Giáo án và PPT Lịch sử 8 chân trời Bài 23: Việt Nam đầu thế kỉ XX

BÀI 23: VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trong xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX đã xảy ra những mâu thuẫn nào?

Hoạt động 1. Tác động từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đối với xã hội Việt Nam.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đã dẫn đến những thay đổi gì trong xã hội Việt Nam?

Sản phẩm dự kiến:

* Chính sách khai thác thuộc địa:

- Kinh tế:

+ Cướp đoạt ruộng đất, lập đồn điền trồng lúa, chè, cao su. 

+ Tập trung khai thác than, kim loại. 

+ Xây dựng hệ thống giao thông phục vụ khai thác tài nguyên, đem về Pháp. 

+ Duy trì các loại thuế cũ, ban hành nhiều loại thuế mới. 

- Văn hóa, giáo dục:

+ Duy trì giáo dục Nho học ở Bắc Kì (1915), Trrung Kì (1919). 

+ Mở các trường dạy tiếng Pháp.

+ Mở viện nghiên cứu, trường đại học, truyền bá văn hóa Pháp vào Việt Nam. 

* Tác động đến xã hội:

- Biến đổi trong tầng lớp địa chủ, nông dân:

+ Giai cấp địa chủ: số lượng ngày càng tăng đông thêm.

+ Giai cấp nông dân: ngày càng bị bần cùng hóa, lâm vào cảnh nghèo khổ, không lối thoát. 

- Cấu trúc xã hội thay đổi:

+ Xuất hiện tầng lớp tư sản, tiểu tư sản, trí thức thành thị. 

+ Đội ngũ công nhân Việt Nam ra đời.

Hoạt động 2. Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến năm 1918

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy nêu một vài nét chính về hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu?

Sản phẩm dự kiến:

a. Hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu

* Phong trào Đông du:

- T5/1904: ông cùng các đồng chí lập ra Duy tân hội tại Quảng Nam. 

→ Lập ra nước Việt Nam độc lập. 

- T2/1905: sang Nhật cầu viện, tổ chức phong trào Đông du: 200 sinh viên được đưa sang Nhật. 

- T3/1909: Phan Bội Châu bị trục xuất khỏi Nhật.

→ Phong trào Đông du tan rã. 

* Việt Nam Quang phục hội:

- T5/1912: ông cải tổ Duy tân hội thành Việt Nam Quang phục hội (tại Trung Quốc) với mục đích:

+ Đánh đuổi giặc Pháp.,

+ Thành lập Cộng hòa Dân quốc Việt Nam. 

 - Ngày 24/12/1913: Phan Bội Châu bị quân phiệt Trung Quốc bắt giam ở nhà tù Quảng Đông.

→ Việt Nam Quang phục hội tan rã. 

b. Hoạt động yêu nước của Phan Châu Trinh

- Từ năm 1906:

+ Phan Châu Trinh và nhóm sĩ phu tiến bộ ở Quảng Nam mở cuộc vận động Duy tân ở Trung Kỷ. → Phong trào hoạt động công khai: lập trường học

mới, lập hội buôn hàng nội hoá và xưởng sản xuất, tổ chức diễn thuyết, tuyên truyền đả phá các hủ tục phong kiến lạc hậu,...

- Năm 1908: phong trào chống đi phu, chống sưu thuế diễn ra  ở Quảng Nam, lan rộng ra một số tỉnh ở Trung Kỳ. 

→ Thực dân Pháp 

đàn áp. Phan Châu Trinh và nhiều đồng chí của ông bị bắt đày ra Côn Đảo.

- Năm 1911: Phan Châu Trinh sang Pháp.

→ Có nhiều hoạt động yêu nước: thành lập các tổ chức yêu nước, kiến nghị chính phủ Pháp cải cách chính trị ở Việt Nam, diễn thuyết tuyên truyền tư tưởng dân chủ.

……………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Từ 1911-1917, Nguyễn Tất Thành đã đi qua nhiều nước ở châu lục nào?

1. Châu Á
2. Châu Phi
3. Châu Mĩ
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 2: Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đã dẫn đến những thay đổi gì trong xã hội Việt Nam?

1. Giai cấp địa chủ tuy mất vai trò giai cấp thống trị, nhưng số lượng ngày càng đông thêm
2. Giai cấp nông dân ngày càng bị bần cùng hóa, lâm vào cảnh nghèo khổ, không lối thoát
3. Đô thị phát triển dẫn đến sự xuất hiện tầng lớp tư sản và tiểu tư sản, tri thức thành thị
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 3: Những giai cấp, tầng lớp này có địa vị khác nhau, nhưng có điểm gì chung?

1. Một bộ phận địa chủ phong kiến và tư sản mại bản có quyền lợi gắn với thực dân Pháp, nên đã cấu kết với Pháp để bóc lột nông dân, công nhân
2. Nông dân, công nhân, tiểu tư sản cùng một bộ phận trung, tiểu địa chủ, tư sản dân tộc bị thực dân Pháp bóc lột, chèn ép, cuộc sống gặp nhiều khó khăn
3. Cả hai đáp án trên đều đúng
4. Đáp án khác

Câu 4: Đâu là tầng lớp cơ bản trong xã hội Việt Nam?

1. Tư sản
2. Tiểu tư sản
3. Trí thức thành thị
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 5: Giai cấp nào là giai cấp cơ bản trong xã hội Việt Nam?

1. Địa chủ
2. Phong kiến
3. Nông dân, công nhân
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tư tưởng "khai dân trí, chấn dân khí" được thể hiện như thế nào qua những hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh?

Câu 2: Em có đồng ý với quan điểm "chi bằng học" như là con đường ưu tiên để giành lấy độc lập tự do của dân tộc vào đầu thế kỉ XX không? Vì sao?