Giáo án và PPT Tin học ứng dụng 11 kết nối Bài 1: Hệ điều hành

BÀI 1: HỆ ĐIỀU HÀNH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV dẫn dắt, giới thiệu cho HS: Khi chưa có hệ điều hành, con người phải can thiệp vào hầu hết quá trình hoạt động của máy tính nên hiệu quả khai thác sử dụng máy tính rất thấp. Sự ra đời của hệ điều hành đã giúp khắc phục được tình trạng đó. Việc sử dụng máy tính về cơ bản được thực hiện thông qua hệ điều hành.

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm, thực hiện nhiệm vụ: Em hãy chỉ ra một số công việc mà hệ điều hành thực hiện.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Lịch sử phát triển của hệ điều hành máy tính cá nhân

GV yêu cầu học sinh trao đổi trả lời:

• Kể tên 5 nhóm chức năng của hệ điều hành các loại máy tính?

• Nêu các nhóm chức năng chính của hệ điều hành?

• Theo em, nhóm chức năng nào thể hiện rõ nhất đặc thù của hệ điều hành máy tính cá nhân?

• Nêu các đặc điểm cơ bản của hệ điều hành máy tính cá nhân?

Sản phẩm dự kiến:

- 5 nhóm chức năng của hệ điều hành các loại máy tính:

+ Quản lí thiết bị.

+ Quản lí việc lưu trữ dữ liệu.

+ Là môi trường để chạy các ứng dụng.

+ Cung cấp môi trường giao tiếp với người sử dụng.

+ Cung cấp một số tiện ích giúp nâng cao hiệu quả sử dụng máy tính.

- Nhóm chức năng thể hiện rõ nhất đặc thù của hệ điều hành máy tính cá nhân là cung cấp môi trường giao tiếp với người sử dụng.

a) Hệ điều hành Windows

- Một số phiên bản quan trọng đánh dấu cột mốc phát triển của Windows:

+ Phiên bản 1: phát hành năm 1985.

+ Phiên bản 3: bắt đầu có khả năng đa nhiệm, có một số tính năng mới về giao diện và khả năng làm việc với mạng.

+ Windows 95: là phiên bản đầu tiên tích hợp trực tiếp các tính năng cơ bản của hệ điều hành.

+ Windows XP: là một trong các hệ điều hành thành công nhất của Microsoft với số người sử dụng rất lớn.

+ Nhóm Windows 7 (2009), Windows 8 (2012), Windows 10 (2015) và Windows 11 (2021).

b) Hệ điều hành LINUX

- Có nguồn gốc từ hệ điều hành UNIX.

- LINUX được cộng đồng người dùng đánh giá cao và được sử dụng rộng rãi, không chỉ dùng cho máy tính cá nhân mà còn cho các máy chủ và thiết bị nhúng.

Câu hỏi:

Câu 1: 5 nhóm chức năng:

+ Quản lí thiết bị.

+ Quản lí việc lưu trữ dữ liệu.

+ Là môi trường để chạy các ứng dụng.

+ Cung cấp môi trường giao tiếp với người sử dụng.

+ Cung cấp một số tiện ích giúp nâng cao hiệu quả sử dụng máy tính.

Câu 2:

- Thân thiện, dễ dùng.

- Thường có nhiều tiện ích cá nhân.

Hoạt động 2. Hệ điều hành cho thiết bị di động

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Vì sao hệ điều hành di động ưu tiên cao cho giao tiếp thân hiện và kết nối mạng di động?

• Kể tên ba tiện ích thường có trên thiết bị di động và chức năng của nó?

• Em hay nêu 3 đặc trưng quan trọng nhất của hệ điều hành thiết bị di động?

• Sự khác biệt của hệ điều hành cho thiết bị di động so với hệ điều hành cho máy cá nhân là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- 3 đặc trưng quan trọng nhất của hệ điều hành thiết bị di động:

+ Không chỉ dùng để nghe, gọi mà còn được trang bị rất nhiều tiện ích cá nhân.

+ Khả năng kết nối mạng không dây.

+ Giao diện tiện lợi nhờ tích hợp nhiều cảm biến.

- Một số khác biệt của hệ điều hành cho thiết bị di động so với hệ điều hành cho máy cá nhân:

+ Giao diện đặc biệt thân thiện nhờ nhận dạng hành vi của người dùng thông qua các cảm biến.

+ Dễ dàng kết nối mạng di động.

+ Nhiều tiện ích hỗ trợ cá nhân.

- Hai hệ điều hành phổ biến cho thiết bị di động: iOS và Android.

Câu hỏi:

Câu 1:

- Thiết bị di động phổ biến vì có nhiều tiện ích. Tính thân thiện, dễ dùng là yêu cầu hàng đầu để người dùng có thể sử dụng phổ cập.

- Kết nối mạng mang lại nhiều tiện ích, thậm chí đã trở thành thiết yếu. Việc di chuyển theo người khiến thiết bị di động cần có khả năng kết nối trực tiếp với Internet ở bất cứ nơi nào qua công nghệ 3G, 4G, 5G... kết nối wifi hay bluetooth trong phạm vi hẹp.

Câu 2:

- Gọi, nhắn tin kết hợp với quản lí danh bạ.

- Chụp ảnh, quay phim.

- Thư điện tử.

Hoạt động 3. Quan hệ giữa hệ điều hành, phần cứng và phần mềm ứng dụng

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Có hay không trường hợp phần mềm chạy trên một thiết bị không có hệ điều hành? Khi nào cần phải có hệ điều hành?

• phần cứng qua các dịch vụ của hệ điều hành.

Sản phẩm dự kiến:

+ Có nhiều thiết bị được điều khiển bởi các bộ vi xử lí, cài sẵn chương trình ghi trong bộ nhớ ROM, bật lên là chạy không cần hệ điều hành (ví dụ hệ thống điều khiển lò vi sóng).

+ Thiết bị xử lí thông tin đa năng để thực hiện được nhiều ứng dụng khác nhau cần có hệ điều hành.

- Mối quan hệ giữa phần mềm ứng dụng, phần cứng và hệ điều hành: Phần mềm ứng dụng khai thác phần cứng với sự trung gian của hệ điều hành. Hệ điều hành cùng phần cứng tạo ra một máy ảo, mà người dùng có thể sử dụng với một giao diện thuận lợi.

→ Vai trò của hệ điều hành: Hệ điều hành là môi trường để phần mềm ứng dụng khai thác hiệu quả phần cứng.

Câu hỏi:

Câu 1: Để chạy được nhiều ứng dụng khác nhau, cần có phương tiện quản lí lưu trữ các phần mềm và dữ liệu, đặc biệt khi chạy nhiều ứng dụng; đồng thời cần phải phối hợp thiết bị một cách hiệu quả cũng như cần có giao diện làm việc của người sử dụng → Cần có một phần mềm đóng vai trò làm môi trường chung để chạy các ứng dụng khác nhau.

Câu 2: Hệ điều hành cung cấp các dịch vụ sử dụng phần cứng, các chương trình ứng dụng khai thác phần cứng qua các dịch vụ của hệ điều hành.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Hệ điều hành quản lý việc lưu trữ dữ liệu nào?

A. CPU

B. Bộ nhớ hay thiết bị ngoại vi

C. Quản lý tệp và quản lý thư mục

D. Đáp án khác

Câu 2: Theo em, nhóm chức năng nào thể hiện rõ nhất đặc thù của hệ điều hành máy tính cá nhân?

1. Cung cấp môi trường giao tiếp với người sử dụng

2. Tổ chức thực hiện các chương trình điều phối tải nguyên cho các tiến trình xử lí trên máy tính. Nói cách khác, hệ điều hảnh là môi trường đề chạy các ứng dụn

3. Cung cấp một số tiện ích giúp nâng cao hiệu quả sử dụng máy tính

4. Quản lý thiết bị

Câu 3: Sự thân thiện và dễ sử dụng của máy tính cá nhân được thể hiện ở?

1. Giao diện đồ họa

2. Cơ chế plug & play để tự động nhận biết thiết bị ngoại vi khi khởi động máy tính

3. Cả hai đáp án trên đều đúng

4. Cả hai đáp án trên đều sai

Câu 4: Dòng máy tính PC sử dụng hệ điều hành nào?

1. Hệ điều hành đồ họa macOS

2. Hệ điều hành DOS

3. Cả ba đáp án trên đều sai

4. Hệ điều hành đồ họa Windows

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: B

Câu 3: C

Câu 4: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hệ điều hành cung cấp môi trường giao tiếp với người sử dụng như thế nào? Môi trường giao tiếp đó thể hiện như thê snaof 

Câu 2: Em hãy tìm hiểu xem ngoài máy tính còn có thiết bị gia dụng nào sử dụng hệ điều hành không?