Giáo án và PPT Lịch sử 9 chân trời bài 14: Xây dựng và bảo vệ chính quyền nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (từ tháng 9 - 1945 đến tháng 12 - 1946)

BÀI 14: XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA (TỪ THÁNG 9 – 1945 ĐẾN THÁNG 12 – 1946)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV cho HS cả lớp nghe bài hát Nam Bộ kháng chiến (Nhạc và lời: Tạ Thanh Sơn, 1946) và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

- Em có cảm nhận gì sau khi nghe bài hát?

- Theo em, bài hát viết về sự kiện lịch sử nào của dân tộc?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Xây dựng và củng cố chính quyền, diệt giặc đói, giặc dốt và giải quyết khó khăn về tài chính

Nhiệm vụ 1: Xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng non trẻ

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã có những biện pháp gì để xây dựng và củng cố chính quyền? Chính phủ đã đề ra những biện pháp chủ yếu gì để giải quyết những khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục?

Sản phẩm dự kiến:

1.1. Xây dựng và củng cố chính  quyền cách mạng non trẻ

Biện pháp giải quyết:

 – Chính trị:

+ Ngày 6 – 1 – 1946: lần đầu tiên nhân dân Việt Nam được thực hiện quyền công dân khi bỏ phiếu bầu đại biểu

Quốc hội.

+ Tháng 3 – 1946: Chính phủ Liên hiệp kháng chiến được thành lập do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

+ Tháng 11 – 1946, Quốc hội ban hành  Hiến pháp đầu tiên của Việt Nam, tạo cơ sở pháp lí vững chắc để xây dựng và bảo vệ đất nước.

– Quân sự:

Việt Nam Giải phóng quân đổi tên thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 5 – 1946, đổi thành (6) Quân đội Quốc gia Việt Nam.

1.2. Nạn đói

Biểu hiện: Nông nghiệp mất mùa, dẫn đến nạn đói nghiêm trọng.

Biện pháp giải quyết: 

– Trước mắt:  “nhường cơm sẻ áo”, “Hũ gạo cứu đói”,...

– Lâu dài:  Tăng gia sản xuất, “Tấc đất, tấc vàng!”, ban hành các sắc lệnh giảm tô, thuế, chia lại ruộng đất, sửa chữa đê điều,...

1.3. Nạn dốt

Biểu hiện: 90% dân số  mù chữ.

Biện pháp giải quyết: 

– Trước mắt: Thành lập Nha Bình dân học vụ, tổ chức phong trào xoá nạn mù chữ,...

– Lâu dài: Tổ chức  hệ thống trường học, nội dung và phương pháp giáo dục bước đầu đổi mới.

1.4. Tài chính

Biểu hiện: Ngân sách quốc gia trống rỗng

Biện pháp giải quyết:

– Trước mắt: Huy động tinh thần tự nguyện đóng góp của nhân dân.

– Lâu dài: Phát hành tiền Việt Nam.

Hoạt động 2. Kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược Nam Bộ

GV đưa ra câu hỏi: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược Nam Bộ diễn ra trong hoàn cảnh nào? 

Sản phẩm dự kiến:

Hoàn cảnh bùng nổ: Đêm 22 rạng sáng 23 – 9 – 1945, được sự giúp đỡ của quân Anh, thực dân Pháp cho quân đánh úp trụ sở Uỷ ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

Tinh thần chống Pháp của nhân dân Nam Bộ

“Mùa thu rồi, ngày hăm ba,

Ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến.

...Ta đem thân ta liều cho nước

Ta đem thân ta đền ơn trước...”

Quân dân Nam Bộ nhất tề đứng lên chiến đấu chống quân xâm lược, bao vây

Pháp trong thành phố, đốt cháy tàu, đánh kho tàng,...

Nhân dân cả nước ủng hộ miền Nam chống Pháp:  Đảng, Chính phủ và Hồ Chủ tịch quyết tâm lãnh đạo cả nước chi viện cho Nam Bộ và Nam Trung Bộ kháng chiến: huy động các đoàn quân “Nam tiến” sát cánh cùng nhân dân Nam Trung Bộ chiến đấu; tổ chức quyên góp giúp nhân dân Nam Bộ và Nam Trung Bộ kháng chiến.

……………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Việc giải quyết thành công nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam có ý nghĩa gì?

A. Đánh dấu hoàn thành nhiệm vụ đánh đổ chế độ phong kiến.

B. Tạo cơ sở để các nước xã hội chủ nghĩa công nhận Việt Nam.

C. Tạo cơ sở thực lực để ký Hiệp định Sơ bộ với Pháp

D. Góp phần tạo ra sức mạnh để bảo vệ chế độ mới.

Câu 2: Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, Chính phủ đã phát động phong trào gì để giải quyết khó khăn về tài chính?

A. “Nhường cơm sẻ áo”, “Hũ gạo cứu đói”…

B. “Tăng gia sản xuất! Tăng gia sản xuất ngay!”.

C. Xây dựng “Quỹ độc lập”, “Tuần lễ vàng”.

D. Tổ chức “ Ngày đồng tâm”, “Hũ gạo cứu đói”.

Câu 3: Thuận lợi cơ bản của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau cách mạng tháng Tám năm 1945 là gì?

A. Sự lãnh đạo tài tình của Đảng Cộng sản Đông Dương.

B. Việt Nam đã giành được độc lập và xây dựng được chính quyền của riêng mình.

C. Sự ủng hộ của quần chúng nhân dân.

D. Sự phát triển của phong trào cách mạng thế giới.

Câu 4: Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng rối loạn tài chính của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau khi Cách mạng tháng Tám thành công?

A. Ta không giành được quyền kiểm soát ngân hàng Đông Dương.

B. Do Trung Hoa Dân quốc tung vào thị trường Việt Nam những đồng tiền đã mất

C. Vì cách mạng và Chính phủ của ta còn yếu nên chưa in được tiền mới.

D. Ta chưa chủ động được về tài chính và do hành động phá hoại của Trung Hoa Dân Quốc.

Câu 5: Biện pháp để giải quyết tận gốc nạn đói sau Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam là:

A. tăng gia sản xuất.

B. thực hành tiết kiệm.

C. lập “Hũ gạo cứu đói”.

D. tổ chức “Ngày đồng tâm”.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Hãy lập sơ đồ dòng thời gian về sự kiện chính của thời kì lịch sử từ tháng 9-1945 đến tháng 12-1946.

Câu 2: Qua câu nói của Bác Hồ: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, em có suy nghĩ gì về vai trò của học sinh đối với công cuộc xây dựng đất nước hiện nay?