Nội dung chính vật lí 10 cánh diều Chủ đề 2 Bài 6: Mômen lực. Điều kiện cân bằng của vật

CHỦ ĐỀ 2. LỰC VÀ CHUYỂN ĐỘNG

BÀI 6. MÔMEN LỰC. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA VẬT

I. TỔNG HỢP LỰC SONG SONG

Hợp lực của hai lực song song, cùng chiều là một lực song song, cùng chiều với hai lực ấy và có độ lớn bằng tổng các độ lớn của hai lực thành phần.

- Điểm đặt O của F chia đoạn thẳng nối điểm đặt O₁ , O₂  cỉa F₁, F₂ thành những đoạn thẳng tỉ lệ nghịch với độ lớn của hai lực đấy.

II. MÔMEN LỰC

- Đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của một lực là mômen của nó. Mômen M của một lực được tính bằng tích độ lớn của lực với khoảng cách từ trục quay đến đường thẳng trùng với phương của lực (giá của lực)

- Đơn vị của Mômen lực là niutơn.mét (N.m)

III. NGẪU LỰC. MÔMEN NGẪU LỰC

* Ngẫu lực

- Ngẫu lực là cặp lực thỏa mãn các điều kiện sau:

• Tác dụng vào cùng một vật
• Song song, nhưng ngược chiều
• Có giá cách nhau một khoảng d
• Bằng nhau về độ lớn:

* Mômen ngẫu lực

- Tác dụng làm quay của cặp lực này được gọi là mômen ngẫu lực và có thể tính được bằng tổng các mômen của mỗi lực đối với trục quay.

- Nhận xét: Mômen của ngẫu lực chỉ phụ thuộc vào khoảng cách giữa giá của hai lực, không phụ thuộc vào điểm đặt của mỗi lực tác dụng hay vị trí trục quay của vật.

IV. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA VẬT

1. Quy tắc mômen lực

* Quy tắc mômen lực

Một vật có trục quay cố định sẽ cân bằng khi tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ bằng với tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay ngược chiều kim đồng hồ.

2. Điều kiện cân bằng của vật

- Một vật cân bằng khi không có gia tốc (đứng yên hoặc chuyển động thẳng đều) và không quay.

- Một vật ở trạng thái cân bằng khi thoả mãn đồng thời hai điều kiện sau:

• Hợp lực tác dụng lên vật bằng không.
• Tổng mômen của các lực tác dụng lên vật đối với trục quay bất kì bằng không.