Giáo án và PPT Sinh học 12 kết nối Bài 5: Công nghệ gene

BÀI 5: CÔNG NGHỆ GENE

A. KHỞI ĐỘNG

- GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. CÔNG NGHỆ DNA TÁI TỔ HỢP

1. Khái niệm

Trình bày khái niệm về công nghệ DNA tái tổ hợp?

Sản phẩm dự kiến:

- Công nghệ DNA tái tổ hợp là quy trình kĩ thuật tạo ra phân tử DNA từ hai nguồn khác nhau (thường từ hai loài) rồi chuyển vào tế bào nhận với mục đích tạo ra được nhiều sản phẩm protein của gene chuyển.

2. Nguyên lí

Trình bày nguyên lý của công nghệ DNA tái tổ hợp?

Sản phẩm dự kiến:

(1) Tách chiết DNA ra khỏi tế bào và tinh sạch;

(2) Sử dụng enzyme cắt giới hạn (restrictase) cắt vector và tách gene chuyển ra khỏi DNA từ nguồn cho gene. 

3. Một số thành tựu

Trình bày một số thành tựu của công nghệ DNA tái tổ hợp?

Sản phẩm dự kiến:

Trong ngành dược phẩm:

- Chế phẩm insulin (1979) nhờ công nghệ DNA tái tổ hợp trong tế bào vi khuẩn; 

- E.coli mang gene sản xuất somatostatin (hormone điều hòa các hormone khác ở người);

…

II. CÔNG NGHỆ TẠO THỰC VẬT VÀ ĐỘNG VẬT BIẾN ĐỔI GENE

1. Khái niệm sinh vật biến đổi gene

Trình bày khái niệm sinh vật biến đổi gene?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Sinh vật biến đổi gene là sinh vật có hệ gene đã được biến đổi hoặc có thêm gene mới từ loài khác.

2. Nguyên lí tạo động vật và thực vật biến đổi gene

Trình bày nguyên lí tạo động vật và thực vật biến đổi gene?

Sản phẩm dự kiến:

- Nguyên lí tạo động vật biến đổi gene: 

+ Sử dụng trứng vừa mới được thụ tinh dùng làm tế bào nhận gene chuyển.

+ Vi tiêm bản sao của gene cần chuyển vào trong tế bào trứng mới thụ tinh

+ Gene chuyển tích hợp vào hệ gene của một trong hai nhân, trứng hoặc tinh trùng.

+ Hợp tử chuyển gene → phôi nang → tử cung của “mẹ nuôi”, cho mang thai → sinh ra sinh vật chuyển gene.

- Nguyên lí tạo thực vật biến đổi gene: 

+ Tạo DNA tái tổ hợp.

+ Dùng súng bắn gene 

3. Một số thành tựu

Trình bày một số thành tựu của sinh vật biến đổi genne?

Sản phẩm dự kiến:

- Đối với thực vật: “Lúa vàng” có thêm gene tổng hợp nên tiền chất của vitamin A…

- Đối với động vật: Dê chuyển gene đã được tạo ra có gene quy định protein antithrombin của người…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Công nghệ DNA tái tổ hợp là kĩ thuật chuyển

A. một đoạn gene từ tế bào cho sang tế bào nhận.

B. một đoạn NST từ tế bào cho sang tế bào nhận.

C. plasmid từ tế bào cho sang tế bào nhận.

D. DNA tái tổ hợp từ tế bào cho sang tế bào nhận.

Câu 2: Trong công nghệ gene, các enzyme được sử dụng trong bước tạo DNA tái tổ hợp là

A. enzyme restrictase và enzyme DNA polymerase.

B. enzyme ligase và enzyme DNA polymerase.

C. enzyme restrictase và enzyme ligase.

D. enzyme DNA polymerase và enzyme RNA polymerase. 

Câu 3: Trong công nghệ gene, sau khi có được hai nguồn DNA từ việc tách chiết vector và gene cần chuyển ra, người ta phải xử lí chúng bằng enzyme restrictase

A. để nối hai loại DNA tạo ra DNA tái tổ hợp, sau đó chuyển vào tế bào.

B. tạo ra cùng một loại “đầu đính” có thể khớp nối các đoạn DNA với nhau.

C. để hoạt hoá hai loại DNA giúp chúng dễ dàng đi qua màng sinh chất.

D. để cắt nhỏ hai loại DNA giúp chúng có thể dễ dàng lọt qua màng sinh chất.

Câu 4: Sản phẩm hormone insulin có thể được tạo ra nhờ kĩ thuật/công nghệ nào sau đây?

A. Công nghệ DNA tái tổ hợp.                     B. Kĩ thuật cấy truyền phôi.

C. Kĩ thuật nhân bản gene.                           D. Kĩ thuật liệu pháp gene.

Câu 5: Đâu là thành tựu của công nghệ DNA tái tổ hợp trong ngành dược phẩm?

A. “Lúa vàng” có gene sản xuất β-carotene - tiền chất của vitamin A.

B. Cá hồi có gene quy định hormone sinh trưởng của người.

C. Giống ngô Bt có gene Bt có khả năng kháng sâu đục thân.

D. Cừu có gene quy định protein antithrombin của người.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: C      

Câu 3: B

Câu 4: A

Câu 5: D

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV nêu nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để hoàn thành nhiệm vụ được giao.