Giáo án PowerPoint Lịch sử 6 Kết nối tri thức bài 20: Vương Quốc Phù Nam

BÀI 20: VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM

KHỞI ĐỘNG

Cách đây hơn 2 000 năm, ở vùng châu thổ sông Cửu Long nước ta đã xuất hiện một nền văn hoá rất đặc sắc - văn hoá Óc Eo. Trên cơ sở đó, một vương quốc cổ đã được hình thành với tên gọi Phù Nam. Theo em, những hiện vật này chứng tỏ điều gì về chủ nhân của vương quốc cổ này?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ SUY VONG CỦA VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM

Quan sát Lược đồ các nước Đông Nam Á ngày nay, em hãy cho biết Vương quốc Phù Nam xưa tương ứng với lãnh thổ những nước nào ở khu vực Đông Nam Á hiện nay?

Phạm vi lãnh thổ

Thuộc Nam Bộ (Việt Nam) ngày nay

Mở rộng sang vùng Đông Nam Cam-pu-chia (đến vùng hồ Tôn-lê Sáp). Thời kì hoàng kim bao gồm một số vùng đất như: Việt Nam, Cam-pu-chia, Thái Lan, Ma-lai-xi-a, Lào,...

Vương quốc Phù Nam ra đời ở đâu, vào thời oan nào?

Sự ra đời của Nhà nước Phù Nam gắn liền với sự phát triển của văn hoá Óc Eo.

Lưu vực hạ lưu sông Đồng Nai và sông Cửu Long - vùng đất bằng phẳng song tương đối thấp, dễ chịu tác động bởi hiện tượng triều dâng, đường bờ biển dài,... Tác động đến đời sống dân cư nơi đây.

• Nhà nước Phù Nam gắn liền với sự phát triển của văn hoá Óc Eo.
• Sự ra đời của Phù Nam được phản ánh qua truyền thuyết về Hỗn Điển và Liễu Diệp.

Quá trình phát triển và suy vong của vương quốc Phù Nam

TK I: Vương quốc Phù Nam được thành lập.

Từ TK III – TK V: Phù Nam trở thành một trong những đế chế mạnh nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Thế kỉ VI: bắt đầu suy yếu.

Đầu thế kỉ VII: Phù Nam bị Chân Lạp - một vương quốc của người Khơ-me thôn tính.

Câu hỏi: Vì sao Phù Nam lại bị suy yếu và bị xâm chiếm?

• Đất đai bị nhiễm mặn bởi những đợt biến tiến, diện tích đất canh tác cũng mất dần.
• Tuyến đường giao thương trên biển không còn đi qua Phù Nam.

2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI
3. Hoạt động kinh tế

Theo em, với điều kiện tự nhiên của vùng đất Nam Bộ nước ta, cư dân Phù Nam có thể
phát triên được những hoạt động kinh tế nào? Hãy cho biết những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam.

Những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam

Sống bằng nghề trồng lúa.

Nghề thủ công: làm gốm, luyện đồng, rèn sắt

Đánh bắt thủy hải sản, buôn bán giao thương trong và ngoài nước

1. Tổ chức xã hội

Phù Nam gồm nhiều tiểu quốc nên tổ chức nhà nước còn tương đối lỏng lẻo. Đứng đầu nhà nước là vua, nắm mọi quyền hành; giúp việc là các tăng lữ, quý tộc. Dưới vua là các thủ lĩnh quân sự hay thủ lĩnh địa phương chịu sự chi phối quyền lực của Phù Nam.

+ Tăng lữ, quý tộc

+ Thương nhân

+ Thợ thủ công

+ Nông dân

Thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1

Xã hội Phù Nam có những nét tương đồng nào so với xã hội Chăm-pa?

Nét tương đồng nào so với xã hội Chăm-pa

+ Là nhà nước quản chủ chuyên chế: vua đứng đầu vương quốc và có quyền lực cao nhất; dưới vua là hệ thống quan lại trong một hệ thống chính quyền có nhiều cấp bậc.

+ Sự hình thành của tầng lớp thương nhân

3. MỘT SỐ THÀNH TỰ VĂN HÓA

• Văn hoá vật chất và tinh thần thể hiện những đặc điểm của một nền văn hoá mang đậm đời sống sông nước.
• Một số thành tựu văn hoá: tôn giáo tín ngưỡng, điêu khắc, sử dụng đồ trang sức,....

Về tín ngưỡng, tôn giáo

• Tín ngưỡng: thờ đa thần, tiêu biểu là thờ thần Mặt Trời.
• Tôn giáo: tiếp nhận tôn giáo từ Ấn Độ như Phật giáo và Ấn Độ giáo.

Về điêu khắc

Nghề tạc tượng các vị thần Ấn Độ giáo và tượng Phật bằng đá và gỗ ở Phủ Nam phát triển từ đầu Công nguyên, tạo nên một phong cách riêng - phong cách Phù Nam: tượng thần Vis-nu, tượng Phật bằng đá thuộc văn hóa Óc Eo (TK VI - VII)

• Phương tiện đi lại: ghe, thuyền, thuận tiện trên kênh rạch, dùng ngựa, trâu, bò,... để kéo xe.
• Chỗ ở: nguời Phù Nam dựng những ngôi nhà sàn rộng bằng gỗ trên mặt nước và lợp mái lá để chung sống hài hoà trong với môi trường sông nước và khí hậu nóng ẩm ở đây.

LUYỆN TẬP

Vương quốc Phù Nam dần bị suy yếu và thôn tính bởi:

1. Chăm-pa
2. Chân Lạp
3. Ấn Độ
4. Trung Quốc

Đáp án B

Em hãy xác định các mốc thời gian (theo thế kỉ trong sơ đồ bên dưới về quá trình bình thành, phát triển và sụp đổ của vương quốc Phù Nam).

• Thành lập: khoảng thế kỉ I.
• Phát triển: từ thế kỉ III đến thế kỉ V.
• Suy yếu: thế kỉ VI.
• Sụp đổ: khoảng đầu thế kỉ VI.

VẬN DỤNG

Theo em, nét văn hoá nào của cư dân cổ Phù Nam còn được lưu giữ trong đời sống của người Nam Bộ hiện nay?