BÀI 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG CỦA CÁCH MẠNG TƯ SẢN

KIẾN THỨC MỚI

1. Tiền đề của cách mạng tư sản
2. Về kinh tế

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu, Bảng 1 và quan sát Hình 2 (SGK, tr.5), trình bày tiền đề kinh tế dẫn đến Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

Ở Anh:

• Đầu thế kỉ XVII, Anh có nền kinh tế phát triển nhất châu Âu, đặc biệt là công nghiệp len, dạ.
• Sản xuất của công trường thủ công chiếm ưu thế hơn sản xuất của phường hội.
• Ngoại thương phát triển mạnh => Tư sản, quý tộc mới giàu lên nhanh chóng.

13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ:

• Giữa thế kỉ XVIII, công thương nghiệp tư bản chủ nghĩa ngày càng phát triển.
• Ở miền Bắc: các công trường thủ công rất phổ biến.
• Ở miền Nam: kinh tế đồn điền, trang trại phát triển.

Ở Pháp:

• Cuối thế kỉ XVIII, công thương nghiệp rất phát triển, đặc biệt là vùng ven biển.
• Máy móc được sử dụng ngày càng nhiều.
• Ngoại thương có bước tiến mới, đẩy mạnh buôn bán với nhiều nước châu Âu và châu Á.

1. Chính trị

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 2, Hình 3 (SGK, tr.6), trình bày tiền đề chính trị của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

• Ở Anh: Từ năm 1625, Sác-lơ I lên làm vua với chỗ dựa là tầng lớp quý tộc và Giáo hội Anh, ngày càng cản trở việc kinh doanh làm giàu của tư sản và quý tộc mới.
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Chính phủ Anh thi hành nhiều chính sách kìm hãm sự phát triển kinh tế của Bắc Mỹ.
• Pháp: duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, đứng đầu là vua Lu-i XVI. Vua có quyền lực tuyệt đối.

1. c. Xã hội

Câu hỏi: Nêu tiền đề xã hội của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

• Ở Anh: Mâu thuẫn giữa quần chúng nhân dân, đặc biệt là tư sản và quý tộc mới với các thế lực phòng kiến chuyên chế, đứng đầu là vua Sác-lơ I.
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: mâu thuẫn giữa các tầng lớp nhân dân Bắc Mỹ với thực dân Anh, đặc biệt là mâu thuẫn giữa tư sản và chủ nô với thực dân Anh.
• Ở Pháp: Mâu thuẫn giữa tư sản và các tầng lớp nhân dân Pháp với tăng lữ, quý tộc ngày càng gay gắt.

1. d. Tư tưởng

Câu hỏi: Dựa vào thông tin ở mục d, trình bày tiền đề tư tưởng của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

• Ở Anh: Giai cấp tư sản và quý tộc mới ở Anh sử dụng Thanh giáo làm ngọn cờ tư tưởng trong cuộc đấu tranh lật đổ chế độ phong kiến và chống lại Anh giáo.
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Tư tưởng dân chủ tư sản của giai cấp tư sản và chủ nô thể hiện qua khẩu hiệu: “Tự do và tư hữu”, “Thống nhất hoàn toàn hay là chết”. Tổ chức tiến bộ là “Hội những người con tự do” với đại diện tiêu biểu là Thô-mát Giép-phéc-sơn (1743 - 1826).
• Ở Pháp: Trào lưu Triết học Ánh sáng đã kịch liệt phê phán tình trạng mục nát, lỗi thời của chế độ phong kiến và Giáo hội Thiên Chúa giáo đương thời, đưa ra những lí thuyết về việc xây dựng nhà nước mới.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ, giai cấp lãnh đạo, động lực của cách mạng tư sản
3. Mục tiêu, nhiệm vụ

Câu hỏi: Phân tích mục tiêu, nhiệm vụ của Cách mạng tư sản Anh, chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

Mục tiêu:

• Ở Anh: Lật đổ chế độ phong kiến; thiết lập nền thống trị của giai cấp tư sản và quý tộc mới; mở đường cho CNTB phát triển.
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh; thiết lập chính quyền của giai cấp tư sản và chủ nô; mở đường cho CNTB phát triển.
• Ở Pháp: Lật đổ chế độ phong kiến; thiết lập nền thống trị của giai cấp tư sản; mở đường cho CNTB phát triển.

Nhiệm vụ:

• Nhiệm vụ dân tộc: xoá bỏ tình trạng phong kiến cát cứ, đánh đuổi thực dân, giải phóng đân tộc, thông nhất thị trường, tạo thành một quốc gia dân tộc gồm đầy đủ bốn yếu tố: lãnh thổ chung, ngôn ngữ chung, nên văn hoá chung và nên kinh tế chung.
• Nhiệm vụ dân chủ thể hiện thông qua việc xoá bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản, mỗi người dân đều có quyền tự do chính trị, tự do kinh doanh và có quyên tư hữu.

1. Giai cấp lãnh đạo, động lực cách mạng

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 6, Hình 6 (SGK, tr.9-10), phân tích giai cấp lãnh đạo, động lực cách mạng của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

3. Kết quả, ý nghĩa của một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu
4. a. Kết quả

Câu hỏi: Trình bày kết quả của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

- Các cuộc cách mạng tư sản đã lật đổ, xoá bỏ được tàn dư của chế độ phong kiến, thiết lập chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền.

- Tùy thuộc vào điều kiện lịch sử của mỗi nước mà kết quả của các cuộc cách mạng tư sản có sự khác nhau:

• Cách mạng ở Nê-đéc-lan và các bang thuộc địa ở Bắc Mỹ đã giải phóng thuộc địa, lập ra nhà nước cộng hoà tư sản;
• Cách mạng tư sản Anh giành được quyền lực cho phe Nghị viện, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến;
• Cách mạng tư sản Pháp đập tan chế độ phong kiến chuyên chế, xây dựng nền cộng hoà dân chủ.

1. b. Ý nghĩa

Câu hỏi: Trình bày ý nghĩa của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Đáp án:

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Hoàn thành bảng theo mẫu sau về một trong số các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu:

Đáp án:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 2: Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

• Sưu tầm tư liệu về các nhà lãnh đạo của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ, Cách mạng tư sản Pháp. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
• Tìm hiểu mối liên hệ giữa bản Tuyên ngôn Độc lập (Mỹ, năm 1776) và bản Tuyên ngôn Nhân quyên và lân quyên (Pháp, năm 1789) với bản Tuyên ngôn Độc lập (năm 1945) của Việt Nam.

Đáp án: