Nội dung chính Địa lí 12 kết nối Bài 25: Phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản ở Bắc Trung Bộ

BÀI 25. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP VÀ THỦY SẢN Ở BẮC TRUNG BỘ

I. KHÁI QUÁT

1. Vị trí và phạm vi lãnh thổ

- Vị trí tiếp giáp:

+ Phía bắc: vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ; Đồng bằng sông Hồng.

+ Phía nam: Duyên hải Nam Trung Bộ.

+ Phía đông: Biển Đông.

+ Phía tây: Lào.

- Phạm vi lãnh thổ:

+ Diện tích: 51,2 nghìn km².

+ Các tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế.

2. Dân số

- Quy mô dân số: 11 triệu người (2021).

- Tỉ lệ gia tăng dân số: 0,93% (tương đương mức trung bình cả nước).

- Phân bố dân cư: mật độ dân số năm 2021 là 218 người/km². Dân cư tập trung chủ yếu ở đồng bằng và ven biển.

- Đô thị hoá: tỉ lệ dân thành thị khoảng 25,4% (2021)

- Thành phần dân tộc: đa dạng như Kinh, Thái, Mường, HMông,...

II.  THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI VIỆC HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP VÀ THỦY SẢN

1. Thế mạnh

a) Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Địa hình và đất:

+ Lãnh thổ kéo dài theo chiều bắc - nam, hẹp ngang theo chiều đông – tây, với trên 70% diện tích là đồi núi. Từ tây sang đông có 3 dạng địa hình: đồi núi; đồng bằng chuyển tiếp; biển, thềm lục địa và các đảo tạo thuận lợi để hình thành cơ cấu kinh tế lâm nghiệp, nông nghiệp và thuỷ sản.

+ Trong vùng có một số đồng bằng có đất phù sa tạo thuận lợi cho sản xuất lương thực. Đất feralit tập trung ở khu vực phía tây tạo thuận lợi trồng cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả và trồng rừng.

- Khí hậu: nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh và phân hoá tạo thuận lợi phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới với cơ cấu đa dạng.

- Nước:

+ Mạng lưới sông ngòi khá dày đặc nên có giá trị về thuỷ lợi, du lịch và giao thông vận tải.

+ Một số hồ, đầm phá lớn tạo thuận lợi cho nuôi trồng thuỷ sản.

- Rừng:

+ Diện tích rừng tự nhiên chiếm 70%, tỉ lệ che phủ rừng cao hơn trung bình cả nước. Rừng có nhiều loại gỗ, lâm sản, các loài động vật quý hiếm.

+ Bắc Trung Bộ có nhiều khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia,...

Thuận lợi để phát triển ngành lâm nghiệp và bảo vệ môi trường.

- Biển, đảo: Bắc Trung Bộ có đường bờ biển dài, vùng biển rộng, giàu tiềm năng về sinh vật tạo thuận lợi cho phát triển hoạt động khai thác và nuôi trồng hải sản.

b) Điều kiện kinh tế – xã hội

- Lao động: lực lượng lao động của vùng dồi dào, chăm chỉ, giàu nghị lực và kinh nghiệm sản xuất.

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất – kĩ thuật: hạ tầng giao thông có đủ các loại hình, trong đó, đường ô tô tạo nên trục giao thương hàng hóa theo cả chiều bắc nam và đông – tây tạo thuận lợi phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản theo hướng hàng hoá.

- Khoa học - kĩ thuật: Áp dụng tiến bộ khoa học – công nghệ đã tạo ra nhiều đổi mới trong hoạt động sản xuất.

- Vốn: vùng tăng cường đầu tư vốn để phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản, đồng thời tập trung vào các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ.

2. Hạn chế

- Bắc Trung Bộ thường xuyên chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai.

- Cơ sở hạ tầng ở phía tây còn nhiều hạn chế.

III. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT VỀ NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP VÀ THỦY SẢN

1. Nông nghiệp

Vai trò, vị trí trong cơ cấu: đóng góp phần lớn giá trị sản xuất của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản (74,5% năm 2021).

- Định hướng phát triển:

+ Sản xuất nông nghiệp thay đổi theo hướng sản xuất hàng hoá, ứng dụng công nghệ cao.

+ Phổ biến các mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ, công nghệ gen, lai tạo giống....

- Tình hình phát triển và phân bố:

* Trồng trọt:

- Cây lương thực (chủ yếu là lúa) tập trung ở các đồng bằng ven biển Bắc Trung Bộ. Diện tích gieo trồng và sản lượng lúa tăng liên tục trong giai đoạn 2010-2021.

- Cây công nghiệp:

+ Cây công nghiệp hàng năm (lạc, mía,...) được trồng với diện tích khá lớn ở các vùng đất cát ven biển ở hầu hết các tỉnh.

+ Cây công nghiệp lâu năm được phát triển như cà phê, chè, cao su, hồ tiêu.

Cây ăn quả đặc sản như cam ở Vinh (Nghệ An), bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh),...

* Chăn nuôi:

- Nhiều mô hình chăn nuôi công nghệ cao đã hình thành và đem lại hiệu quả kinh tế cao.

- Số lượng đàn trâu, bò đứng thứ hai cả nước, phát triển mạnh ở Nghệ An, Thanh Hoá, Hà Tĩnh. Bò sữa phát triển mạnh nhất ở Nghệ An.

- Số lượng lợn và gia cầm tăng nhanh, được nuôi ở hầu hết các tỉnh.

2. Lâm nghiệp

- Vai trò, vị trí trong cơ cấu:

+ Chiếm 6,8% trong cơ cấu ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản (năm 2021).

+ Ý nghĩa quan trọng đối với kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái và giảm nhẹ thiên tai.

- Định hướng phát triển: ứng dụng khoa học - công nghệ vào tất cả các hoạt động của ngành lâm nghiệp; thành lập khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

- Tình hình phát triển:

* Khai thác, chế biến lâm sản:

- Sản lượng gỗ khai thác liên tục tăng

- Các hoạt động khai thác lâm sản khác: luồng, mây, dược liệu,...

* Trồng rừng, khoanh nuôi, bảo vệ rừng

- Diện tích rừng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2010 - 2021 có xu hướng tăng, năm 2021, diện tích rừng chiếm 21,1% diện tích rừng cả nước. Trong đó, diện tích rừng trồng có xu hướng tăng.

- Vườn quốc gia, khu dự trữ sinh quyền: Pù Mát, Phong Nha - Kẻ Bàng, Bạch Mã,...

3. Thủy sản

- Vai trò, vị trí trong cơ cấu: Thuỷ sản là ngành được chú trọng, giá trị sản xuất của ngành đóng góp hơn 18% trong toàn ngành nông, lâm nghiệp và thuỷ sản.

- Tình hình, định hướng phát triển: Sản lượng thuỷ sản tăng liên tục trong giai đoạn 2010-2021.

* Khai thác:

- Sản lượng tăng liên tục, chiếm 73,6% (năm 2021) tổng sản lượng thuỷ sản.

- Định hướng:

+ Đẩy mạnh đánh bắt xa bờ.

+ Ứng dụng công nghệ khai thác tiên tiến để truy xuất nguồn gốc, bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học,...

* Nuôi trồng:

- Sản lượng tăng liên tục, chiếm 26,4% (năm 2021) tổng sản lượng thuỷ sản.

- Định hướng:

+ Phát triển nhiều loại có giá trị kinh tế cao.

+ Thay đổi mô hình sản xuất sang hướng sản xuất hàng hóa, áp dụng khoa học – công nghệ vào tất - cả các khâu.