Giáo án và PPT Lịch sử 7 kết nối Bài 10: Đại Cồ Việt thời Đinh và Tiền Lê (968 – 1009)

BÀI 10 ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH VÀ TIỀN LÊ 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV mời đại diện 1-2 HS trả lời câu hỏi: Ý nghĩa việc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh: đưa đất nước trở lại bình yên.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Công cuộc xây dựng chính quyền và bảo vệ đất nước thời Đinh, Tiền Lê

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Việc nhà Đinh đặt tên nước và không dùng niên  hiệu của Hoàng đế Trung Quốc nói lên điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

Công cuộc xây dựng chính quyền và bảo vệ đất nước thời Đinh, Tiền Lê

a) Chính quyền thời Đinh

- Đinh Bộ Lĩnh là người Việt đầu tiên xưng đế (Hoảng đế là tước hiệu của vua nước lớn mạnh, có nhiều nước thần phục; ương là tước hiệu của vua nước nhỏ), đặt niên hiệu riêng (Thái Bình), đặt tên nước (Đại Cổ Việt), định đất đóng đô (Hoa Lư) và phong vương cho các hoàng tử nhằm khẳng định người Việt có giang sơn, bờ cõi riêng; nước Đại Cổ Việt độc lập và ngang hàng với Trung Quốc chứ không phải là nước phụ thuộc.

- Hoa Lư là quê hương của Định Bộ Lĩnh; Địa thế của Hoa Lư nhiều đồi núi tạo được ra thế phòng thủ trước kẻ thù xâm lược.

- Chính quyền thời Đinh:

+ Sau khi thống nhất đất nước, Đinh Bộ Linh lên ngôi Hoàng đế (Định Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đặt niên hiệu là Thái Bình, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).

+ Chính quyền thời Đinh được kiện toàn thêm một bước. Ở trung ương đứng đầu là Hoàng để có quyền lực cao nhất, giúp việc có Ban Văn, Ban Võ và cao tăng. Chính quyền địa phương gồm các cấp: đạo (châu), giáp, xã.

+ Nhà vua phong vương cho các hoàng tử, cử tướng lĩnh thân cận nắm giữ chức vụ chủ chốt; cho đúc tiền để lưu hành trong nước. Những người phạm tội nặng bị xử phạt rất nghiêm khác. Nhà Định tổ chức quân đội gồm 10 đạo, sai sứ sang giao hảo với nhà Tống.

=> Những việc làm của Đinh Tiên Hoàng trong tổ chức bộ máy chính quyển đã khẳng định vị thế độc lập của Đại Cô Việt.

=> Tổ chức chính quyền thời Đinh được xây dựng từ trung ương đến địa phương khá quy củ với nhiều cấp hành chính; Hoàng đế là người đứng đầu có quyền lực cao nhất. Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ, khẳng định chủ quyền quốc gia dân tộc so với thời Ngô Quyền.

Hoạt động 2. Đời sống xã hội và văn hóa thời Đinh, Tiền Lê

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 2a, 2b, quan sát Hình 2 SGK tr.50, làm việc cá nhân và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày những nét chính về tình hình xã hội thời Đinh – Tiền Lê?

Sản phẩm dự kiến:

Đời sống xã hội và văn hóa thời Đinh, Tiền Lê

- Tình hình xã hội: Xã hội phân chia thành hai bộ phận là thống trị và bị trị. Bộ phận thống trị gồm vua, quan; bị trị chủ yếu là người dân lao động (nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì). Nông dân có số lượng đông đảo nhất, cày cấy ruộng đất công làng xã. Nô tì có địa vị thấp kém nhất, số lượng không nhiều.

- Đời sống văn hoá:

+ Thời Đinh - Tiền Lê, giáo dục chưa phát triển. Nho giáo chưa có ảnh hưởng sâu rộng.

+ Phật giáo được truyền bá rộng rãi, chùa được xây dựng ở nhiều nơi, các nhà sư được triều đình đề cao và nhân dân quý trọng.

+ Xu hướng khôi phục và phát triển văn hoá dân tộc bước đầu đạt được một số thành tựu. Nhiều loại hình văn hoá dân gian tiếp tục được giữ gìn trong đời sống như ca hát, nhảy múa, đua thuyền, đấu võ, đấu vật...

 Nho giáo đã được du nhập vào nước ta nhưng ảnh hưởng còn hạn chế. Đạo Phật được truyền bá rộng rãi, chùa được xây dựng ở nhiều nơi. Xu hướng phục hưng văn hoá dân tộc cũng bước đầu đạt được một số thành tựu. Nhiều loại hình văn hoá dân gian tiếp tục được giữ gìn trong đời sống văn hoá.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Đơn vị hành chính cấp địa phương từ thấp đến cao thời tiền Lê là:

   A. Châu – Phủ - Lộ

   B. Phủ - Huyện – Châu

   C. Châu – huyện – xã

   D. Lộ - Phủ - Châu

Câu 2: Tình hình bang giao Việt – Tống dưới thời tiền Lê như thế nào?

   A. Nhà Tống vẫn tiếp tục gây hấn, cho quân xâm lược Đại Cồ Việt

   B. Nhà tiền Lê cắt đứt quan hệ bang gia với nhà Tống

   C. Quan hệ bang giao Việt – Tống nhìn chung tốt đẹp, hòa hảo

   D. Nhà Tống phải kiên nể, thần phục Đại Cồ Việt

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nhân vật lịch sử nào được đề cập đến trong câu đố dân gian dưới đây?

“Vua nào thuở bé chăn trâu

Trường Yên một ngọn cờ lau tập tành

Sứ quân dẹp loạn phân tranh

Dựng nền thống nhất sử xanh còn truyền?”

Câu 2: Hành động sai sứ sang Trung Quốc trao trả tù binh và đặt lại quan hệ bang giao của Lê Hoàn sau khi kháng chiến chống Tống thắng lợi thể hiện điều gì?