Giáo án ôn tập ngữ văn 7 kết nối bài 7: Ôn tập thực hành tiếng việt: mạch lạc và liên kết

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1: Nhắc lại khái niệm, chức năng của mạch lạc và liên kết

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ        

- GV chia lớp thành các nhóm, cho HS đọc lại phần Tri thức ngữ văn và đặt câu hỏi:  

+ Nhóm 1: Mạch lạc là gì? Nêu chức năng của mạch lạc trong văn bản.

+ Nhóm 2: Liên kết là gì? Nêu chức năng của liên kết trong văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ cho các thành viên.

+ HS hoạt động thảo luận, đưa ra ý kiến thống nhất đáp án cuối cùng.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Đại diện nhóm trình bày kết quả.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

NV2: Nhắc lại kiến thức trọng tâm của bài học

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm:

Mỗi nhóm sử dụng 1 tờ giấy A0 và thể hiện nội dung:

- Nêu khái niệm biện pháp liên kết.

- Kể tên các biện pháp liên kết, nêu đặc điểm và cho ví dụ minh họa.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận nhóm.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả và trao đổi.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. ÔN TẬP KHÁI NIỆM, CHỨC NĂNG MẠCH LẠC VÀ LIÊN KẾT

1. Mạch lạc trong văn bản

- Khái niệm: là sự liền mạch về nội dung của một đoạn văn hoặc văn bản; chủ yếu dựa trên sự thống nhất về đề tài và sự tiếp nối theo một trình tự hợp lí giữa các câu trong đoạn văn hoặc giữa các đoạn văn trong văn bản.

- Chức năng: người đọc có thể tiếp nhận và hiểu được ý nghĩa của đoạn văn một cách dễ dàng.

2. Liên kết trong văn bản

- Khái niệm: là quan hệ về mặt hình thức giữa các câu trong đoạn văn hoặc giữa các đoạn trong văn bản, thể hiện qua các phương tiện ngôn ngữ như từ ngữ nối, từ ngữ lặp lại, từ ngữ thay thế (từ đồng nghĩa, đại từ,…)

- Chức năng: liên kết về mặt hình thức giữa các câu là phương tiện tạo nên tính mạch lạc của đoạn văn.

II. ÔN TẬP BIỆN PHÁP LIÊN KẾT VÀ TỪ NGỮ LIÊN KẾT

1. Khái niệm biện pháp liên kết

- Là sự gắn kết giữa các câu trong đoạn văn hoặc giữa các đoạn văn trong văn bản được thể hiện bằng nhiều biện pháp (phép) liên kết, gắn với những phương tiện (từ ngữ) liên kết cụ thể.

2. Các biện pháp liên kết

a. Phép nối

- Câu sau có từ ngữ nối biểu thị mối quan hệ với câu trước.

VD: Có lẽ cháu nghĩa rằng tấm bản đồ dẫn đường của ông sau đó trở nên rõ ràng hơn, khi ông đã trưởng thành. Nhưng không phải vậy đâu Sam à.

è Nhờ sử dụng từ nối nhưng, người viết đã tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa hai câu liền nhau.

b. Phép thế

- Câu sau có từ ngữ dùng để thay thế cho từ ngữ đã xuất hiện ở câu trước.

VD: Khi ông còn nhỏ, mẹ ông luôn nhìn cuộc đời này như một nơi đầy hiểm nguy. Bà vẫn hay nói với ông rằng để tồn tại, ông phải luôn đề phòng, phải luôn cảnh giác.

è Đại từ bà ở câu sau thay cho cụm từ mẹ ông ở câu trước đó, có tác dụng liên kết hai câu với nhau.

c. Phép lặp

- Câu sau lặp lại từ ngữ của câu trước, có tác dụng liên kết.

VD: Cháu biết không, tấm bản đồ của ông lúc ấy thực sự bế tắc. Ông không biết có phải mình là người quá ngây thơ, khờ khạo hay không. [...] Ông cảm thấy mặt đất dưới chân mình sao mà bấp bênh và không bền vững.

è Các câu liên kết với nhau nhờ lặp lại từ ông.