Giáo án và PPT Lịch sử 8 chân trời Bài 4: Xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn

BÀI 4: XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH – NGUYỄN

(3 tiết)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy cho biết những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự ra đời của Vương triều Mạc

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Theo em, sự suy yếu của nhà Lê  bắt đầu từ đâu?

Sản phẩm dự kiến:

- Sự suy yếu của nhà Lê:

+ Thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.

+ Dân chúng chống lại triều đình, các cuộc khởi nghĩa nổ ra.

- Sự ra đời của Triều Mạc:

+ Năm 1527, Mạc Đăng Dung (một võ quan trong triều) thâu tóm quyền hành, lật đổ triều Lê sơ, lên ngôi vua.

→ Triều Mạc được thành lập (Bắc triều), đóng đô ở Thăng Long.

Hoạt động 2. Các cuộc xung đột nam- bắc Triều và Trịnh - Nguyễn

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy nêu một vài nét chính về các cuộc xung đột nam- bắc Triều và Trịnh - Nguyễn

Sản phẩm dự kiến:

a. Xung đột Nam – Bắc triều

- Năm 1533, Nguyễn Kim (võ quan Triều Lê) đưa con của vua Lê Chiêu Tông lên làm vua, nhân danh “phù Lê diệt Mạc”. Sử gọi là Nam triều.

→ Xung đột Nam – Bắc triều.

- Năm 1592, Nam triều chiếm Thăng Long, triều đình nhà Mạc chạy lên Cao Bằng.

- Năm 1677, triều Mạc chấm dứt. 

b. Trịnh – Nguyễn phân tranh

- Năm 1545, Nguyễn Kim bị đầu độc chết. Vua Lê trao toàn bộ binh quyền cho con rể của Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm.

- Năm 1558, Nguyễn Hoàng (con thứ của Nguyễn Kim) cùng họ Nguyễn xây dựng, mở rộng đất đai về phía Nam.

- Năm 1613, Nguyễn Phúc Nguyên (con Nguyễn Hoàng) lên thay, tỏ thái độ đối lập với họ Trịnh.

- Năm 1627, xung đột Trịnh – Nguyễn bùng nổ.

………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Nhà Mạc ra đời trong hoàn cảnh nào?

1. Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái, khủng hoảng
2. Mạc Đăng Dung đã tiêu diệt các thế lực đối lập, dần dần thâu tóm mọi quyền hành
3. Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê Cung Hoàng, lên ngôi vua, lập ra nhà Mạc
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 2: Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê Cung Hoàng, lên ngôi vua, lập ra nhà Mạc vào năm?

1. 1572
2. 1525
3. 1526
4. 1527

Câu 3: Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh Nam - Bắc triều là?

1. Nhà Mạc tỏ ra khó chịu với nhà Lê
2. Nhiều cựu thần của nhà Lê (đứng đầu là Nguyễn Kim) đã đưa Lê Duy Ninh lên làm vua, đối đầu với nhà Mạc (sử gọi là Nam triều)
3. Nhà Lê không chịu khuất phục nhà Nguyễn
4. Đáp án khác

Câu 4: Xung đột Nam - Bắc triều xảy ra vào khoảng?

1. 1553 - 1592
2. 1533 - 1539
3. 1533 - 1592
4. 1530 - 1542

Câu 5: Chiến trường chính của xung đột Nam - Bắc triều là?

1. Vùng Nghệ An - Hà Tĩnh
2. Vùng Quảng Bình -Quảng Trị
3. Vùng Thanh Hóa - Nghệ An
4. Đáp án khác

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Vì sao xung đột Nam - Bắc triều, sau đó là phân tranh giữa họ Thịnh và họ Nguyễn lại bùng nổ? 

Câu 2: Các cuộc chiến ấy đã để lại hệ quả như thế nào cho đất nước?