Giáo án và PPT Lịch sử 6 cánh diều Bài 18: Vương quốc Chăm-pa

BÀI 18: VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trình bày những hiểu biết của em về dải đất miền Trung nước ta.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự thành lập và quá trình phát triển

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Xác định phạm vi chủ yếu của Vương quốc Chăm-pa.

• Tóm tắt quá trình ra đời, phát triển của Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X.

Sản phẩm dự kiến:

- Phạm vi chủ yếu của Vương quốc Chăm-pa: khu vực Bình Thuận, Ninh Thuận ngày nay

- Tóm tắt quá trình ra đời, phát triển của Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X:

+ Ngay từ buổi đầu cai trị của nhà Hán, nhân dân huyện Tượng Lâm đã “cậy nơi hiểm trở” liên tục nổi dậy.

+ Cuối thế kỉ II, Khu Liên đã lãnh đạo nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành quyền tự chủ, đặt tên nước là Lâm Ấp

+ Về sau, các vua Lâm Ấp tiếp tục mở rộng lãnh thổ về phía nam, kéo dài đến Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay. Trong quá trình đó, khoảng thế kỉ VII, tên gọi Lâm Ấp đổi thành Chăm-pa.

+ Từ sau thế kỉ X, Chăm-pa tiếp tục phát triển và từng bước được sáp nhập, trở thành một bộ phận của đất nước Việt Nam.

Hoạt động 2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội

GV đưa ra câu hỏi:

• Trình bày những nét chính về kinh tế của Chăm-pa.

• Trình bày tổ chức bộ máy nhà nước Chăm-pa.

Sản phẩm dự kiến:

- Những nét chính về kinh tế của Chăm-pa:

+ Hoạt động kinh tế chủ yếu của cư dân Chăm-pa là sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước, một năm hai vụ.

+ Bên cạnh đó, nghề làm gốm, xây dựng, khai thác lâm sản, đóng thuyền, đánh bắt cá,... cũng rất phát triển. 

+ Đặc biệt, với vị trí thuận lợi, trong nhiều thế kỉ, Vương quốc Chăm-pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập

- Bộ máy nhà nước:

+ Trong xã hội Chăm-pa, vua là “đẳng tối cao”, đứng đầu Vương quốc

+ Bộ máy nhà nước được tổ chức từ trung ương đến địa phương (gồm các châu, huyện, làng).

+ Xã hội Chăm-pa có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.

Hoạt động 3. Một số thành tựu văn hoá

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

Trình bày một số thành tựu văn hoá của Chăm-pa.

Sản phẩm dự kiến:

- Dựa trên chữ cổ của người Ấn Độ, từ thế kỉ IV, cư dân Chăm-pa đã sáng tạo ra chữ viết riêng, gọi là chữ Chăm cổ.

- Về tín ngưỡng, tôn giáo, cư dân Chăm-pa thờ tín ngường đa thần (thần Núi, thần Nước, thân Lúa, thần Biển,...) và du nhập các tôn giáo từ bên ngoài (Phật giáo, Hin-đu giáo....). Các thành tựu văn hoá khác của Chăm-pa đều mang đậm dấu ấn của hệ tín ngưỡng, tôn giáo này.

- Về kiến trúc, điêu khắc, cư dân Chăm-pa xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như: Thánh địa Mỹ Sơn, Phật viện Đông Dương (Quảng Nam),...

- Về lễ hội, cư dân Chăm-pa thường gắn với đời sống hiện thực và các sinh hoạt tín ngưởng, tôn giáo. Trong lễ hội, cúng tế và âm nhạc truyên thống là phần không thể thiếu.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Vương quốc Chăm-pa được hình thành ở:

A. Dải đất ven biển miền Trung nước ta.

B. Các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên nước ta.

C. Vùng ven biển miền Trung nước ta, từ phía Nam dãy Hoành Sơn đến tỉnh Bình Định ngày nay.

D. Các tỉnh miền Trung nước ta từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi.

Câu 2: Xã hội Chăm-pa gồm những tầng lớp chính:

A. Tăng lữ, thương nhân, nông dân, thợ thủ công.

B. Tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.

C. Quý tộc, chủ nô, nông dân, thương nhân, nô lệ.

D. Quý tộc, nông dân, thương nhân, thợ thủ công, nô lệ.

Câu 3: Chữ viết của người Chăm-pa bắt nguồn từ:

A. Chữ Hán của người Trung Quốc.

B. Chữ Nôm của người Việt Nam.

C. Chữ Pali của người Ấn Độ.

D. Chữ Phạn của người Ấn Độ.

Câu 4: Điểm khác biệt về văn hóa của cư dân Văn Lang, Âu Lạc so với cư dân Cham-pa?

A. Chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Hin-đu giáo và Phật giáo.

B. Sự du nhập mạnh mẽ của Nho giáo có nguồn gốc từ Trung Hoa.

C. Phổ biến tín ngưỡng sùng bái tổ tiên, thờ cúng tổ tiên, các anh hùng dân tộc

D. Sáng tạo chữ viết riêng dựa trên chữ Phạn của người Ấn Độ.

Câu 5: Công trình văn hóa Chăm được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới là:

A. Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam).

B. Tháp Chăm (Phan Rang).

C. Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế).

D. Tháp Hòa Lai (Ninh Thuận).

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Nêu những biểu hiện cụ thể về đời sống kinh tế của cư dân Vương quốc Chăm-pa. Nhận xét về trình độ phát triển kinh tế của Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X. 

Câu 2: Thành tựu về kinh tế, văn hóa của người Chăm có điểm giống và khác với kinh tế và văn hóa người Việt cổ?