PHẦN 7: SINH THÁI HỌC

CHƯƠNG 3: HỆ SINH THÁI, SINH QUYỂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

BÀI 43. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (15 câu)

Câu 1: Lưới thức ăn

1. gồm nhiều chuỗi thức ăn
2. gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau
3. gồm nhiều chuỗi thức ăn có các mắt xích chung
4. gồm nhiều loài sinh vật trong đó có sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải

Câu 2: Chuỗi và lưới thức ăn biểu thị mối quan hệ

1. giữa sinh vật sản xuất với sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải
2. dinh dưỡng
3. động vật ăn thịt và con mồi
4. giữa thực vật với động vật

Câu 3:  Mối quan hệ có ý nghĩa quan trọng nhất đối với sự hình thành chuỗi thức ăn và lưới thức ăn trong hệ sinh thái là

1. quan hệ cạnh tranh
2. quan hệ đối kháng
3. quan hệ vật ăn thịt – con mồi
4. quan hệ hợp tác

Câu 4: Sinh vật nào dưới đây được gọi là sinh vật sản xuất?

1. Con chuột
2. Vi khuẩn
3. Trùng giày
4. Cây lúa

Câu 5: Có những dạng tháp sinh thái nào?

1. Tháp số lượng và tháp sinh khối
2. Tháp sinh khối và tháp năng lượng
3. Tháp năng lượng và tháp số lượng
4. Tháp số lượng, tháp sinh khối và tháp năng lượng

Câu 6: Trong chuỗi thức ăn: Cỏ → cá → vịt → người thì một loài động vật bất kì trong chuỗi có thể được xem là

1. sinh vật tiêu thụ
2. sinh vật dị dưỡng
3. sinh vật phân hủy
4. sinh vật sản xuất

Câu 7: Trong một chuỗi thức ăn, nhóm sinh vật nào có sinh khối lớn nhất?

1. động vật ăn thực vật
2. thực vật
3. động vật ăn động vật
4. sinh vật phân giải

Câu 8: Câu nào sau đây là sai?

1. Trong lưới thức ăn, một loài sinh vật có thể tham gia nhiều vào chuỗi thức ăn
2. Trong chuỗi thức ăn được mở đầu bằng thực vật thì sinh vật thì sinh vật sản xuất có sinh khối lớn nhất
3. Quần xã sinh vật có độ đa dạng càng cao thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp
4. Các quần xã trưởng thành có lưới thức ăn đơn giản hơn so với quần xã trẻ hay suy thoái

Câu 9: Tháp sinh thái nào luôn có dạng chuẩn?

1. Tháp số lượng
2. Tháp sinh khối
3. Tháp năng lượng
4. Cả A, B và C

Câu 10: Câu nào sau đây là đúng?

1. Mọi tháp sinh thái trong tự nhiên luôn luôn có dạng chuẩn
2. Mỗi loài sinh vật chỉ có thể tham gia vào 1 chuỗi thức ăn
3. Lưới thức ăn gồm nhiều chuỗi thức ăn không có mắt xích chung
4. Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp

Câu 11: Sản lượng sinh vật sơ cấp do nhóm sinh vật nào tạo ra?

1. sinh vật dị dưỡng
2. sinh vật tiêu thụ bậc 2
3. sinh vật phân giải
4. sinh vật sản xuất

Câu 12: Tháp năng lượng được xây dựng dựa trên

1. số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị thể tích, trong 1 đơn vị thời gian, ở mỗi bậc dinh dưỡng
2. số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị thời gian, ở mỗi bậc dinh dưỡng
3. số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị diện tích, trong 1 đơn vị thời gian, ở mỗi bậc dinh dưỡng
4. số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị diện tích hay thể tích, trong 1 đơn vị thời gian, ở mỗi bậc dinh dưỡng

Câu 13:  Sự giàu dinh dưỡng của các hồ thường làm giảm hàm lượng oxi tới mức nguy hiểm. Nguyên nhân chủ yếu của sự khử oxi tới mức này là do

1. sự tiêu dùng oxi của các quần thể cá, tôm
2. các chất dinh dưỡng
3. sự tiêu dùng oxi của các quần thể thực vật
4. sự oxi hóa của các chất mùn bã

Câu 14: Ý có nội dung không đúng khi nói về chuỗi và lưới thức ăn là?

1. Cấu trúc của chuỗi thức ăn càng đơn giản khi đi từ vĩ độ cao xuống vĩ độ thấp.
2. Cấu trúc của chuỗi thức ăn càng phức tạp khi đi từ vĩ độ cao xuống vĩ độ thấp.
3. Cấu trúc của chuỗi thức ăn càng phức tạp khi đi từ khơi đại dương vào bờ.
4. Quần xã trưởng thành có lưới thức ăn phức tạp hơn so với quần xã trẻ hay bị suy thoái

Câu 15: Nhóm sinh vật nào sau đây thường được xếp vào bậc dinh dưỡng cấp 1?

1. Thực vật.
2. Động vật đơn bào.
3. Động vật không xương sống.
4. Động vật có xương sống.

2. THÔNG HIỂU (10 câu)

Câu 1: Chuỗi thức ăn của hệ sinh thái dưới nước thường dài hơn hệ sinh thái trên cạn vì

1. hệ sinh thái dưới nước có độ đa dạng cao
2. môi trường nước không bị ánh nắng mặt trời đốt nóng
3. môi trường nước có nhiệt độ ổn định hơn
4. môi trường nước giàu chất dinh dưỡng hơn môi trường trên cạn

Câu 2: Trong hệ sinh thái, nếu sinh khối của thực vật ở các chuỗi là bằng nhau thì trong số các chuỗi thức ăn sau, chuỗi thức ăn cung cấp năng lượng cao nhất cho con người là:

1. thực vật → thỏ → người
2. thực vật →người
3. thực vật → động vật phù du → cá → người
4. thực vật → cá → vịt → người

Câu 3: Giả sử có 5 sinh vật: cỏ, rắn, châu chấu, vi khuẩn và gà. Theo mối quan hệ dinh dưỡng thì trật tự nào sau đây là đúng để tạo thành 1 chuỗi thức ăn?

1. Cỏ → châu chấu → rắn → gà → vi khuẩn
2. Cỏ → vi khuẩn → châu chấu → gà → rắn
3. Cỏ → châu chấu → gà → rắn → vi khuẩn
4. Cỏ → rắn → gà → châu chấu → vi khuẩn

Câu 4: Cho chuỗi thức ăn sau:

Tảo lục đơn bào → Tôm → Cá rô → Chim bói cá.

Chuỗi thức ăn này được mở đầu bằng

1. sinh vật dị dưỡng
2. sinh vật tự dưỡng
3. sinh vật phân giải chat hữu cơ
4. sinh vật hóa tự dưỡng

Câu 5: Cho các chuỗi thức ăn sau: Lúa → Cào cào → Ếch → Rắn → Đại bàng. Trong chuỗi thức ăn trên, sinh vật nào thuộc bậc dinh dưỡng cấp 3?

1. Cào cào       
2. Ếch
3. Rắn       
4. Đại bàng

Câu 6: Sự giàu dinh dưỡng của các hồ thường làm giảm hàm lượng oxi tới mức nguy hiểm. Nguyên nhân chủ yếu của sự khử oxi tới mức này là do

1. sự tiêu dùng oxi của các quần thể cá, tôm
2. các chất dinh dưỡng
3. sự tiêu dùng oxi của các quần thể thực vật
4. sự oxi hóa của các chất mùn bã

Câu 7: Dòng năng lượng trong các hệ sinh thái được truyền theo con đường phổ biến là

1. năng lượng ánh sáng mặt trời → Sinh vật tự dưỡng → Sinh vật dị dưỡng → Năng lượng trở lại môi trường.
2. năng lượng ánh sáng mặt trời → Sinh vật tự dưỡng → Sinh vật sản xuất → Năng lượng trở lại môi trường.
3. năng lượng ánh sáng mặt trời → Sinh vật tự dưỡng → Sinh vật ăn thục vật → Năng lượng trở lại môi trường.
4. năng lượng ánh sáng mặt trời → Sinh vật tự dưỡng → Sinh vật ăn động vật → Năng lượng trở lại môi trường.

Câu 8: Vì sao chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái không dài?

1. Do năng lượng bị thất thoát dần qua các bậc dinh dưỡng.
2. Do năng lượng bị hấp thụ nhiều ở mỗi bậc dinh dưỡng.
3. Do năng lượng mặt trời được sử dụng quá ít trong quang hợp.
4. Do năng lượng bị hấp thụ nhiều ở sinh vật sản xuất

Câu 9:  Xét chuỗi thức ăn: Cây ngô → Sâu → Nhái → Rắn → Đại bàng. Trong chuỗi thức ăn này, loài nào được xếp vào sinh vật tiêu thụ bậc 3?

1. Nhái.
2. Đại bàng.
3. Rắn.
4. Sâu.

Câu 10: Sự giàu dinh dưỡng của các hồ thường làm giảm hàm lượng oxi tới mức nguy hiểm. Nguyên nhân chủ yếu của sự khử oxi tới mức này là do?

1. Sự tiêu dùng oxi của các quần thể cá, tôm
2. Các chất dinh dưỡng
3. Sự tiêu dùng oxi của các quần thể thực vật
4. Sự oxi hóa của các chất mùn bã

3. VẬN DỤNG (7 câu)

Câu 1: Giả sử có 1 mạng lưới dinh dưỡng như sau

Kết luận nào sau đây không đúng?

1. Cào cào là mắt xích chung của 2 chuỗi thức ăn
2. Cá rô được xếp vào bậc dinh dưỡng cấp 2
3. Nếu cào cào bị tiêu diệt thì ếch và cá rô có nguy cơ bị chết
4. Đại bang là bậc dinh dưỡng cấp 5

Câu 2: Trong lưới thức ăn được mô tả ở hình bên, khi bậc dinh dưỡng đầu tiên bị nhiễm kim loại nặng thì sinh vật nào sẽ tích tụ hàm lượng kim loại nặng lớn nhất?

1. Sinh vật số 1
2. Sinh vật số 4
3. Sinh vật số 6
4. Sinh vật số 7

Câu 3: Giả sử một lưới thức ăn được mô tả như sau: Thỏ, chuột, châu chấu và chim sẻ đều ăn thực vật; châu chấu là thức ăn của chim sẻ; cáo ăn thỏ và chim sẻ; cú mèo ăn chuột. Phát biểu nào sau đây đúng về lưới thức ăn này?

(1) Cáo và cú mèo có ổ sinh thái về dinh dưỡng khác nhau.

(2) Có 4 loài cùng thuộc bậc dinh dưỡng cấp 2.

(3) Chuỗi thức ăn dài nhất gồm có 6 mắt xích.

(4) Cú mèo là sinh vật tiêu thụ bậc 3.

1. 3
2. 2
3. 1
4. 4

Câu 4: Trong một quần xã sinh vật, xét các loài sau: cỏ, thỏ, mèo rừng, hươu, hổ, vi khuẩn gây bệnh ở thỏ và sâu ăn cỏ. Trong các nhận xét sau đây về mối quan hệ giữa các loài trên, có bao nhiêu nhận xét đúng?

1. Thỏ và vi khuẩn là mối quan hệ cạnh tranh khác loài.
2. Mèo rừng thường bắt những con thỏ yếu hơn nên có vai trò chọn lọc đối với quần thể thỏ.
3. Số lượng mèo rừng tăng do số lượng hươu tăng lên.
4. Sâu ăn cỏ, thỏ và hươu là các sinh vật thuộc bậc dinh dưỡng cấp 1.
5. Hổ là vật dữ đầu bảng có vai trò điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể trong quần xã.
6. 5
7. 3
8. 2
9. 4

Câu 5:

Cho phát biểu sau về cấu trúc của lưới thức ăn trong hệ sinh thái

I.Mỗi hệ sinh thái có một hoặc nhiều lưới thức ăn

1. Cấu trúc của lưới thức ăn luôn được duy trì ổn định, không phụ thuộc vào điều kiện sống

III. Khi bị mất một mắt xích nào đó, cấu trúc của lước thức ăn vẫn không thay đổi

1. Lưới thức ăn càng đa dạng thì hệ sinh thái có tính ổn định càng cao

Có bao nhiêu phát biểu đúng

1. 2
2. 1
3. 4
4. 3

Câu 6: Giả sử lưới thức ăn sau đây gồm các loài sinh vật là A, B, C, D, E, H, I, K, M. Cho biết loài A là sinh vật sản xuất và loài E là sinh vật tiêu thụ bậc cao nhất. Có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

1. Lưới thức ăn này có tối đa 12 chuỗi thức ăn.
2. Chuỗi thức ăn dài nhất trong lưới này có 6 bậc dinh dưỡng.

III. Loài H thuộc bậc dinh dưỡng cấp 2 và cấp 3.

1. Loài H tham gia vào 9 chuỗi thức ăn.

Câu 7: Một lưới thức ăn gồm có 9 loài được mô tả như hình bên. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

1. Loài K tham gia vào 4 chuỗi thức ăn.
2. Có 12 chuỗi thức ăn, trong đó chuỗi dài nhất có 7 mắt xích.

III. Nếu loài H và C bị tuyệt diệt thì lưới thức ăn này chỉ có tối đa 6 loài.

1. Tổng sinh khối của loài A sẽ lớn hơn tổng sinh khối của các loài còn lại.
2. 4
3. 2
4. 3
5. 1

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Tháp sinh thái thể hiện sự chuyển hóa năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng, theo đó năng lượng của bậc sinh dưỡng thấp (mắt xích phía trước của chuỗi thức ăn) có năng lượng lớn hơn nhiều so với năng lượng của bậc dinh dưỡng cao (mắt xích phía sau của chuỗi thức ăn), vì vậy tháp năng lượng luôn là dạng tháp chuẩn có dạng đáy lớn, đỉnh nhỏ. Nhưng tháp số lượng vật chủ và vật kí sinh lại có dạng ngược lại: đáy nhỏ, đỉnh lớn. Tại sao?

1. Năng lượng của vật chủ nhỏ hơn của vật kí sinh
2. Sinh khối của vật chủ nhỏ hơn vật kí sinh
3. Một vật chủ có năng lượng lớn gấp nhiều lần một vật kí sinh
4. Một vật chủ có năng lượng nhỏ gấp nhiều lần một vật kí sinh

Câu 2: Tháp sinh thái dùng mô tả số lượng cá thể, sinh khối hoặc năng lượng ở các bậc dinh dưỡng khác nhau trong hệ sinh thái. Thường các giá trị ở bậc dinh dưỡng cao nhỏ hơn so với bậc dinh dưỡng đứng trước nó. Có trường hợp tháp lộn ngược, điều không đúng về các điều kiện dẫn tới tháp lộn ngược là tháp:

1. sinh khối, trong đó vật tiêu thụ có chu kì sống rất ngắn so với vật sản xuất.
2. số lượng, trong đó khối lượng cơ thể của sinh vật sản xuất lớn hơn vài bậc so với khối lượng cơ thể của sinh vật tiêu thụ.
3. số lượng, trong đó ở sinh vật tiêu thụ bậc 1 có một loài đông đúc chiếm ưu thế.
4. sinh khối, trong đó vật sản xuất có chu kì sống rất ngắn so với vật tiêu thụ.

Câu 3: Cho các phát biểu sau: 

1. Trao đổi chất ở trong quần xã được biểu hiện qua trao đổi chất  giữa các sinh vật và giữa quần xã với sinh cảnh
2. Chu trình dinh dưỡng trong quần xã cho ta biết mức độ gần gũi giữa các cá thể trong quần xã
3. Quan hệ dinh dưỡng trong quần xã giúp ta biết dòng năng lượng trong quần xã
4. Chuỗi thức ăn của hệ sinh thái ở nước thường dài hơn hệ sinh thái trên cạn vì hệ sinh thái ở nước có đa dạng sinh học hơn
5. Tháp năng lượng được xây dựng dựa trên số lượng được tích lũy trên một đơn vị diện tích hay thể tích, trong một đơn vị thời gian, ở mỗi bậc dinh dưỡng
6. 2
7. 3
8. 4
9. 5