Giáo án và PPT Lịch sử 6 cánh diều Bài 8: Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII

BÀI 8: TRUNG QUỐC TỪ THỜI CỔ ĐẠI ĐẾN THẾ KỈ VII

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em có biết người Trung Quốc tạo ra vật này làm gì không? Về sau nó được kế thừa trong lĩnh vực nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Điều kiện tự nhiên 

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Nêu những đặc điểm về điều kiện tự nhiên của Trung Quốc cổ đại.

• Cho biết Hoàng Hà và Trường Giang có tác động như thế nào đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại?

Sản phẩm dự kiến:

- Đặc điểm về điều kiện tự nhiên của Trung Quốc cổ đại: Lưu vực Hoàng Hà, Trường Giang có đất phù sa màu mỡ. Những nhà nước đầu tiên ra đời ở hạ lưu Hoàng Hà, hạ lưu Trường Giang.

- Hoàng Hà và Trường Giang có tác động đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại:

+ Tích cực: 

• Hoàng Hà là con sông lớn thứ hai ở Trung Quốc(“sông Mẹ”), phù sa màu mỡ của nó đã tạo nên một vùng đồng bằng châu thổ phì nhiêu, thuận lợi cho việc trồng trọt khi công cụ sản xuất còn tương đối thô sơ. Chính vì vậy, nơi đây đã trở thành cái nôi của văn minh Trung Quốc

• Vùng đồng bằng rộng lớn ở lưu vực Trường Giang đất đai phì nhiêu, khí hậu ấm áp, thuận lợi cho nhiều loại cây trồng phát triển.

+ Tác động tiêu cực: lũ lụt do hai con sông cũng đã gây ra nhiều khó khăn cho đời sống và cướp đi rất nhiều sinh mạng của người dân.

Hoạt động 2. Quá trình thống nhất và sự xác lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng

GV đưa ra câu hỏi:

• So sánh lãnh thổ Trung Quốc thời nhà Tần và lãnh thổ Trung Quốc ngày nay.

• Em hãy cho biết Tần Thủy Hoàng đã làm những gì để thống nhất toàn diện Trung Quốc?

• Xã hội Trung Quốc cổ đại ban đầu gồm các giai cấp nào?

• Đến thời Tần thống nhất Trung Quốc, xã hội Trung Quốc đã xuất hiện giai cấp mới nào?

• Quan hệ giữa các giai cấp mới (địa chủ, nông dân lĩnh canh) có đặc điểm như thế nào?

• Nhà Tần tồn tại trong bao lâu?

Sản phẩm dự kiến:

-  Lãnh thổ Trung Quốc thời nhà Tần nhỏ hơn lãnh thổ Trung Quốc ngày nay rất nhiều. Lãnh thổ Trung Quốc rộng lớn như ngày nay là do quá trình mở rộng trải qua nhiều triều đại.

- Để thống nhất toàn diện Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng đã:

+ Chia đất nước thành các quận, huyện, đặt các chức quan cai quản.

+ Thống nhất chế độ đo lường, tiền tệ, chữ viết và pháp luật chung trên cả nước.

- Các giai cấp ban đầu trong xã hội cổ đại ở Trung Quốc: Qúy tộc, quan lại và nông dân công xã.

- Dưới thời Tần, ở Trung Quốc xuất hiện các lực lượng xã hội mới là: địa chủ và nông dân lĩnh canh.

- Giữa địa chủ và nông dân lĩnh canh là quan hệ bóc lột địa tô.

- Nhà Tần đã không tồn tại lâu dài như tham vọng của Tần Thuỷ Hoàng. Sau 15 năm tồn tại (221 TCN - 206 TCN), nhà Tần sụp đổ.

Hoạt động 3. Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tuỳ

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Từ thế kỉ III TCN – thế kỉ VII, Trung Quốc đã lần lượt trải qua các triều đại phong kiến và thời kì nào?

• Đặc điểm nổi bật của thời kì này là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Từ nhà Hán đến nhà Tùy, lịch sử Trung Quốc trải qua các thời kỉ và các triều đại phong kiến nối tiếp nhau.

+ Nhà Hán (206 TCN – 220)

+ Thời Tam Quốc (220 – 280)

+ Nhà Tấn (280 – 420).

+ Thời Nam – Bắc triều (420- 581)

+ Nhà Tùy (581 – 618).

- Đặc điểm nổi bật của thời kì này: Trung Quốc bước vào thời kì loạn lạc, thống nhất xen kẽ chia rẽ. Các triều đại phong kiến liên tiếp mở những cuộc chiến tranh xâm lược để mở rộng lãnh thổ.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Những con sông có vai trò quan trọng đối với sự hình thành nền văn minh Trung Quốc cổ đại là:

A. Sông Nin và sông Hằng.

B. Sông Ấn và Sông Hằng.

C. Trường Giang và Dương Tử.

D. Hoàng Hà và Trường Giang.

Câu 2: Khi nhận ruộng, nông dân lĩnh canh phải nộp một phần hoa lợi cho địa chủ gọi là:

A. Thuế.

B. Tô lao dịch.

C. Địa tô.

D. Cống phẩm.

Câu 3: Nhà Tần thống nhất được lãnh thổ Trung Quốc vì:

A. Có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh nhất.

B. Có Tần Thủy Hoàng lãnh đạo cuộc chiến tranh.

C. Có hệ thống pháp luật dùng chung cả nước.

D. Nằm ở lưu vực sông Hoàng Hà và Trường Giang.

Câu 4: Công trình kiến trúc được xem là biểu tượng của nền văn minh Trung Quốc là:

A. Vạn Lí Trường Thành.

B. Thành Ba-bi-lon.

C. Đấu trường Cô-li-dê.

D. Đền Pác-tê-nông.

Câu 5: Nội dung học thuyết, tư tưởng của phái Phái gia là:

A. Chủ trương duy trì trật tự xã hội bằng đạo đức, lễ nghĩa.

B. Chủ trương tăng cường quyền lực của nhà vua và dùng pháp luật để cai trị.

C. Mong muốn xã hội phát triển theo tự nhiên, không tranh giành của cải hay quyền lực.

D. Dùng tình yêu thương rộng khắp, không phân biệt thứ bậc.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Trình bày những nét chính về xây dựng Vạn Lí Trường Thành ở Trung Quốc.

Câu 2: Nêu nguyên nhân Trung Quốc phát triển rực rỡ ở thời nhà Hán?