Giáo án và PPT Lịch sử 8 chân trời Bài 22: Trào lưu cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX

BÀI 22: TRÀO LƯU CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Vì sao các quan lại, sĩ phu yêu nước đưa ra những đề nghị cải cách?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Nguyên nhân các quan lại, sĩ phu yêu nước đưa ra đề nghị cải cách

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Theo em, nội dung chính  trong các đề nghị cải cách của các quan lại, sĩ phu yêu nước là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Nửa sau thế kỉ XIX, Triều Nguyễn lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, đất nước suy yếu, lo đối phó với cuộc xâm lược của thực dân Pháp.

→ Một số quan lại, sĩ phu thức thời nhận thấy sự bảo thủ của triều đình (lấy Nho giáo làm trọng, quay lưng lại với những tiến bộ khoa học kĩ thuật đương thời. 

- Các nhà cải cách mạnh dạn đem kinh nghiệm và hiểu biết của bản thân xây dựng các bản điều trần gửi lên triều đình Huế đề nghị thực hiện cải cách.

Hoạt động 2. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa sau thế kỉ XIX

GV đưa ra câu hỏi: Theo em, các nhà cải cách quan tâm đến những vấn đề nào nhất? 

Sản phẩm dự kiến:

- Năm 1863 – 1871 (Nguyễn Trường Tộ): 

+ Gửi gần 60 văn bản điều trần.

+ Đề nghị chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển nông nghiệp, công – thương nghiệp tài chính, chỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục. 

- Năm 1868:

+ Trần Đình Túc – Nguyễn Huy Tế: đề nghị triều đình mộ dân, khai khẩn đất hoang.

+ Đinh Văn Điền: mở các cơ sở buôn bán ở cửa biển Trà Lí (Nam Định), khai mỏ, đóng tàu, chấn chỉnh quốc phòng. 

- Năm 1872 (Viện Thương Bạc): xin mở cửa biển ở miền Bắc, miền Trung để đẩy mạnh giao thương với bên ngoài. 

 - Năm 1873 (Phạm Thú Thứ): đề nghị chấn chỉnh võ bị, hậu dưỡng quan binh, mở cửa thông thương, đặt lãnh sự tại Hương Cảng để giao thiệp với nước ngoài.

- Năm 1877 – 1882 (Nguyễn Lộ Trạch):

+ Viết các bản Thời vụ sách lên vua Tự Đức.

+ Đề nghị chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước. 

→ Các nhà cải cách đều quan tâm đến vấn đề: mở cửa đất nước, tiếp thu những tiến bộ khoa học kĩ thuật, đổi mới giáo dục.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Nhận xét nào sau đây không đúng về trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX?

1. Các cải cách đều chấp nhận sự tồn tại chế độ phong kiến
2. Yếu tố duy tân, học tập làm theo cái mới được chú trọng
3. Các đề nghị cải cách còn tản mạn, rời rạc, thiếu tính hệ thống, khả thi
4. Ảnh hưởng sâu rộng trong quần chúng

Câu 2: Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX không mang ý nghĩa nào sau đây?

1. Tấn công vào tư tưởng phong kiến bảo thủ
2. Đặt cơ sở cho sự ra đời của phong trào Duy tân đầu thế kỉ XX
3. Thúc đẩy mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển ở Việt Nam
4. Thể hiện lòng yêu nước thương dân của các văn thân, sĩ phu

Câu 3: Đâu không phải cơ sở làm xuất hiện trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX?

1. Đất nước khủng hoảng
2. Thực dân Pháp mở rộng xâm lược Việt Nam
3. Lòng yêu nước thương dân của các sĩ phu
4. Mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa xuất hiện và phát triển

Câu 4: Lực lượng chủ yếu tham gia trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX là

1. Bình dân thành thị
2. Nông dân
3. Quan lại, sĩ phu yêu nước
4. Tư sản

Câu 5: Vào năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch đã dâng lên vua Tự Đức bản điều trần có tên là?

1. Canh tân
2. Dương vụ
3. Bình Ngô sách
4. Thời vụ sách

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hoàn thành bảng thống kê các nhà cải cách ở Việt Nam nửa sau thế kỉ XIX theo mẫu dưới đây:

Câu 2: Trào lưu cải cách ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX để lại những bài học gì cho chúng ta ngày nay?