Giáo án và PPT Sinh học 12 kết nối Bài 10: Di truyền giới tính và di truyền liên kết với giới tính

BÀI 10: DI TRUYỀN GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH

A. KHỞI ĐỘNG

- GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. DI TRUYỀN GIỚI TÍNH

1. Nhiễm sắc thể giới tính

Trình bày khái niệm về nhiễm sắc thể giới tính?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhiễm sắc thể giới tính là loại NST mang gene quy định giới tính và cả các gene không quy định các đặc điểm giới.

2. Di truyền giới tính

Trình bày khái niệm về di truyền và các kiểu di truyền giới tính?

Sản phẩm dự kiến:

- Di truyền giới tính là kiểu di truyền các NST giới tính quy định đặc điểm giới tính của một sinh vật. 

- Giới tính được xác định bằng NST giới tính.

+  Kiểu XX – XY: Ở người, một số loài động vật có vú khác và ruồi giấm.

+ Kiểu ZZ – ZW: Ở chim, một số loài cá và một số loài côn trùng.

+ Kiểu XX – XO: Ở châu chấu, dế và một số loài côn trùng.

II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

1. Thí nghiệm của Morgan phát hiện ra sự di truyền liên kết với nhiễm sắc thể X

Trình bày quy luật di truyền gene trên X?

Sản phẩm dự kiến:

Gene lặn trên NST X không có allele tương ứng trên Y tuân theo quy luật di truyền chéo (bố truyền cho con gái).

2. Di truyền liên kết với nhiễm sắc thể Y

Trình bày quy luật di truyền liên kết với nhiễm sắc thể Y?

Sản phẩm dự kiến:

Gene quy định tính trạng nằm trên NST Y, không có allele tương ứng trên X tuân theo quy luật di truyền thẳng (bố truyền cho con trai).

III. ỨNG DỤNG CỦA DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

Trình bày ứng dụng của di truyền liên kết với giới tính?

Sản phẩm dự kiến:

Xác định phương án thích hợp để tránh sinh ra những đứa trẻ mang khuyết tật.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Ở ruồi giấm, allele A quy định mắt đỏ, allele a quy định mắt trắng; gene này nằm trên vùng không tương đồng của nhiễm sắc thể X. Ruồi cái mắt đỏ có kiểu gene là

A. X^aY.                 B. X^aX^a.                C. X^AY.                D. X^AX^A.

Câu 2: Quá trình giảm phân bình thường của cơ thể có kiểu gene X^AX^a tạo ra tối đa bao nhiêu loại giao tử?

A. 1.                     B. 2.                     C. 3.                     D. 4. 

Câu 3: Theo lí thuyết, trường hợp nào sau đây ở thú, tính trạng do gene quy định chỉ biểu hiện ở giới đực?

A. Gene nằm trên vùng không tương đồng của NST giới tính Y.

B. Gene nằm trên vùng không tương đồng của NST giới tính X.

C. Gene nằm trên vùng tương đồng của NST giới tính X và Y.

D. Gene nằm trong tế bào chất và gene nằm trên NST thường.

Câu 4: Theo lí thuyết, phép lai X^aX^a × X^aY tạo ra đời con có tỉ lệ kiểu gene X^aX^a là

A. 75%.                B. 25%.                C. 100%.              D. 50%.

Câu 5: Bệnh loạn lưỡng cơ Duchenne do allele lặn trên nhiễm sắc thể X quy định. Cơ bắp của bệnh sẽ yếu dần theo thời gian do tế bào bị thiếu hụt dystrophin (một loại protein trong cơ) và họ hiếm khi sống qua 20 tuổi. Phát biểu nào sau đây là đúng về khả năng một người phụ nữ mắc bệnh này?

A. Phụ nữ không bao giờ mắc phải bệnh này.

B. Nếu người bố bị bệnh thì 50% số con gái bị bệnh.

C. Nếu người bố bị bệnh và người mẹ mang gene bệnh thì 50% số con gái bị bệnh.

D. Nếu người bố bình thường và người mẹ bị bệnh thì 50% số con gái bị bệnh.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: B

Câu 3: A

Câu 4: D

Câu 5: C

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV nêu nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để hoàn thành nhiệm vụ được giao.