng nước ở sông Hằng (sông Mẹ) linh thiêng sẽ tẩy rửa mọi tội lỗi của họ. Vì sao ở Ấn Độ - một cường quốc kinh tế hiện nay mà vẫn còn duy trì những phong tục cổ xưa như thế? Các con sông lớn đã có vai trò ra sao trong việc hình thành, phát triển nền văn minh Ấn Độ cổ đại? Cư dân cổ nơi đây đã đóng góp những gì cho nhân loại?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Điều kiện tự nhiên

+ Khai thác thông tin Hình 2 Lược đồ Ấn Độ cổ đại và nội dung mục 1 Điều kiện tự nhiên trang 34,35.

+ Hãy cho biết những nét chính về điều kiên tự nhiên của lưu vực sông Ấn, sông Hằng ở Ấn Độ. 

+ Hãy xác định lãnh thổ Ấn Độ cổ đại bao gồm những quốc gia nào hiện nay?

+ Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ cổ đại có điểm gì giống và khác nhau so với Ấn Độ và Lưỡng Hà cổ đại?

Ghi nhớ:

- Vị trí địa lí: là bán đảo ở Nam Á, có ba mặt giáp biển, nằm trên trục đường biển từ Tây sang Đông. Phía bắc được bao bọc bởi dãy Hi-ma-lay-a - một vòng cung khống lồ.

- Địa hình:

+ Ấn Độ có đồng bằng sông Ấn, sông Hằng lớn vào loại bậc nhất thế giới, được phù sa màu mỡ của hai con sông này bồi tụ.

+ Miền Trung và miền Nam là cao nguyên Đê-can với núi đá hiểm trở, đất đai khô cằn.

+ Vùng cực Nam và đọc hai bờ ven biển là những đồng bằng nhỏ hẹp.

- Khí hậu: Lưu vực sông Ấn khí hậu khô nóng, ít mưa. Ở lưu vực sông Hằng có gió mùa nên lượng mưa nhiều.

- Hiện nay, lãnh thổ Ấn Độ cổ đại bao gồm những quốc gia: Ấn Độ, Băng-la-đét, Nê-pan, Bu-tan, Pa-ki-xtan, Áp-ga-nít-xtan.

- Điểm giống và khác nhau về điều kiện tự nhiên của Ấn Độ cổ đại so với Ấn Độ và Lưỡng Hà cổ đại:

+ Giống nhau:  Đều có những dòng sông lớn (sông Nin, sông Ti-gơ-rơ, sông Ơ-phơ-rát, sông Ấn, sông Hằng) bồi tụ nên các đồng bằng rộng lớn.

+ Khác nhau:

• Lãnh thổ Ấn Độ thời cổ đại là một vùng rộng lớn.

• Ấn Độ có địa hình và khí hậu khác nhau ở mỗi miền.

• Ấn Độ có ba mặt giáp biển, nằm trên trục đường biển từ Tây sang Đông.

2. Chế độ xã hội ở Ấn Độ cổ đại 

+ Em hãy khai thác thông tin Hình 3 Sơ đồ chế độ đẳng cấp Vác-na và nội dung mục 2 Chế độ xã hội ở Ấn Độ cổ đại  sgk trang 36.

+ Nêu những điểm chính của chế độ xã hội Ấn Độ cổ đại. 

+ Em có nhận xét gì sự phân chia xã hội theo đẳng cấp Vác-na?

Ghi nhớ:

- Những điểm chính của chế độ xã hội Ấn Độ cổ đại:

+ Khoảng năm 2500 TCN, người bản địa Đa- va đã xây dựng những thành thị đầu tiên dọc theo hai bên bờ sông Ấn.

+ Giữa thiên niên kỷ II TCN, người A-ri-a từ vùng Trung Á tràn vào miền Bắc Ấn Độ, xua đuổi người Đra-vi-đa và biến họ thành đẳng cấp thứ tư trong hệ thống bốn đẳng cấp (dựa trên sự phân biệt về chủng tộc và màu da). Chế độ này còn được gọi là chế độ đẳng cấp Vác-na:

• Đẳng cấp thứ nhất là Brahman tức Bà-la-môn, gồm những người da trắng đều là tăng lữ (quý tộc chủ trì việc tế lễ đạo Bà-la-môn), họ là chúa tể, có địa vị cao nhất.

• Đẳng cấp thứ hai là Kcatrya gồm tầng lớp quý tộc, vương công và vũ sĩ, có thể làm vua và các thứ quan lại.

• Đẳng cấp thứ ba là Vaicya gồm đại đa số là nông dân, thợ thủ công và thương nhân, họ phải nộp thuế cho nhà nước, cung phụng cho đẳng cấp Brahman và Kcatrya.

• Đẳng cấp thứ tư là Cudra gồm đại bộ phận là cư dân bản địa bị chinh phục, nhiều người là nô lệ, là kẻ tôi tớ đi làm thuê làm mướn.

- Sự phân chia xã hội theo đẳng cấp Vác-na: 

+ Chế độ đẳng cấp Vác-na là hệ thống các quan hệ phân biệt về màu da, chủng tộc hết sức hà khắc bất công, tạo ra vết rạn nứt sâu sắc trong xã hội Ấn Độ cổ đại. Tuy nhiên, chế độ đẳng cấp Vác-na có vai trò nhất định giữ cho xã hội Ấn Độ cổ đại phát triển ổn định.

+ Muốn hợp thức việc bất bình đẳng nhân danh thần linh (đạo Bà-la-môn đầu TNK I TCN. Việc phân chia xã hội đã tạo thành những tập đoàn khép kín, biệt lập, làm xã hội Ấn Độ cổ đại thêm chia cắt, phức tạp và nó còn tồn tại dai dẳng tới tận ngày nay.

3. Những thành tựu văn hóa tiêu biểu

+ Dựa vào thông tin và các hình ảnh ở trên, hãy nêu những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ cổ đại?

+ Em ấn tượng với di sản nào nhất của nền văn minh Ấn Độ cổ đại, vì sao?

Ghi nhớ:

- Thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ cổ đại:

+ Chữ viết: Người Ấn Độ tạo ra chữ viết từ rất sớm. Chữ viết cổ nhất của họ khắc trên các con dấu, được phát hiện ở lưu vực sông Ấn, có từ hơn 2000 năm TCN. Vào khoảng thế kỉ II TCN, chữ Phạn (Sanskrit) ra đời dựa trên việc cải biên những chữ viết có đã có trước đó. Đây là cơ sở của nhiều loại chữ viết ở Ấn Độ và Đông Nam Á sau này.

+ Văn học: Hai tác phẩm văn học nổi bật nhất thời có đại là Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-ya-na, có ảnh hưởng to lớn tới sự phát triển của văn học Ấn Độ và Đông Nam Á ở các giai đoạn sau này.

+ Lịch: Người Ấn Độ cổ đại đã biết làm lịch.

+ Toán học: Họ cũng là chủ nhân của 10 chữ số mà ngày nay được dùng rộng rãi trên thế giới, đặc biệt là chữ số 0. Người Ả Rập đã học tập chữ số Ấn Độ rồi truyền sang châu Âu.

+ Tôn giáo: Ấn Độ cổ đại là quê hương của các tôn giáo lớn. Ra đời sớm nhất là đạo Bà La Môn.  Những thế kỷ đầu Công nguyên, đạo Bà La Môn cải biến thành đạo Hin-đu (An Độ giáo). Khoảng thế kỉ VI TCN, Phật giáo được hình thành, người sáng lập là Xit-đac-ta Gô-ta-ma (Thích Ca Mâu Ni).

+ Kiến trúc: Công trình kiến trúc tiêu biểu của Ấn Độ cổ đại là cột đá A-sô-ca và đại bảo tháp San-chi.

- HS tùy chọn thành tựu di sản yêu thích và giải thích lý do theo ý kiến cá nhân.

……………………….

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 trong trang 38 sgk.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 2 trang 38 sgk.

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------