Câu hỏi và bài tập tự luận Tiếng Việt 5 chân trời sáng tạo

CHỦ ĐỀ: GIỮ MÃI MÀU XANH

BÀI 19 : ĐIỀU KÌ DIỆU DƯỚI NHỮNG GỐC ANH ĐÀO

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: CÂU ĐƠN VÀ CÂU GHÉP

( 12 câu )

I.   NHẬN BIẾT (02 CÂU)

Câu 1: Câu đơn là gì?

Trả lời:

Câu đơn là do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành.

Câu 2: Câu ghép là gì?

Trả lời:

Câu ghép là câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ (vế câu) ghép lại với nhau tạo thành. Mỗi vế câu thể hiện một ý và có quan hệ chặt chẽ với vế khác trong câu.

II.    THÔNG HIỂU (05 CÂU)

Câu 1: Cho biết câu dưới đây là câu đơn hay câu ghép? Xác định chủ ngữ - vị ngữ?

Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, cả nhà tôi trông nồi bánh trưng và trò chuyện đến sáng.

Trả lời:

Câu văn trên là câu đơn.

Chủ ngủ là: cả nhà tôi

Vị ngữ là: trông nồi bánh trưng và trò chuyện đến sáng.

Câu 2: Cho biết câu dưới đây là câu đơn hay câu ghép? Xác định chủ ngữ - vị ngữ?

Chiều thu gió dìu dịu, mùi hoa sữa thoang thoảng đâu đây.

Trả lời:

Câu trên là câu ghép.

Chủ ngữ 1 là: Chiều thu

Vị ngữ 1 là: gió dìu dịu

Chủ ngữ 2 là: mùi hoa sữa

Vị ngữ 2 là: thoang thoảng đâu đây.

Câu 3: Em hãy cho biết, những câu nào dưới đây là câu ghép:

1.    Ánh ban mai trải xuống ruộng đồng vàng óng, xua tan đi hơi lạnh mùa đông.

2.    Làn gió nhè nhẹ chạy qua, những chiếc lá lay động như đang đón xuân về.

3.    Cờ bay trên những mái nhà, trên những góc phố.

Trả lời:

Câu ghép là câu: Làn gió nhè nhẹ chạy qua, những chiếc lá lay động như đang đón xuân về.

Câu 4: Em hãy cho biết câu dưới đây là câu đơn hay câu ghép? Xác định chủ ngữ - vị ngữ?

Năm nay, những cơn bão đến thật bất chợt!

 Trả lời:

Câu trên là câu đơn.

Chủ ngữ là: những cơn bão

Vị ngữ là: đến thật bất chợt!

Câu 5: Đọc đoạn văn sau và cho biết câu nào là câu đơn, câu nào là câu ghép?

(1)Sự sống cứ tiếp tục trong âm thầm, hoa thảo quả nảy dưới gốc cây kín đáo và lăng lẽ. (2)Ngày qua, trong sương thu ẩm ướt và mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoa khép miệng bắt đầu kết trái.(3) Dưới tầng đáy rừng, tựa như đột ngột, những chùm thảo quả đỏ chon chót bỗng rực lên, bóng bẩy như chứa lửa, chứa nắng.

Trả lời:

Câu đơn là: (1)

Câu ghép là: (2) và (3)

III.         VẬN DỤNG (03 CÂU)

Câu 1: Em hãy chuyển câu ghép dưới đây thành 2 câu đơn:

Những chiếc lá đua nhau đổi màu áo, những chú nai vàng ngơ ngác đạp trên chiếc lá vàng khô.

Trả lời:

 - Những chiếc lá thay nhau đổi màu áo.

 - Những chú nai vàng ngơ ngác đạp trên chiếc lá vàng khô.

Câu 2: Viết thêm một vế vào chỗ trống để hoàn thành câu ghép:

1.    Mẹ em là một người rất tháo vát trong công việc và mẹ…………

2.    Giờ ra chơi, các bạn nữ nhảy dây còn các bạn nam……………...

3.    Lan là em gái của tôi, Thiện là…………………………………...

Trả lời:

1.    Mẹ em là một người rất tháo vát trong công việc và mẹ cũng là người chăm lo cho gia đình em.

2.    Giờ ra chơi, các bạn nữ nhảy dây còn các bạn nam chơi đá cầu.

3.    Lan là em gái của tôi, Thiện là bạn của tôi.

Câu 3: Viết thêm một vế vào chỗ trống và cho biết câu em vừa đặt là câu đơn hay câu ghép?

1.    ……………………………., Lan cũng thế.

2.    …………………………………..bay về phương Nam tránh rét.

3.    Lớp em………………………………………………………………………………

Trả lời:

1.     Năm nay, Hiếu được học sinh xuất sắc, Lan cũng thế.

Đây là câu ghép.

2.     Những chú chim bay vè phương Nam tránh rét.

Đây là câu đơn.

3.     Lớp em đạt được giải nhất văn nghệ còn lớp 9C đạt giải nhì.

Đây là câu ghép.

 - Lớp em tổ chức đi dã ngoại cuối năm.

Đây là câu đơn.

IV.  VẬN DỤNG CAO (02 CÂU)

Câu 1: Viết 2-3 câu đơn tả về cây phượng.

Trả lời:

Trước cổng nhà em có một cây phượng vĩ cao vút. Cây có chiều cao khoảng bốn mét với tán lá rộng và dày. Những cánh lá mọc đan xen tạo thành một tán cây to lớn, giống như một tòa lâu đài xanh rì bao phủ bởi tán lá rực rỡ.

Câu 2: Viết 3- 4 câu về bà em, trong đó sử dụng ít nhất một câu ghép và gạch chân câu ghép đó.

Trả lời:

Bà ngoại em năm nay đã ngoài 60 tuổi. Bà có dáng người dong dỏng cao, mái tóc bà dài nhưng đã bạc. Tuy đã hơn 60 tuổi nhưng sức khỏe của bà vẫn rất tốt. Bà nấu cơm rất ngon và khéo khiến cả mẹ cũng ghen tị.