Giáo án PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 9: Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII

BÀI 9: TRUNG QUỐC TỪ THỜI CỔ ĐẠI ĐẾN THỂ KỈ VII

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Từ thời xa xưa người Trung Quốc đã chế tạo ra la bàn để xác định phương hướng. Họ còn là chủ nhân của một nền văn minh phát triển với nhiều thành tựu mà cho đến ngày nay nhân loại vẫn đang được thừa hưởng. Vậy, điều kiện nào đã giúp người Trung Quốc cổ đại tạo dựng được nền văn minh rực rỡ như vậy? Những giá trị to lớn mà họ truyền lại đến ngày nay là gì? 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Điều kiện tự nhiên của Trung Quốc cổ đại

+ Theo em Hoàng Hà và Trường Giang đã tác động như thế nào đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại?

Ghi nhớ:

- Sự tác động của Hoàng Hà và Trường Giang đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại:

+ Thuận lợi:

• Phù sa của hai dòng sông này đã tạo nên đồng bằng Hoa Bắc, Hoa Trung và Hoa Nam rộng lớn, phì nhiều, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp.

• Thượng nguồn các dòng sông là vùng đất cao, có nhiều đồng cỏ nên chăn nuôi đã phát triển từ sớm.

+ Khó khăn: Tuy nhiên, lũ lụt do hai con sông cũng đã gây ra nhiều khó khăn cho đời sống của người dân.

2. Nhà Tần thống nhất và xác lập chế độ phong kiến ở Trung Quốc

+ Nhà Tần đã thống nhất và xác lập chế độ phong kiến ở Trung Quốc như thế nào?

+ Em hãy so sánh lãnh thổ Trung Quốc thời nhà Tần với lãnh thổ Trung Quốc ngày nay? 

+ Em nhận xét như thế nào về chính sách cai trị của Tần Thủy Hoàng? 

Ghi nhớ:

- Nhà Tần đã thống nhất và xác lập chế độ phong kiến ở Trung Quốc: Từ thế kỉ XXI đến thế kỉ III TCN, lịch sử Trung Quốc trải qua các triều đại Hạ, Thương, Chu. Sau triều đại nhà Chu, Trung Quốc lại bị chia thành nhiều nước nhỏ. Trong đó, nước Tần có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh nhất, làn lượt tiêu diệt các đối thủ. Năm 221 TCN, Tần Thuỷ Hoàng đã thống nhất lãnh thổ, tự xưng hoàng đế. Nhà Tần chia đất nước thành các quận, huyện, đặt các chức quan cai quản, lập ra triều đại phong kiến đầu tiên ở Trung Quốc.

+ Giai cấp địa chủ được hình thành từ tầng lớp quýtộc, quan lại chiếm nhiều ruộng đất và một bộ phận nông dân giàu có. Còn đa phần nông dân bị mất ruộng đất, phải nhận ruộng để cày thuê cho địa chủ, trở thành tá điền (hay còn gọi là nông dân lĩnh canh). Nông dân lĩnh canh phải nộp tô thuế cho địa chủ. Xã hội phong kiến được hình thành với hai giai cấp cơ bản: địa chủ và nông dân lĩnh canh. Quan hệ bóc lột tô thuế giữa địa chủ và nông dân lĩnh canh cũng được xác lập. 

- Lãnh thổ Trung Quốc thời nhà Tân nhỏ hơn so với ngày nay. Lãnh thổ Trung Quốc rộng lớn như ngày nay là kết quả của quá trình mở rộng trải qua nhiều triều đại.

- Nhận xét về chính sách cai trị của Tần Thủy Hoàng:

+ Tích cực: thực hiện nhiều biện pháp để thiết lập bộ máy nhà nước, củng cố đất nước như: thống nhất chế độ đo lường, tiền tệ, chữ viết, phap luật.

+ Hạn chế: dùng hình phạt hà khắc để cai trị nhân dân. 

Hoạt động 3: Trung Quốc từ thời nhà Hán đến thời nhà Tùy (206 TCN - thế kỉ VII)

+ Hãy xây dựng trục thời gian từ thời nhà Hán đến thời nhà Tùy.

+ Các triều đại Trung Quốc đã sử dụng chính sách gì để mở rộng lãnh thổ?

+ Em hãy kể tên một số triều đại Trung Quốc xâm lược nước ta? Nhà Hán có sự kiện gì liên quan đến lịch sử Việt Nam?

Ghi nhớ:

- Xây dựng trục thời gian từ thời nhà Hán đến thời nhà Tùy:

- Các triều đại Trung Quốc đã sử dụng chính sách liên tiếp mở những cuộc chiến tranh xâm lược các nước láng giềng để mở rộng lãnh thổ. 

- Nhà Hán đô hộ nước ta, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa. 

4. Một số thành tựu nổi bật của văn minh Trung Quốc từ thời cổ đại đến thể kỉ VII

+ Kể tên một số thành tựu văn minh tiêu biểu của người Trung Quốc cổ đại (trình bày theo dạng lập bảng hệ thống và điền vào phiếu học tập)

+ Theo em, các triều đại Trung Quốc xây dựng Vạn lý trường thành để làm gì?

Ghi nhớ:

- Một số thành tựu văn minh tiêu biểu của người Trung Quốc cổ đại:

+ Chữ viết: Từ thời nhà Thương, người Trung Quốc đã khắc chữ trên mai rùa, xương thú, gọi là giáp cốt văn.

+ Văn học: Kinh Thi là tập thơ cổ nhất ở Trung Quốc, gồm nhiều sáng tác dân gian, được Khổng Tử sưu tập và chỉnh lí. Nhiều bài thơ trong đó là nguồn cảm hứng sáng tác thơ ca Trung Quốc giai đoạn sau, đồng thời cũng ảnh hưởng lớn đến văn học của các nước khác, trong đó có Việt Nam. Thời cổ đại, xuất hiện nhiều nhà tư tưởng nổi tiếng, tiêu biểu là Khổng Tử và Lão Từ.

+ Sử học: Người Trung Quốc xưa rất có ý thức về việc chép sử. Những bộ sử tiêu biểu như Sử kí của Tư Mã Thiên, Hán thư của Ban Cố,...

+ Tính lịch: Người Trung Quốc cũng đã phát minh ra một loại lịch dựa trên sự kết hợp giữa âm lịch và dương lịch mà cho đến ngày nay vẫn ảnh hưởng đến cách tính thời gian của nhiều nước phương Đông, trong đó có Việt Nam.

+ Khoa học-kỹ thuật: Thế kỉ II TCN, họ đã phát minh ra thiết bị đo động đất sớm nhất thế giới (gọi là địa động nghi). Đặc biệt, nguời Trung Quốc cổ đại đã đặt nền tảng cho bốn phát minh quan trọng về mặt kỹ thuật, đó là giấy, thuốc nổ, la bàn và kĩ thuật in sau này.

+ Y học: Bộ Hoàng đế nội kinh của Hoa Đà (một trong tứ đại danh y  của Trung Quốc) được coi là sách kinh điển của y học cổ truyền Trung Hoa, Hoa Đà cũng nguời đầu tiên thực hiện phương pháp phẫu thuật gây mê.

+ Các triều đại từ Tần đến Tuỳ đều chú trọng xây dựng những công trình kiến trúc đồ sộ: Vạn Lý Trường Thành, Lăng Ly Sơn,...

- Các triều đại Trung Quốc xây dựng Vạn lý trường thành để bảo vệ Trung Quốc khỏi những cuộc tấn công của người Hung Nô, Mông Cổ, Đột Quyết, và những bộ tộc du mục khác đến từ những vùng hiện thuộc Mông Cổ và Mãn Châu; kiểm soát biên giới, cho phép áp đặt thuế đối với hàng hóa vận chuyển theo con đường tơ lụa, quy định hoặc khuyến khích thương mại và kiểm soát xuất nhập cảnh. Ngày nay, Vạn lý trường thành là điểm du lịch nổi tiếng ở Trung Quốc, thu hút hàng triệu khách du lịch mỗi năm.

................................

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 trong trang 43 sgk.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 2 trang 43 sgk.

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------