Giáo án và PPT Lịch sử 6 cánh diều Bài 14: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội, văn hoá của Việt Nam thời Bắc thuộc

BÀI 14: CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ CHUYỂN BIÊN KINH TẾ, XÃ HỘI, VĂN HÓA CỦA VIỆT NAM THỜI BẮC THUỘC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

• Em có biết bức hình trên ở địa danh nào trên đất nước ta?

• Di tích đó gắn với thời kì lịch sử nào ở nước ta? Em có suy nghĩ gì về thời kì lịch sử này?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Em hãy cho biết tên gọi nước ta và tổ chức chính quyền của người Việt dưới thời nhà Hán và nhà Đường.

• Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc thể hiện như thế nào?

• Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích gì?

• Những hình thức bóc lột chủ yếu của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc: Sử dụng chế độ tô thuế, bắt cống nạp sản vật, nắm độc quyền về sắt và muối.

• Nêu chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc.

Sản phẩm dự kiến:

Chính sách cai trị về chính trị

- Tổ chức chính quyền của người Việt dưới thời nhà Hán và nhà Đường được thể hiện:

+ Các đơn vị hành chính thuộc Hán

+ Các đơn hành chính thuộc Đường

- Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc được thể hiện:

+ Đưa người Hán sang cai trị người Việt theo pháp luật hà khắc của họ. Tuy nhiên, đứng đầu các làng xã vẫn là hào trưởng người Việt

+ Tập trung xây đắp các thành lũy lớn như thành Luy Lâu (Bắc Ninh), thành Tống Bình, thành Đại La (Hà Nội),... Bố trí đông đảo lực lượng quân đội đồn trú. Lực lượng này có vai trò quan trọng trong đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt

- Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích:

+ Kiểm soát nước ta ngày càng chặt chẽ

+ Thực hiện âm mưu sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc

+ Xóa bỏ quốc gia, dân tộc Việt

Chính sách bóc lột về kinh tế

- Sử dụng chế độ tô thuế, bắt cống nạp sản vật, nắm độc quyền về sắt và muối.

Chính sách cai trị về văn hóa

- Đưa người Hán sang sinh sống lâu dài, mở trường lớp dạy chữ Hán, áp dụng luật Hán, tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc đối với người Việt. 

- Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích tìm cách xoá bỏ những tập quán lâu đời của người Việt, ép buộc dân ta theo phong tục, tập quán của họ.

Hoạt động 2. Những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hóa trong thời Bắc thuộc

GV đưa ra câu hỏi:

• Hãy cho biết những chuyển biến về kinh tế của người Việt trong thời Bắc thuộc.

• Hãy cho biết những chuyển biến của xã hội và văn hoá Việt Nam thời Bắc thuộc.

Sản phẩm dự kiến:

Những chuyển biến về kinh tế

- Những chuyển biến về kinh tế của người Việt trong thời Bắc thuộc:

+ Trồng trọt, chăn nuôi và nhất là trồng lúa vẫn là những hoạt động kinh tế chính.

+ Cách thức canh tác trong nông nghiệp có những chuyển biến mới: sử dụng phổ biến công cụ bằng sắt, sử dụng sức kéo của trâu bò, biết kĩ thuật chiết cành.

+ Nghề thủ công truyền thống (đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, làm mộc,...) tiếp tục phát triển với kĩ thuật sản xuất cao hơn. Đồng thời, nhiều nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, làm đường, làm mật mía, làm “vải Giao Chỉ” từ vỏ cây đay, cây chuối, làm thuỷ tinh,...

Những chuyển biến về văn hóa, xã hội

- Thay cho quý tộc Việt là quan lại đô hộ của Trung Quốc, tầng lớp trên của xã hội như lạc tướng, lạc hầu và sau này là hào trưởng người Việt có thế lực kinh tế, giữ vai trò quan trọng ở địa phương và có uy tín trong nhân dân. 

- Nông dân  chịu ảnh hưởng nặng nề bởi chính sách cướp đoạt ruộng đất và tô thuế, nhiều người phá sản trở thành nông dân lệ thuộc hoặc nô tì.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Các triều đại phong kiến phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị về chính trị đối với người Việt như thế nào?

A. Đưa người Hán sang cai trị người Việt bằng luật lệ hà khắc của họ.

B. Cho người Việt đứng đầu các quận, huyện.

C. Xây trường học, đào tạo đội ngũ tay sai.

D. Đàn áp người dân dưới nhiều hình thức.

Câu 2: Nhận định nào sau đây không đúng khi nói về chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc:

A. Đưa người Hán sang cai trị người Việt theo luật pháp hà khắc của họ.

B. Tập trung xây đắp các thành lũy lớn như: thành Luy Lâu (Bắc Ninh), thành Tống Bình, Đại La (Hà Nội).

C. Lực lượng quân đội đồn trú có vai trò kiểm soát các làng, xã của người Việt.

D. Chia nước ta thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc.

Câu 3: Ai là người đứng đầu một châu trong tổ chức chính quyền nhà Hán ở Giao Châu:

A. Hào trưởng người Việt.

B. Viên Thứ sử người Hán.

C. Viên Thái thú người Hán.

D. Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, người Hán trực tiếp nắm giữ.

Câu 4: Dưới thời Bắc thuộc, các triều đại phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách bóc lột về kinh tế đối với người Việt:

A. Thu mua lương thực, lâm sản, hương liệu quý.

B. Thu tô thuế, bắt cống nạp sản vật, nắm độc quyền về lúa gạo.

C. Vơ vét sản vật, bắt dân đi lao dịch, nắm độc quyền buôn bán rượu.

D.Thu tô thế, bắt cống nạp sản vật, nắm độc quyền về sắt và muối.

Câu 5: Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội nước ta thời Bắc thuộc là:

A. Mâu thuẫn giữa nhân dân ta với chính quyền đô hộ.

B. Mâu thuẫn giữa nhân dân ta với quý tộc người Việt.

C. Mâu thuẫn giữa quý tộc Việt Nam với chính quyền đô hộ.

D. Mẫu thuẫn giữa nông dân Việt Nam với chính quyền đô hộ.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Chính quyền đô hộ truyền bá Nho giáo vào đất Âu Lạc cũ, bắt nhân dân ta thay đổi phong tục theo người Hán nhằm mục đích gì? 

Câu 2: Vì sao trong thời Bắc thuộc người Việt vẫn giữ được tiếng nói, phong tục tập quán của mình?