Câu hỏi tự luận kinh tế pháp luật 10 cánh diều Bài 16: Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

BÀI 16: HIẾN PHÁP NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VỀ QUYỀN CON NGƯỜI, QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CƠ BẢN CỦA CÔNG DÂN

(11 câu)

1. Nhận biết (3 câu)

Câu 1: Hiến pháp năm 2013 đã quy định như thế nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị?

Trả lời:

Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị được quy định trong Hiến pháp năm 2013, bao gồm:

• Quyền bình đẳng trước pháp luật; không bị phân biệt, đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội.

• Quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

• Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở phạm vi cơ sở, địa phương

và cả nước.

• Quyền biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân.

• Quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

• Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật.

• Quyền bình đẳng nam nữ.

• Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc và bảo vệ Tổ quốc; thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

• Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt cộng đồng.

Câu 2: Hiến pháp năm 2013 đã quy định như thế nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự?

Trả lời:

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự bao gồm:

• Quyền sống.

• Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.

• Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.

• Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.

• Quyền có nơi ở hợp pháp; quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.

• Quyền tự do đi lại và cư trú.

• Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.

• Quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp.

• Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp luật bảo hộ.

• Quyền kết hôn và li hôn.

Câu 3: Hiến pháp năm 2013 đã quy định như thế nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá và xã hội?

Trả lời:

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá và xã hội bao gồm:

• Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

• Nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.

• Quyền và nghĩa vụ học tập.

• Quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ, sáng tạo văn học, nghệ thuật.

• Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ.

• Quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc.

• Quyền được bảo đảm an sinh xã hội.

• Quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

2. Thông hiểu (2 câu)

Câu 1: Trình bày về các chỉ đạo ban hành nhiều cơ chế, chính sách ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo các dân tộc thiểu số?

Trả lời:

- Những năm qua, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng và ban hành nhiều cơ chế, chính sách ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo vùng dân tộc thiểu số nhằm bảo đảm quyền học tập cho con em đồng bào các dân tộc thiểu số và bảo đảm sự công bằng xã hội trong giáo dục. Học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú, trường dự bị đại học được Nhà nước bảo đảm chi phí ăn, ở, học tập. Ví dụ, theo Nghị định số 116/2016.

- NĐ-CP của Chính phủ thì học sinh trường phổ thông dân tộc bán trú được hỗ trợ gạo 9 tháng/năm. Học sinh tiều học, trung học cơ sở, trung học phổ thông là người dân tộc thiểu số đáp ứng được các điều kiện thụ hưởng chính sách được hỗ trợ tiền ăn mỗi tháng bằng 40% mức lương cơ sở, hưởng 9 tháng/năm, được hỗ trợ tiền nhà ở. Đối với học sinh phải tự túc chỗ ở do nhà trường không thể bố trí ở bán trú trong trường, mỗi tháng được hỗ trợ 10% mức lương cơ sở, 9 tháng/năm.

- Dịch bệnh COVID - 19 đã gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho đời sống nhân dân Việt Nam, cuộc sống của một bộ phận người lao động trở nên vô cùng khốn khó. Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước ta đã tích cực đầy mạnh các chính sách nhằm bảo đảm an sinh xã hội cho người dân, giúp người dân giải quyết phần nào khó khăn trước mắt.

Câu 2: Trình bày quy định một số quyền con người trong Hiến pháp năm 2013?

Trả lời:

Với tinh thần nhân văn sâu sắc, từ khi thành lập đến nay, nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tham gia và cam kết thực hiện các công ước quốc tế và nghị định thư quan trọng về quyền con người, đồng thời ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng quy định các nội dung liên quan đến vấn đề quyền con người, trong đó có Hiến pháp. Theo Hiến pháp năm 2013, nội dung về quyền con người được quy định như sau: "Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tinh mạng trái luật; Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Công dân phải thực hiện tốt các nghĩa vụ của mình. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Mỗi công dân Việt Nam đều được hưởng các quyền công dân mà pháp luật Việt Nam qui định.Vì vậy phải thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ công dân đối với nhà nước,có như vậy quyền công dân mới được bảo đảm.

Câu 2: Theo em, quyền và nghĩa vụ của học sinh có thuộc nội dung quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân không? Tại sao?

Trả lời:

Theo em, quyền và nghĩa vụ của học sinh có thuộc nội dung quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Vì nó được quy định trong Quyền và trách nhiệm của trẻ em, Hiến pháp Việt Nam.

Câu 3: Những nghĩa vụ cơ bản nào của công dân đã được quy định trong Hiến pháp 2013?

Trả lời:

Hiến pháp năm 2013 quy định công dân có các nghĩa vụ cơ bản như: nghĩa vụ học tập (Điều 39), nghĩa vụ bảo vệ môi trường (Điều 43), nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc (Điều 44); nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân (Điều 45); nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật, tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt công cộng (Điều 46); nghĩa vụ nộp thuế theo luật định (Điều 47).

4. Vận dụng cao (3 câu)

Câu 1: Học sinh có những quyền cơ bản nào?

Trả lời:

Một số quyền cơ bản của học sinh:

+ Quyền sống còn: quyền cố hữu được sống, đăng kí khai sinh ngay sau khi sinh...

+ Quyền được bảo vệ: bảo vệ sức khoẻ, bảo vệ phẩm giá, giúp đỡ đặc biệt

+ Quyền phát triển: được học hành, tham gia các hoạt động xã hội...

+ Quyền tham gia: trẻ em có quyền tự do bày tỏ ý kiến...

Câu 2: Theo em, học sinh có những nghĩa vụ gì?

Trả lời:

Nghĩa vụ của học sinh:

+ Lễ phép, quan tâm, biết ơn cha mẹ, thầy giáo, cô giáo, những người đã chăm sóc, dạy dỗ, giúp đỡ mình.

+ Cố gắng học tập, nâng cao kiến thức, rèn luyện phẩm chất đạo đức để trở thành công dân có ích cho đất nước.

Câu 3: Mỗi người cần làm gì để thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân?

Trả lời:

Để quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân đi vào đời sống, mỗi người cần tích cực tìm hiểu Hiến pháp để có hiểu biết đầy đủ về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Cùng với việc tôn trọng quyền của mình, công dân cần tôn trọng các quyền đó của người khác; tuyên truyền, đấu tranh với các hành vi vi phạm Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.