Giáo án và PPT Lịch sử 9 chân trời bài 5: Phong trào dân tộc dân chủ những năm 1918 – 1930

BÀI 5: PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ NHỮNG NĂM 1918 – 1930

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV cho HS nghe một đoạn trong bài hát “Đảng đã cho ta một mùa xuân” của nhạc sĩ Phạm Tuyên: “Bao năm khổ đau đất nước ta không mùa xuân. Cuộc đời tăm tối chốn lao tù bao hờn căm. Vừng dương hé sáng khi khắp nơi ta có Đảng. Bóng tối lui dần tiếng chim vui hót vang”. 

Sau đó đặt câu hỏi: Lời bài hát gợi cho em nhớ đến tình hình nước ta trước khi có Đảng ra đời như thế nào? Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về hoạt động đấu tranh của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt Nam từ năm 1918 đến năm 1930.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Phong trào đấu tranh của tư sản, tiểu tư sản những năm 1918 – 1930

GV yêu cầu trao đổi và trả lời: Hãy trình bày những nét chính về phong trào dân tộc dân chủ của nhân dân Việt Nam những năm 1918 – 1930?

Sản phẩm dự kiến:

- Phong trào đấu tranh của giai cấp tư sản: phong trào “chấn hưng  nội hoá, bài trừ ngoại hoá” (1919); phong trào đấu tranh chống tư bản Pháp độc quyền cảng Sài Gòn và độc quyền xuất cảng lúa gạo ở Nam Kỳ (1923).

- Phong trào đấu tranh của tầng lớp trí thức,học sinh, sinh viên: xuất bản các tờ báo như: Chuông rè, An Nam trẻ,..., lập ra các nhà xuất bản như: Cường học thư xã, Nam đồng thư xã,... để truyền bá tư tưởng yêu nước, tiến bộ; lập ra các tổ chức chính trị như: Thanh niên cao vọng (1923), Việt Nam Nghĩa đoàn (1925), Hội Phục Việt (1925), Đảng Thanh niên (1926),... làm nòng cốt trong các phong trào đấu tranh yêu nước; đấu tranh đòi nhà cầm quyền Pháp thả Phan Bội Châu (1925) và lễ truy điệu, để tang Phan Châu Trinh (1926).

Hoạt động 2. Phong trào công nhân

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy nêu những nét chính trong phong trào đấu tranh của công nhân từ năm 1919 đến năm 1929?

Giai cấp nào đi đầu trong phong trào chấn hưng nội hóa, bài trừ ngoại hóa (1919)?

Sản phẩm dự kiến:

+ Từ năm 1919 đến năm 1929, phong trào đấu tranh của công nhân chủ yếu diễn ra dưới hình thức bãi công, đòi việc làm và tăng lương.

+ Tiêu biểu là cuộc bãi công của thợ máy xưởng đóng tàu Ba Son (cảng Sài Gòn). Dưới sự lãnh đạo của Công hội đỏ, công nhân bãi công ngăn cản tàu chiến Pháp chở lính sang đàn áp phong trào cách mạng ở Trung Quốc.

+ Thắng lợi của cuộc bãi công chứng tỏ giai cấp công nhân Việt Nam đã bắt đầu đấu tranh có tổ chức và có mục đích chính trị rõ ràng.

Hoạt động 3. Sự ra đời và hoạt động của các tổ chức cách mạng

GV yêu cầu trao đổi với bạn cùng bàn và thống nhất câu trả lời: Hãy trình bày những nét chính trong hoạt động của tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng và tổ chức Tân Việt Cách mạng Đảng?

Theo em, tại sao Việt Nam Quốc dân đảng đã không thể thành công?

Tổ chức nào lãnh đạo công nhân bãi công ngăn cản tài chiến Pháp chở lính qua đàn áp phong trào cách mạng ở Trung Quốc?

Sản phẩm dự kiến:

Tân Việt cách mạng đảng

- Thời gian thành lập 14 – 7 – 1928

- Mục tiêu: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa, nhằm thiết lập một xã hội bình đẳng và bác ái.

 Địa bàn hoạt động chủ yếu Trung Kỳ. 

Hoạt động tiêu biểu: Phổ biến sách báo tiến bộ, mở các lớp huấn luyện, tổ chức và lãnh đạo một số cuộc đấu tranh của học sinh, tiểu thương và công nhân.

Việt Nam Quốc dân đảng

- Thời gian thành lập 25 – 12 – 1927.

- Mục tiêu: Đánh đuổi giặc Pháp, thiết lập dân quyền.

- Địa bàn hoạt động chủ yếu Bắc Kỳ

Hoạt động tiêu biểu: Tổ chức vụ ám sát trùm mộ phu Ba-danh ở Hà Nội (tháng 2 – 1929); tiến hành cuộc khởi nghĩa Yên Bái (đêm 9 – 2 – 1930).

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên được thành lập nhằm mục đích gì?

A. Lãnh đạo phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.

B. Tập hợp lực lượng chuẩn bị vùng dậy đấu tranh.

C. Tổ chức và lãnh đạo quần chúng đoàn kết, tranh đấu để đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và ta sai để tự cứu lấy mình.

D. Làm lực lượng chính của cách mạng Việt Nam.

Câu 2: Nội dung nào dưới đây là nhân tố chủ quan góp phần đưa tới sự bùng nổ phong trào yêu nước Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất?

A. Thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.

B. Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông dâng cao.

C. Tác động từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp.

D. Phong trào công nhân ở các nước tư bản đế quốc phương Tây phát triển mạnh.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao sự kiện đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu, lễ truy điệu và để tang Phan Châu Trinh lại có ý nghĩa quan trọng đối với phong trào dân tộc dân chủ trong những năm 1918-1930?

Câu 2: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo, internet, hãy kể tên một số thanh niên, trí thức đã tham gia tích cực vào phong trào dân tộc dân chủ (1918 – 1930). Xây dựng poster giới thiệu về một nhân vật mà em ấn tượng nhất.