Giáo án và PPT Địa lí 7 chân trời Bài 11: Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên châu Phi

BÀI 11: PHƯƠNG THỨC CON NGƯỜI KHAI THÁC, SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ THIÊN NHIÊN Ở CHÂU PHI 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV cho HS quan sát lại Hình 4. Bản đồ các môi trường tự nhiên ở châu Phi ở bài học trước (SGK tr.131).

-  GV đặt câu hỏi gợi mở cho HS: 

+ Môi trường tự nhiên châu Phi có đa đạng không?

+ Người dân châu Phi sinh sống ở các môi trường khác nhau đã khai thác và bảo vệ thiên nhiên như thế nào để phù hợp với điều kiện tự nhiên?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở các kiểu môi trường

GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, hướng dẫn HS đọc thông tin SGK (tr.135 - 137) và quan sát hình 4 (SGK tr.131), sau đó thực hiện các nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường xích đạo.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu về khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường hoang mạc.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu về khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường xích đạo

- Phạm vi của môi trường xích đạo ở châu Phi:

+ Môi trường xích đạo ẩm: gồm bồn địa Công-gô và một dải hẹp ở ven vịnh Ghi-nê.

+ Môi trường cận nhiệt đới ẩm: vùng ven biển cực đông Nam châu Phi và phía đông đảo Ma – đa – ga – xca

 + Môi trường nhiệt đới: phía Bắc, phía Nam xích đạo và phía Tây đảo Ma – đa – ga - xca

 + Hai môi trường hoang mạc: gồm hoang mạc Xa-ha-ra ở Bắc Phi; hoang mạc Ca-la-ha-ri, hoang mạc Na-mip ở Nam Phi.

+ Hai môi trường địa trung hải: gồm dãy At-lat và vùng đồng bằng ven biển Bắc Phi, vùng cực Nam châu Phi.

- Cách thức con người khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường xíchđạo:

+ Trồng gối vụ, xen canh nhờ nhiệt độ và độ ẩm cao giúp cây trồng phát triển quanh năm.

+ Hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp (cọ dầu, ca cao,...) theo quy mô lớn nhằm xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho nhà máy chế biến.

+ Bảo vệ rừng và trồng rừng để giữ tầng mùn trong đất không bị nước mưa rửa trôi (đặc biệt là ở các sườn đốc của đổi, núi).

2. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới.

- Phạm vi môi trường nhiệt đới châu Phi: phía Bắc, phía Nam xích đạo và phía Tây đảo Ma – đa – ga - xca

- Cách thức con người khai thác, bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới:

+ Ở những khu vực khô hạn như vùng xa van ở Nam Xa-ha-ra: làm nương rẫy, cây trồng chính là lạc, bông, kê,...; chăn nuôi đê, cừu,... theo hình thức chăn thả.

+ Ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới ẩm như Đông Nam Phi: hình thành các vùng trồng cây ăn quả (chuối,...) và cây công nghiệp (mía, chè, thuốc lá, bông, cà phê,... )để xuất khẩu.

+ Phát triển hoạt động khai thác và xuất khẩu khoáng sản (vàng, đồng, chì, dầu mỏ, khí tự nhiên,...); phát triển công nghiệp chế biến sản phẩm cây nông nghiệp và sản phẩm chăn nuôi.

+ Cần chú ý xây dựng các công trình thuỷ lợi để đảm bảo nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân trong mùa khô.

+ Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên vừa để bảo vệ môi trường sinh thái cho sinh vật tự nhiên, vừa phát triển du lịch sinh thái.

3. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường hoang mạc

- HS xác định được phạm vi của môi trường hoang mạc ở châu Phi.

- Cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường hoang mạc:

+ Trồng một số loại cây nông nghiệp phù hợp trong các ốc đảo (cam, chanh, chà là, lúa mạch,...), chăn nuôi gia súc theo hình thức du mục.

+ Dùng sức lạc đà để vận chuyển hàng hoá và buôn bán xuyên hoang mạc.

+ Ứng dụng kĩ thuật khoan sâu để khai thác một số nguồn tài nguyên trong lòng đất (dầu mỏ, khí đốt, khoáng sản, nước ngầm).

+ Các nước trong khu vực thực hiện nhiều biện pháp chống hoang mạc hoá như thành lập “vành đai xanh'...

4. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt

- HS xác định được phạm vi môi trường cận nhiệt ở châu Phi.

- Cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt:

+ Trồng các loại cây ăn quả (nho, cam, chanh, ô liu,...) có giá trị xuất khẩu và một số cây lương thực (lúa mì, ngô). Gia súc chính là cừu.

+ Phát triển khai thác khoáng sản, là trung tâm lớn của thế giới về khai thác dầu (An-giê-ri), đứng đầu thế giới về khai thác vàng, kim cương (Cộng hoà Nam Phi).

+ Phát triển các hoạt động du lịch.

+ Các nước trong khu vực cần chống khô hạn và hoang mạc hoá.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1. Hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo chủ yếu là gì?

A. Sử dụng đất để trồng cây công nghiệp quy mô lớn.

B. Khai thác và đánh bắt thủy sản.

C. Phát triển du lịch và giao thông vận tải.

D. Chăn nuôi và trồng rừng.

Câu 2. Nguyên nhân làm cho số lượng các loài động vật hoang dã ở châu Phi suy giảm đáng kể?

A. Biến đổi khí hậu.

B. Rừng bị tàn phá.

C. Trái đất nóng lên.

D. Nạn săn trộm.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tìm hiểu thông tin, hình ảnh về hoang mạc Xa-ha-ra, ghi chép lại thành một đoạn giới thiệu?

Câu 2: Ở châu Phi, quá trình khai thác và sử dụng thiên nhiên hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường nào có điều kiện tự nhiên khó khăn nhất so với các môi trường còn lại?