Giáo án PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 15: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến của xã hội Âu Lạc

BÀI 15: CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA XÃ HỘI ÂU LẠC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Thành cổ Luy Lâu (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) từ thời Hán đã là trị sở của chính quyên đô hộ. Đây cũng là nơi lưu lại dẫu tích liên quan đến chính sách cai trị và sự chuyển biến trong đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá của người Việt thời Bắc thuộc. Sự hiện diện của những dẫu tích ấy gợi cho chúng ta liên tưởng và nhớ về một trung tâm văn hóa chính trị, trung tâm Phật giáo, gắn liền với một thời kỳ bi tráng của lịch sử dân tộc - thời Bắc thuộc.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

a. Về bộ máy cai trị

+ Hãy cho biết một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta.

b. Về kinh tế

+ Đoạn tư liệu 1 và thông tin ở trên cho em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc?

+ Vì sao các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về sắt và muối? 

c. Về văn hóa – xã hội

+ Chính quyền phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị về văn hóa đối với nước ta như thế nào? 

+ Khái niệm “đồng hóa dân tộc” nghĩa là gì?

Ghi nhớ:

a. Về bộ máy cai trị

- Một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta: 

+ Chính quyền đô hộ trải qua các triều đại đều nhất quán chính sách cai trị là sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính như châu - quận, dưới châu - quận là huyện, chính quyền từ cấp huyện trở lên đều do người Hán nắm giữ. Đứng đầu Giao Châu (tên gọi nước ta lúc đó) là thứ sử người Hán, dưới đó là thái thú người Hán đứng đầu mỗi quận (gồm ba quận: Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam); dưới quận là huyện cũng do huyện lệnh người Hán đứng đầu; dưới huyện là làng, xã do hào trưởng người Việt đứng đầu.

+ Huy động sức người, sức của để xây đắp những thành luỹ lớn ở trị sở các châu và bố trí quân đồn trú để bảo vệ.

+ Áp dụng pháp luật hà khác và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta (các hình phạt nặng như đánh đập dã man, thích chữ vào mặt, xẻo mũi,...).

b. Về kinh tế

- Chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc: 

+ Áp đặt chính sách tô, thuế nặng nề, đặc biệt là dưới thời Đường.

+ Nắm độc quyền về sắt và muối. 

+ Cống nạp nhiều loại vải vóc, hương liệu, sản vật quý để đưa về Trung Quốc. 

+ Độc chiếm ruộng đất, lập thành ấp, trại và bắt dân ta cày, cấy. 

- Các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về sắt và muối vì:

+ Muối là gia vị không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.

+ Sắt là vật liệu chính để chế tạo lao động công cụ, vũ khí.

c. Về văn hóa – xã hội

- Chính sách cai trị về văn hóa của chính quyền phương Bắc đối với nước ta: 

+ Đưa người Hán sang ở cùng dân tộc Việt.

+ Bắt dân ta phải theo phong tục, luật pháp của người Hán.

+ Tìm mọi cách xóa bỏ những phong tục, tập quán lâu đời của người Việt.

- Khái niệm “đồng hóa dân tộc Việt” nghĩa là việc ép buộc, bắt một dân tộc khác phải chấp nhận ngôn ngữ, chữ viết, phong tục, tập quán của dân tộc mình.

2. Những chuyển biến về kinh tế, xã hội trong thời kì Bắc thuộc

a. Chuyển biến về kinh tế

+ Em hãy nêu sự chuyển biến về kinh tế ở nước ta dưới thời Bắc thuộc. 

+ Việc tìm thấy đồ gốm ở Luy Lâu cùng với khuôn đúc trống đồng, đồ tùy táng cho thấy điều gì?

b. Chuyển biến về xã hội

+ Em hãy nêu sự chuyển biến về xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc?

+ Theo em, tầng lớp nào trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc? Vì sao?

Ghi nhớ:

a. Chuyển biến về kinh tế

- Sự chuyển biến về kinh tế ở nước ta dưới thời Bắc thuộc: 

+ Trồng lúa vẫn là nghề chính bên cạnh nghề trồng cây hoa màu, cây ăn quả và chăn nuôi.

+ Kĩ thuật đắp đê, làm thuỷ lợi phát triển đã tạo nên những cánh đồng chuyên canh cây lúa nước rộng lớn.

+ Nghề rèn sắt vẫn phát triển cùng với các nghề đúc đồng, làm gốm, làm mộc, làm đồ trang sức (vàng, bạc)...

+ Một số nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, thuỷ tinh,...

+ Quan hệ buôn bán trong và ngoài khu vực được đẩy mạnh hơn trước.

- Việc tìm thấy đồ gốm ở Luy Lâu cùng với khuôn đúc trống đồng, đồ tùy táng cho thấy , dù bị áp bức, bóc lột nhưng đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Việt cổ vẫn phát triển và đạt được không ít thành tựu nổi bật.

b. Chuyển biến về xã hội

- Chuyển biến về xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc:

+ Một số quan lại địa chủ người Hán bị Việt hoá.

+ Một bộ phận nông dân biến thành nô tì do mất đất.

+ Tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành.

- Theo em, tầng lớp trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc là tầng lớp hào trưởng bản địa vì đây là tầng lớp có uy tín và vị thế trong xã hội. 

.......................................

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 trong trang 69 sgk.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 trang 69 sgk.

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------