Giáo án và PPT Lịch sử 8 chân trời Bài 1: Các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mỹ

CHƯƠNG 1: CHÂU ÂU VÀ BẮC MỸ

TỪ SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

BÀI 1: CÁC CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN Ở CHÂU ÂU VÀ BẮC MỸ 

(3 tiết)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em biết gì về hai nhân vật lịch sử ở các hình bên? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về những sự kiện lịch sử liên quan đến các nhân vật đó?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG I. CÁCH MẠNG TƯ SẢN ANH

a. Địa điểm và nguyên nhân cách mạng

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cuộc Cách mạng tư sản Anh là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Địa điểm diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Anh: 

+ Châu Âu – khu vực Tây Âu với ba nước Anh, Pháp, Hà Lan. 

+ Bắc Mỹ nơi có 13 thuộc địa.

- Nguyên nhân dẫn đến cuộc Cách mạng tư sản Anh:

+ Nguyên nhân sâu xa:

●       Sự phát triển kinh tế dẫn đến nhu cầu về quyền lực chính trị: dẫn đến sự xuất hiện của tầng lớp tư sản – quý tộc mới.

→ Có thế lực về kinh tế, tầng lớp này xuất hiện nhu cầu được khẳng định về quyền lực chính trị (biểu hiện qua quyền lực của Nghị viện). 

●       Nhu cầu tôn trọng truyền thống trong sinh hoạt chính trị: Truyền thống tôn trọng nhau giữa quốc vương và Nghị viện trong sinh hoạt chính trị tại nước Anh được thiết lập từ thế kỉ XIII. Các vua dòng xtiu-ớt đã cai trị chuyên chế. 

→ Bất ổn về chính trị.

+ Nguyên nhân trực tiếp: Nghị viện từ chối yêu cầu tăng thuế của vua Sác-lơ I và thông qua luật hạn chế quyền lực của nhà vua. 

b. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm

Hoạt động 2. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính của cuộc Cách mạng tư sản Anh là gì?

- Kết quả: Chính quyền quân chủ lập hiến được xác lập tại nước Anh thay cho chế độ quân chủ chuyên chế. 

- Ý nghĩa: mở đường cho nền kinh tế tư bản ở nước Anh phát triển, chấm dứt nền cai trị chuyên chế.

- Tính chất: đáp ứng nhu cầu, quyền lợi của giai cấp tư sản.

- Đặc điểm: diễn ra dưới hình thức nội chiến.

HOẠT ĐỘNG II. CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP CỦA 13 THUỘC ĐỊA Ở BẮC MỸ

a. Địa điểm, nguyên nhân diễn ra cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Theo em, nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ của cuộc chiến tranh giữa thực dân Anh và 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Địa điểm diễn ra cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ: 

+ Bô-xtơn: nơi diễn ra sự kiện “Tiệc trà Bô-xtơn” ngày 16 12 – 1773.

+ Phi-la-đen-phi-a: nơi đại biểu 13 thuộc địa thông qua Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố tách khỏi đế quốc Anh ngày 4/7/1776).

+ I-oóc-tao: nơi quân đội Anh đầu hàng tướng G. Oa-sinh-tơn năm 1781.

- Nguyên nhân chủ đạo dẫn đến việc nhân dân thuộc địa tiến hành cuộc chiến tranh tách khỏi đế quốc Anh: 

+ Mâu thuẫn giữa nhu cầu phát triển tự do nền kinh tế tư bản chủ nghĩa của nhân dân thuộc địa.

→ Mâu thuẫn quan trọng nhất.

+ Các đạo luật cản trở, sắc thuế hà khắc của vua Anh. 

b. Kết quả, ý nghĩa, tính chất, đặc điểm

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết cuộc chiến tranh này có kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm như thế nào đối với nền kinh tế tư bản chủ nghĩa?

Sản phẩm dự kiến:

- Kết quả:

+ Chiến tranh giành độc lập thắng lợi hoàn toàn.

+ Hiệp ước Pa-ri được kí kết: Anh công nhận độc lập của 13 thuộc địa, chấm dứt nền cai trị chuyên chế của Anh ở Bắc Mỹ. 

- Ý nghĩa:

+ Một quốc gia mới ra đời: Hợp chúng quốc Mỹ.

+ Tuyên ngôn Độc lập xác định quyền con người và quyền độc lập của các thuộc địa.

+ Mở đường cho nền kinh tế tư bản ở Bắc Mỹ phát triển.

- Tính chất: đáp ứng nhu cầu, quyền lợi của giai cấp tư sản.

- Đặc điểm: diễn ra dưới hình thức chiến tranh giành độc lập.

HOẠT ĐỘNG III. CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP

a. Nguyên nhân diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Pháp

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày nguyên nhân diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Pháp?

Sản phẩm dự kiến:

- Tình hình nông nghiệp: lạc hậu, nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra.

- Tình hình công nghiệp, thương nghiệp: 

+ Phát triển nhưng bị cản trở bởi chính sách thuế của nhà vua.

+ Tiền tệ và đơn vị đo lường không thống nhất, ngân sách thâm hụt. 

- Mâu thuẫn xã hội: đẳng cấp thứ ba bất bình với chính sách của nhà vua và hai đẳng cấp trên. 

- Cách thức giải quyết mâu thuẫn kinh tế, xã hội của vua Lu-i XVI: triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp về tăng thuế cũ, đặt ra thuế mới. 

→ Hội nghị giải tán vì sự tranh cãi giữa các đẳng cấp. 

=> Ngày 14/7/1789, cách mạng Pháp bùng nổ. 

b. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm cuar cuộc Cách mạng tư sản Pháp?

Sản phẩm dự kiến:

- Kết quả:

+ Xoá bỏ chế độ quân chủ chuyên chế, thành lập nền cộng hoà (sự kiện tháng 9 – 1792).

+ Bảo vệ được thành quả cách mạng (sự kiện tháng 7 – 1793) 

- Ý nghĩa:

+ Khẳng định các quyền tự do dân chủ của công dân (sự kiện tháng 8 – 1789).

+ Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nước Pháp phát triển.

+ Ảnh hưởng lớn đến tiến trình lịch sử châu Âu suốt thế kỉ XIX.

- Tính chất: đáp ứng nhu cầu, quyền lợi của giai cấp tư sản, do giai cấp tư sản lãnh đạo.

- Đặc điểm: diễn ra dưới hình thức nội chiến và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Câu 1: Ai là người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập nền cộng hòa ở Anh?

A. Ô-li-vơ Crôm-oen

B. G. Oa-sinh-tơn

C. Cả hai đáp án trên đều đúng

D. Cả hai đáp án trên đều sai

Câu 2: Nguyên nhân nào dẫn tới sự bùng nổ Cách mạng tư sản Anh?

A.Sự phân hóa giai cấp

B.Sự thay đổi về kinh tế

C.Chính sách tăng thuế

D.Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 3: Đâu là nguyên nhân khiến Vua tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng bùng nổ?

A.Chính sách tăng thuế khiến mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với thế lực phong kiến phản động ngày càng gay gắt.

B. Mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý tộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh những mâu thuẫn cũ)

C.Sự phân hóa giai cấp, chia thành 2 phe đối lập

D.Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 4: Địa điểm diễn ra cuộc cách mạnh tư sản Anh là?

A.Phía nam Luân Đôn (Anh)

B.Phía bắc Luân Đôn (Anh)

C.Phía tây Luân Đôn (Anh) 

D.Phía đông Luân Đôn (Anh)

Câu 5: Kết quả của Cách mạng tư sản Anh là?

A.Lật đổ chế độ phong kiến

B.Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển

C.Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập

D.Cả ba đáp án trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: D

Câu 3: A

Câu 4: B

Câu 5: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Sự tham gia lãnh đạo của tầng lớp quý tộc mới có ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của Cách mạng tư sản Anh?

Câu 2: Lập bảng hệ thống về nguyên nhân, giai cấp lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa, tính chất của Cách mạng tư sản Anh và Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?

Câu 3: Tìm hiểu thêm và cho biết: Câu nào trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Mỹ được Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn cho bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2 - 9 - 1945)?