PHẦN 7: SINH THÁI HỌC

CHƯƠNG 2: QUẦN XÃ SINH VẬT

BÀI 41. DIỄN THẾ SINH THÁI

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (15 câu)

Câu 1: Diễn thế sinh thái là quá trình

1. biến đổi tuần tự từ quần xã này đến quần xã khác
2. thay thế liên tục từ quần xã này đến quần xã khác
3. phát triển của quần xã sinh vật
4. biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường

Câu 2: Diễn thế sinh thái có thể hiểu là

1. sự biến đổi cấu trúc quần thể
2. quá trình thay thế quần xã này bằng quần xã khác
3. mở rộng vùng phân bố
4. tăng số lượng quần thể

Câu 3: Từ một rừng lim sau một thời gian biến đổi thành rừng sau sau là diễn thế

1. nguyên sinh
2. thứ sinh
3. liên tục
4. phân hủy

Câu 4: Quá trình hình thành 1 ao cá tự nhiên từ một hố bom là diễn thế

1. nguyên sinh
2. thứ sinh
3. liên tục
4. phân hủy

Câu 5: Ý nghĩa của việc nghiên cứ diễn thế sinh thái là

1. kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường, sinh vật và con người
2. chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ và khái thác hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường, sinh vật và con người
3. hiểu biết được các quy luật phát triển của quần xã sinh vật, dự đoán được các quần xã tồn tại trước đó và quần xã sẽ thay thế trong tương lai
4. chủ động điều khiển diễn thế sinh thái theo ý muốn của con người

Câu 6: Quần xã sinh vật tương đối ổn định được hình thành sau diễn thế gọi là

1. quần xã trung gian
2. quần xã khởi đầu
3. quần xã đỉnh cực
4. quần xã thứ sinh

Câu 7: Rừng nhiệt đới bị chặt trắng, sau 1 thời gian những loại cây nào sẽ nhanh chong phát triển?

1. cây gỗ ưa sáng
2. cây thân cỏ ưa sáng
3. cây bụi chịu bóng
4. cây gỗ ưa bóng

Câu 8: Trong điều kiện nào thì hình thành những sinh vật đầu tiên trong diễn thế nguyên sinh?

1. Môi trường hữu cơ                                                                       
2. Môi trường sinh vật.
3. Môi trường trống trơn.                                                                
4. Môi trường khoáng.

Câu 9: Nguyên nhân dẫn đến diễn thế sinh thái thường xuyên là:

1. Tác động con người                                  
2. Sự cố bất thường
3. Môi trường biến đổi     
4. Thay đổi các nhân tố sinh thái

Câu 10: Trong diễn thế sinh thái, vai trò quan trọng hàng đầu thường thuộc về nhóm loài nào?

1. sinh vật ưu thế                                                                            
2. sinh vật tiên phong
3. sinh vật sản xuất                                           
4. sinh vật phân hủy.

Câu 11: Điều nào sau đây không phải là nguyên nhân dẫn đến diễn thế sinh thái?

1. Do hoạt động khai thác tài nguyên của con người.
2. Do cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.
3. Do thay đổi các điều kiện tự nhiên khí hậu.
4. Do cạnh tranh và hợp tác các loài trong quần xã.

Câu 12: Quần xã sinh vật tương đối ổn định được hình thành sau diễn thế gọi là

1. quần xã trung gian
2. quần xã khởi đầu
3. quần xã đỉnh cực
4. quần xã thứ sinh

Câu 13: Trong diễn thế sinh thái nói chung, quần xã đỉnh cực là sẽ có những đặc điểm như thế nào?

1. Quần xã tiên phong.                                                                     
2. Quần xã suy thoái.
3. Quần xã trung gian.                                                                       
4. Quần xã phát triển ổn định.

Câu 14: Có thể hiểu diễn thế sinh thái là sự

1. Biến đổi số lượng cá thể sinh vật trong quần xã.
2. Thay thế quần xã sinh vật này bằng quần xã sinh vật khác.
3. Thu hẹp vùng phân bố của quần xã sinh vật.
4. Thay đổi hệ động vật trước, sau đó thay đổi hệ thực vật.

Câu 15: Nhân tố sinh thái quan trọng thường xuyên làm biến đổi quần xã sinh vật dẫn đến sự diễn thế sinh thái là:

1. Sự thay đổi của khí hậu như lũ lụt, cháy rừng.
2. Hoạt động khai thác tài nguyên của con người.
3. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.
4. Hoạt động mạnh mẽ của loài đặc trưng.

2. THÔNG HIỂU (10 câu)

Câu 1: Quá trình diễn thế sinh thái tại rừng lim Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn diễn ra theo trinh tự như thế nào?

1. Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết → cây bụi và cỏ chiếm ưu thế → rừng thưa cây gỗ nhỏ → cây gỗ nhỏ và cây bụi → trảng cỏ.
2. Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết → cây gỗ nhỏ và cây bụi → rừng thưa cây gỗ nhỏ → cây bụi và cỏ chiếm ưu thế → trảng cỏ.
3. Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết → rừng thưa cây gỗ nhỏ → cây gỗ nhỏ và cây bụi → cây bụi và cỏ chiếm ưu thế → trảng cỏ.
4. Rừng lim nguyên sinh bị chết → rừng thưa cây gỗ nhỏ → cây bụi và cỏ chiếm ưu thế → cây gỗ nhỏ và cây bụi → trảng cỏ.

Câu 2: Một trong những xu hướng biến đổi trong quá trình diễn thế nguyên sinh trên cạn là:

1. tính ổn định của quần xã ngày càng giảm.
2. sinh khối ngày càng giảm.
3. độ đa dạng của quần xã ngày càng cao, lưới thức ăn ngày càng phức tạp.
4. độ đa dạng của quần xã ngày càng giảm, lưới thức ăn ngày càng đơn giản.

Câu 3: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về diễn thế sinh thái

1. Diễn thế nguyên sinh xảy ra ở môi trường đã có một quần xã sinh vật nhất định.
2. Diễn thế thứ sinh xảy ra ở môi trường mà trước đó chưa có một quần xã sinh vật nào.
3. Trong diễn thế sinh thái, sự biến đổi của quần xã diễn ra độc lập với sự biến đổi điều kiện ngoại cảnh.
4. Trong diễn thế sinh thái, các quẩn xã sinh vật biến đổi tuần tự thay thế lẫn nhau.

Câu 4:  Khi nói về diễn thế sinh thái, phát biểu nào sau đây đúng?

1. Trong diễn thế nguyên sinh, càng về giai đoạn sau thì số lượng loài và số lượng cá thể mỗi loài đều tăng.
2. Con người là nguyên nhân chủ yếu bên trong gây ra diễn thế sinh thái.
3. Sự biến đổi của quần xã tương ứng với sự biến đổi điều kiện tự nhiên của môi trường.
4. Kết thúc diễn thế thứ sinh luôn hình thành quần xã ổn định.

Câu 5:  Khi nói về diễn thế thứ sinh, phát biểu nào sau đây là đúng?

1. Diễn thế thứ sinh xảy ra ở môi trường mà trước đó chưa có quần xã sinh vật.
2. Diễn thế thứ sinh không làm thay đổi điều kiện môi trường sống của quần xã.
3. Diễn thế thứ sinh không làm thay đổi thành phần loài của quần xã.
4. Diễn thế thứ sinh có thể dẫn đến hình thành nên quần xã tương đối ổn định.

Câu 6: Phát biểu nào sau đây là đúng về diễn thế sinh thái?

1. Diễn thế sinh thái xảy ra do sự thay đổi các điều kiện tự nhiên, khí hậu,... hoặc do sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã, hoặc do hoạt động khai thác tài nguyên của con người.
2. Diễn thế thứ sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật.
3. Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường đã có một quần xã sinh vật từng sống.
4. Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, không tương ứng với sự biến đổi của môi trường.

Câu 7: Khi loài ưu thế “tự đào huyệt chôn mình” thì loài nào sau đây chiếm vị trí của loài ưu thế?

1. Loài đặc trưng
2. Loài thứ yếu
3. Loài chủ chốt
4. Loài đặc hữu

Câu 8: Sự phát triển của quá mạnh dẫn đến tự diệt trong diễn thế sinh thái là của?

1. Loài đặc trưng
2. Loài thứ yếu
3. Loài chủ chốt
4. Loài ưu thế

Câu 9: Việc trồng trọt sau khi đốt rừng là một kiểu của

1. diễn thế tái sinh
2. diễn thế nguyên sinh
3. diễn thế thứ sinh
4. diễn thế phân hủy

Câu 10: Diễn thế thứ sinh hình thành nên

1. quần xã bị suy thoái
2. quần xã đỉnh cực
3. quần xã ổn định
4. Phục hồi thành quần xã nguyên sinh

3. VẬN DỤNG (7 câu)

Câu 1: Nghiên cứu tại một rừng mưa nhiệt đới vào năm 1990, có một vùng mà các cây to bị chặt phá tạo nên một khoảng trống rất lớn giữa rừng. Sau đó diễn ra quá trình phục hồi theo 3 giai đoạn với sự xuất hiện của bốn loài thực vật A, B, C, D. Trong đó: A là loài cây gỗ, kích thước lớn ưa bóng; B là loài cây thân cỏ ưa sáng; C là cây thân cỏ ưa bóng;  D là loài cây gỗ, kích thước lớn, ưa sáng. Trật tự đúng về thứ tự xuất hiện các loài trong quá trình diễn thế là

1. B → A  →C→ D.
2. D →B → C→A
3. C→B → D → A.
4. B → D → A → C.

Câu 2: Trong một hồ tương đối giàu đinh dưỡng đang trong trạng thái cân bằng, người ta thả vào đó một số loài cá ăn động vật nổi để tăng sản phẩm thu hoạch, nhưng hồ lại trở nên phì dưỡng, gây hậu quả ngược lại. Nguyên nhân chủ yếu do

1. cá thải thêm phân vào nước gây ô nhiễm.
2. cá làm đục nước hồ, cản trở quá trình quang hợp của tảo.
3. cá khai thác quá mức động vật nổi.
4. cá gây xáo động nước hồ, ức chế sự sinh trưởng và phát triển của tảo.

Câu 3: Cho các thông tin về diễn thế sinh thái như sau:

1. Xuất hiện ở môi trường trống trơn (chưa có quần xã sinh vật từng sống)
2. Có sự biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường

III. Song song với quá trình biến đổi của quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của môi trường

1. Kết quả cuối cùng sẽ hình thành một quần xã đỉnh cực

Trong các thông tin nói trên, diễn thế thứ sinh có bao nhiêu thông tin?

1. 1     
2. 4     
3. 2     
4. 3

Câu 4:  Trên tro tàn núi lửa xuất hiện quần xã tiên phong. Quần xã này sinh sống và phát triển làm tăng độ ẩm và làm giàu thêm nguồn dinh dưỡng hữu cơ, tạo thuận lợi cho cỏ thay thế. Theo thời gian, sau cỏ là trảng cây thân thảo, thân gỗ và cuối cùng là rừng nguyên sinh. Theo lí thuyết, khi nói về quá trình này, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

1. Đây là quá trình diễn thế sinh thái.
2. Rừng nguyên sinh là quần xã đỉnh cực của quá trình biến đổi này.

III. Độ đa dạng sinh học có xu hướng tăng dần trong quá trình biến đổi này.

1. Một trong những nguyên nhân gây ra quá trình biến đổi này là sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.
2. 1     
3. 2     
4. 3     
5. 4

Câu 5: Cho các thông tin về diễn thế sinh thái như sau:

(1) Xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật từng sống.

(2) Có sự biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường.

(3) Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của môi trường.

(4) Luôn dẫn tới quần xã bị suy thoái.

Có bao nhiêu thông tin phản ánh sự giống nhau giữa diễn thế nguyên sinh và diễn thế thứ sinh là:

7. 3.

Câu 6: Một lát mỏng bánh mì để lâu trong không khí trải qua các giai đoạn: những chấm nhỏ màu xanh xuất hiện trên bề mặt bánh. Các sợi mốc phát triển thành từng vệt dài và mọc trùm lên các chấm màu xanh. Sợi nấm mọc xen kẽ mốc, sau 2 tuần có màu vàng nâu bao trùm lên toàn bộ bề mặt miếng bánh. Quan sát đó mô tả:

1. Sự cộng sinh giữa các loài.
2. Sự phân huỷ.
3. Quá trình diễn thế.
4. Sự ức chế - cảm nhiễm.

Câu 7: Cho các dữ kiện sau:

1. Một đầm nước mới xây dựng
2. Các vùng đất quanh đầm bị xói mòn, làm cho đáy đầm bị nông dần. Các loài sinh vật nổi ít dần, các loài động vật chuyển vào sống trong lòng đầm ngày một nhiều.
3. Trong đầm nước có nhiều loài thủy sinh ở các tầng nước khác nhau, các loài rong rêu và cây cỏ mọc ven bờ đầm.
4. Đầm nước nông biến thành vùng đất trũng. Cỏ và cây bụi dần dần đến sống trong đầm.
5. Hình thành cây bụi và cây gỗ.

Sơ đồ nào sau đây thể hiện diễn thế ở đầm nước nông?

1. 1→3→ 2→4→5         
2. 1→3→2→5→4
3. 1→2→3→4→5
4. 1→2→3→5→4

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1:Những quá trình nào sau đât sẽ dẫn tới diễn thế sinh thái?

(1) Khai thác các cây gỗ, săn bắt các động vật ở rừng.

(2) Trồng cây rừng lên đồi trọc, thả cá vào ao, hồ, đầm lầy.

(3) Đánh bắt cá ở ao.

(4) Lũ lụt kéo dài làm cho hầu hết các quần thể bị tiêu diệt.

Phương án đúng là

1. (1), (2) và (3)
2. (1), (3) và (4)
3. (1), (2) và (4)
4. (2), (3) và (4)

Câu 2: Diễn thế nguyên sinh có các đặc điểm

(1) Bắt đầu từ một môi trường chưa có sinh vật.

(2) Được biến đổi tuần tự qua các quần xã trung gian.

(3) Quá trình diễn thế gắn liền với sự phá hại môi trường.

(4) Kết quả cuối cùng sẽ tạo ra quần xã đỉnh cực.

Phương án đúng là:

1. (2), (3) và (4)
2. (1), (2) và (4)
3. (1), (3) và (4)
4. (1), (2), (3) và (4)

Câu 3: Cho các phát biểu sau đât về diễn thế sinh thái, có bao nhiêu phát biểu đúng?

(1) Trong quá trình diễn thế sinh thái, loài ưu thế chính là những loài đã “tự đào huyệt chon mình”.

(2) Nguyên nhân gây ra diễn thế sinh thái là do tác động trực tiếp của con người.

(3) Trong diễn thế nguyên sinh, giai đoạn cuối hình thành quần xã có độ đa dạng lớn nhất.

(4) Sau quá trình diễn thế thứ sinh có thể lại bắt đầu quá trình diễn thế nguyên sinh.

(5) Diễn thế sinh thái là sự thay đổi cấu trúc quần xã một cách ngẫu nhiên.

1. 2       
2. 3
3. 4       
4. 3