Bài giảng điện tử công dân 7 kết nối tri thức bài 8: Quản lí tiền

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Trò chơi “GIẢI BÀI TOÁN THU CHI”

Giả định em đang có 200 000 đồng, hãy đưa ra phương án chỉ tiêu của mình với khoản tiền này và giải thích vì sao em lựa chọn như vậy.

Em có suy nghĩ gì về ý nghĩa của việc chỉ tiêu tiền hiệu quả?

BÀI 8: QUẢN LÍ TIỀN

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả
2. Một số nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả
3. Ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi

Em có nhận xét gì về việc quản lí tiền của Thuý?

- Thuý được mẹ tin tưởng giao cho một số tiền đề chi tiêu khi cần thiết. Bạn đã nhận thức được bố mẹ rất vất vả để kiếm tiền nên tự nhủ phải có trách nhiệm quản lí số tiền được cho một cách hiệu quả.

- Nội dung quản lí tiền của bạn Thuý bao gồm:

• Giữ tiền cẩn thận.
• Luôn chỉ tiêu có kế hoạch, chỉ mua những thứ thật cần thiết.
• Nghĩ cách kiếm thêm tiền phù hợp với lứa tuổi và hoàn cảnh.

Ý nghĩa của việc quản lí tiền hiệu quả

Theo em, việc quản lí tiền hiệu quả có ý nghĩa gì trong cuộc sống?

- Biết quản lí tiền hiệu quả giúp giảm bớt gánh nặng tiền bạc cho bố mẹ, rèn luyện được thói quen chi tiêu hợp lí.

- Biết cách kiếm tiền phù hợp với khả năng, sức lực của mình để tạo dựng được cuộc sống ổn định, tự chủ và không ngừng phát triển.

2. Một số nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả

Sử dụng tiền hợp lí, hiệu quả

Chi tiêu có kế hoạch: chỉ mua những thứ thực sự cần và phù hợp với khả năng chi trả

• Thảo luận theo nhóm đôi và trả lời câu hỏi

Sử dụng tiền hợp lí, hiệu quả

- Trong các sản phẩm trên, đâu là những sản phẩm em muốn có, trong đó đâu là thứ em rất cần? Nếu chỉ có một số tiền có hạn, không mua được tất cả những thứ em muốn thì em sẽ chọn mua những sản phẩm nào? Vì sao?

- Nếu chi tiêu tuỳ tiện vượt quá mức cho phép sẽ dẫn đến hậu quả gì? Theo em, có cách nào để tránh việc chi tiêu quá mức?

- Trong các sản phẩm trên, đâu là những sản phẩm em muốn có, trong đó đâu là thứ em rất cần? Nếu chỉ có một số tiền có hạn, không mua được tất cả những thứ em muốn thì em sẽ chọn mua những sản phẩm nào? Vì sao?

- Nếu chi tiêu tuỳ tiện vượt quá mức cho phép sẽ dẫn đến hậu quả gì? Theo em, có cách nào để tránh việc chi tiêu quá mức?

Những thứ em muốn có thể là những thứ rất hay, rất đẹp, rất đắt tiền nếu không có cũng không ảnh hưởng đến cuộc sống.

Với một khoản tiền có hạn, cần phải có nguyên tắc trong chi tiêu:

- Chỉ mua những thứ thật cần thiết: sách, vở, dép có quai. Không nhất thiết phải mua như: điện thoại, ván trượt pa-tanh, bánh pizza,...

- Phải ưu tiên cho những nhu cầu cần thiết trước. Nếu chi tiêu vượt quá số tiền mình có sẽ dẫn đến việc phải vay mượn, nợ nần.

Sử dụng tiền hợp lí, hiệu quả

Chỉ vay tiền khi thực sự cần thiết và phải trả đúng hạn

• Vì sao H khó vay tiền của các bạn trong lớp?
• Theo em, khi vay mượn tiền cần chú ý điều gì? Vì sao?
• - Các bạn trong lớp không cho H vay tiền vì các bạn không tin tưởng H.
• - Nguyên nhân: Trước đây H đã vay mượn các bạn nhiều lần nhưng không trả tiền đúng hẹn
• → Không có được niềm tin của các bạn.

Sử dụng tiền hợp lí, hiệu quả

Chỉ vay tiền khi thực sự cần thiết và phải trả đúng hạn

- Trong cuộc sống, có những lúc chúng ta cần chi tiêu cho một việc rất cần thiết nhưng không có đủ tiền nên phải vay mượn người khác.

- Người cho ta vay tiền vì muốn giúp đỡ đồng thời cũng tin tưởng sẽ được hoàn trả đúng thời hạn. Vì thế, sau khi vay, em cần phải trả tiền đúng thời hạn và cảm ơn người đã cho mình vay tiền.

- Nếu không thực hiện đúng nguyên tắc vay phải trả này, những lần vay sau sẽ rất khó khăn.

Đặt mục tiêu và thực hiện tiết kiệm tiền hiệu quả

Đặt mục tiêu tiết kiệm tiền

Đóng vai thực hiện đoạn hội thoại SGK tr.46 và thể hiện trước lớp.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

• Chị Hà đặt ra mục tiêu tiết kiệm và đã thực hiện mục tiêu này như thế nào?
• Em đã bao giờ đặt mục tiêu tiết kiệm chưa? Nếu có, em đã thực hiện mục tiêu đó như thế nào?
• Em hãy nêu lợi ích của việc đặt mục tiêu tiết kiệm tiên.

Nhận xét

Trong đoạn hội thoại:

- Chị Hà đã xác định được thứ mà chị muốn mua (chiếc áo len để tặng bà).

→ Chị lên kế hoạch tiết kiệm từ trước đó mấy tháng.

- Chị đã tiết kiệm từ số tiền tiêu vặt mà mẹ cho, sử dụng những quyển vở từ năm trước và tự mang bình nước từ nhà đi

→ Mỗi tháng chị đều có một khoản tiền để cho vào hũ tiết kiệm.

Không lãng phí thức ăn, điện, nước

• Vì sao tiết kiệm thức ăn, điện, nước,... lại giúp chúng ta tiết kiệm được tiền?
• Nêu ý nghĩa của việc tiết kiệm điện, nước, thức ăn.... trong cuộc sống.
• Thức ăn, điện, nước,... là những thứ thiết yếu trong cuộc sống mà chúng ta phải tiêu dùng hằng ngày và đa phần phải mua bằng tiền.

→ Tiết kiệm chúng trong tiêu dùng giúp ta tiết kiệm tiền.

→ Tiết kiệm những nguồn tài nguyên đang ngày càng khan hiếm.

Liên hệ thực tế: Em hãy nêu cách tiết kiệm thức ăn, điện, nước mà em biết.

Tiết kiệm thức ăn

• Chỉ mua lượng thức ăn vừa đủ ăn.
• Cố gắng ăn hết, không bỏ phí thức ăn.
• Phần thức ăn còn thừa nào mà có thể bảo quản được thì cất đi để hôm sau ăn tiếp, đỡ phí phạm.

Tiết kiệm điện

• Tắt hết những thiết bị điện khi không sử dụng.
• Chỉ bật bình nóng lạnh 15 phút trước khi sử dụng và tắt đi trong khi sử dụng, vừa tiết kiệm điện vừa đảm bảo an toàn cho bản thân.

Tiết kiệm nước

• Chỉ sử dụng nước khi cần thiết, không phí phạm nước sạch vào các mục đích để vui chơi, đùa nghịch
• Có thể tiết kiệm nước đã qua sử dụng (nước rửa rau,...) dùng để rửa sân, rửa xe,...

Học cách kiếm tiền phù hợp

Kiếm tiền bằng việc tái chế

• Việc làm của Hằng đem lại lợi ích gì?
• Em hãy kể thêm những vật khác có thể tái chế.

Học cách kiếm tiền phù hợp

- Việc làm của Hằng vừa giúp bảo vệ môi trường, vừa giúp Hằng kiếm thêm tiền phụ giúp bố mẹ và giúp đỡ người khác.

- Vật có thể tái chế:

• Quần áo cũ.
• Bìa các-tông, giấy báo cũ.
• Bao bì thực phẩm bằng nhựa, giấy.
• Kim loại, thuỷ tinh, gỗ và nhựa.

Làm đồ thủ công để bán

• Em hãy kể tên các sản phẩm học sinh có thể tranh thủ thời gian rảnh, tự làm để bán lấy tiền trong các trường hợp trên.
• Em hãy giới thiệu thêm những mặt hàng khác mà học sinh ở địa phương em có thể làm để bán.

Làm đồ thủ công để bán

Các sản phẩm học sinh có thể tranh thủ thời gian rảnh, tự làm để bán lấy tiền trong các trường hợp trên:

• Bánh ngọt
• Những đồ vặt được làm từ len

Một số mặt hàng khác mà học sinh ở địa phương em có thể làm để bán:

• Tranh tự vẽ
• Đồ ăn vặt (sữa chua, trà sữa, bánh mì...)
• Thiệp thủ công
• Vòng tay, vòng cổ

Làm phụ giúp bố mẹ

• Các bạn trong tranh đã làm những việc gì để có thu nhập cá nhân?
• Em hãy kể thêm những việc học sinh có thể làm phụ giúp bố mẹ vào thời gian rảnh rỗi để có tiền.

Một số việc học sinh có thể làm phụ giúp bố mẹ vào thời gian rảnh rỗi để có tiền:

• Giúp mẹ cho gà ăn
• Giúp bố đánh máy tài liệu

Một số việc học sinh có thể làm phụ giúp bố mẹ vào thời gian rảnh rỗi để có tiền:

• Phụ giúp việc nhà: lau dọn nhà cửa, rửa bát, giặt quần áo,...
• Giúp mẹ đi chợ.
• Phụ giúp bố mẹ bán hàng.

Nhờ bố mẹ gửi tiết kiệm ngân hàng để lấy tiền lãi khi có tiền nhàn rỗi

• Theo em, gửi tiền vào ngân hàng mang lại lợi ích gì?

- Ngân hàng là đơn vị trung gian nhận tiền nhàn rỗi của những người gửi và cho những người cần tiền vay để sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, đầu tư,...

- Khi tiết kiệm được một khoản tiền mà chưa có nhu cầu chi tiêu, em có thể nhờ bố mẹ gửi hộ tiền vào ngân hàng để được hưởng tiền lãi làm cho số tiền mình có tăng lên.

LUYỆN TẬP

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Nhóm 1: Làm bài tập 1 SGK tr.48.
• Nhóm 2: Làm bài tập 2 SGK tr.49.
• Nhóm 3: Làm bài tập 3 SGK tr.49.
• Nhóm 4: Làm bài tập 4 SGK tr.49.

BÀI TẬP 1

Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

1. a) Học sinh nên tập trung vào học hành, không nên quan tâm đến tiền bạc.
2. b) Học sinh không nên giữ tiền vì không giữ được tiền cẩn thận và hay chi vào những việc không cần thiết.
3. c) Tiết kiệm tiền thường chỉ dành cho người chi tiêu quá nhiều.
4. d) Biết quản lí tiền sẽ có một cuộc sống đủ đầy.

BÀI TẬP 1

1. a) Ý kiến không đúng vì quản lí chỉ tiêu luôn là bài toán với mỗi người ngay từ khi có nhu cầu chỉ tiêu.

→ Học sinh cần có kĩ năng tài chính để đưa ra những quyết định đúng đắn, phù hợp khi cần chi tiêu tiền.

1. b) Ý kiến không đúng vì mỗi học sinh sẽ có lúc cần tiền để chi cho những việc cần thiết nên có một số tiền dự phòng nhất định trong người.

• Trong thực tế, nhiều bạn còn thiếu kĩ năng trong việc quản lí tiền.
• Khi có tiền thì không biết giữ gìn cẩn thận hoặc khi chi tiêu thì không hợp lí → Cần phải rèn luyện kĩ năng tài chính.

1. c) Ý kiến không đúng vì:

• Tiết kiệm tiền không chỉ dành cho người thường tiêu nhiều tiền mà còn rất cần với người chi tiêu ít vì họ có thể người có thu nhập thấp.
• Trong trường hợp này, càng cần phải biết tiết kiệm tiền, biết cân nhắc nên mua thứ gì thật cần thiết.

1. d) Ý kiến đúng vì nó cho thấy ý nghĩa của việc quản lí tiền.

• Một người biết quản lí tiền sẽ chi tiêu hợp lí, không lãng phí.
• Biết tiết kiệm thì sẽ luôn có điều kiện để cải thiện chất lượng cuộc sống, sẽ có một cuộc sống đủ đầy.

BÀI TẬP 2

Em có nhận xét gì về hành vi của các bạn dưới đây?

1. a) Cả tuần vừa rồi K đều nhịn ăn sáng để dành tiền mua cuốn truyện yêu thích.
2. b) Ngay tuần đầu tiên, H đã dùng hết số tiền mẹ cho để chi tiêu trong cả tháng. Bạn hỏi xin thêm nhưng mẹ từ chối.
3. c) Tháng nào, Q cũng đặt ra mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền nhất định.
4. d) B có thói quen ghi ra giấy những thứ cần mua trước khi đi chợ.

BÀI TẬP 2

1. a) Mục đích nhịn ăn sáng của bạn K là để tiết kiệm tiền mua truyện nhưng việc làm đó chưa hợp lí vì:

• Nếu phải lựa chọn giữa ăn sáng và mua truyện thì ăn sáng cần thiết hơn, nếu ngày nào cũng nhịn ăn sáng sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ, không thể học tốt được.
• Cần nhần mạnh nguyên tắc: chỉ tiết kiệm đối với khoản chi không thật cần thiết.

1. b) Đây là một biểu hiện của việc chỉ tiêu không có kế hoạch.

• Mới chỉ một tuần H đã dùng hết tiền chi tiêu cho cả tháng thì những ngày còn lại sẽ rất khó khăn với bạn: không có tiền ăn sáng, mua nước,…
• Cần phải lập ra một kề hoạch chi tiêu: chia ra định mức, mỗi tuần được chi bao nhiêu, cách để thực hiện đúng định mức đó theo nguyên tắc chỉ mua những thứ thật cần thiết và không vượt quá định mức.
• Trong trường hợp gặp vấn đề cần phải chí tiêu vượt định mức thì sau đó phải có kế hoạch tiết kiệm đề bù lại phần đã chi vượt mức.

1. c) Đây là một thói quen tốt trong quản lí tiền.

• Việc chủ động đặt ra mục tiêu tiết kiệm sẽ giúp em có động lực và có kế hoạch thực hiện mục tiêu này.

1. d) Ghi ra giấy những thứ cần mua trước khi đi chợ là một thói quen tốt vì:

• Nó sẽ giúp em tránh mua tuỳ hứng, không đúng mục đích dẫn đến sai kế hoạch, lãng phí trong chỉ tiêu.
• Ngoài ra, thói quen này giúp em đỡ tồn thời gian khi đi chợ và luôn mua được đủ những thứ mình cần.

BÀI TẬP 3

Xử lí tình huống:

1. a) M muốn mua một quả bóng đá giá 100 000 đồng nhưng chỉ có 40 000 đồng. M hỏi vay Q 60 000 đồng và hứa sẽ trả khi được mẹ cho tiền và sẽ cho Q chơi cùng.

Nếu em là Q, em sẽ xử lí thế nào? Vì sao?

1. b) N vui mừng khoe với các bạn rằng mình vừa được thưởng 200 000 đồng vì thành tích học tập và tích cực phụ giúp mẹ ở xưởng may tuần vừa rồi. Thấy vậy, các bạn muốn N mua kem khao cả nhóm. N lúng túng vì muốn dùng tiền để mua quà tặng bà ngoại và truyện tranh cho em gái.

Theo em, N nên xử sự thế nào?

1. a) Q không nên cho vay vì:

• Nhu cầu vay tiền mua bóng để chơi không thật cần thiết.
• Khả năng chi trả của M là rất khó vì còn phụ thuộc vào việc mẹ cho tiền (cho khi nào và cho bao nhiêu).

1. b) N không đồng ý vì nhu cầu ăn kem không thật cần thiết.

• Mặt khác, N đã có ý định sử dụng khoản tiền đó cho những việc làm rất có ý nghĩa.
• Cũng có thể đưa ra gợi ý nếu không mua kem thì có thể mua thứ khác để mời các bạn như bỏng ngô, bim bim....

BÀI TẬP 4

Giải bài toán chi tiêu:

Mẹ cho em 150 000 để tổ chức sinh nhật cùng ba người bạn thân. Em sẽ sử dụng số tiền đó như thế nào để có buổi sinh nhật vui vẻ và tiết kiệm?

Gợi ý. Chú ý một số tiêu chí sau:

• Tổng các khoản chi có vượt quá mức 150 000 đồng không?
• Nội dung buổi sinh nhật có ý nghĩa, thiết thực, vui vẻ, tình cảm không?
• Khả năng khai thác các nguồn lực khác sẵn có như thế nào?

VẬN DỤNG

1. Em hãy cùng bạn trong nhóm lập kế hoạch kinh doanh tại hội chợ do lớp tổ chức nhằm gây quỹ từ thiện.
2. Lập kế hoạch thực hiện mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền trong một thời gian nhất định và chia sẻ với bố mẹ và các bạn.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn lại kiến thức đã học.
• Làm bài tập của Bài 8 - Sách bài tập Giáo dục công dân 7.
• Đọc và tìm hiểu trước Bài 9: Phòng, chống tệ nạn xã hội.

CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE BÀI GIẢNG!