Đáp án Sinh học 7 Cánh diều bài 25: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

BÀI 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Thực vật thu nhận, sử dụng nước như thế nào?

Thế kỷ XVII, Gian van Hen- môn đã trồng một cây liễu nhỏ khối lượng ban đầu là 2,25 kg trong một chậu chứa 90 kg đất khô. Chậu đất được bọc kín để không cho bụi vào. Sau 5 năm chỉ tưới nước mưa thì khối lượng cây liễu đã tăng lên tới 76,1 kg, trong khi đất chỉ có 0,1kg. Ông kết luận chất dinh dưỡng để cây lớn lên là nước. Kết luận của ông có đúng không?

Trả lời:

Theo em, trong nước mưa ngoài hàm lượng nước còn có một số chất khác nữa. Thêm nữa trong 5 năm thì các thành phần dinh dưỡng trong đất cũng sẽ biến đổi. Vì vậy kết luận của ông không hoàn toàn đúng.

I. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG

Câu 1: Quan sát hình 25.2, nêu con đường hấp thụ và vận chuyển nước từ đất vào trong rễ

Trả lời:

Tế bào lông hút ở cây hút nước và muối khoáng có trong đất đưa vào cơ thể cây đi nuôi các tế bào sống của cây

Câu 2: Quan sát hình 25.3 và đọc thông tin cho biết chất nào được vận chuyển trong mạch gỗ, chất nào được vận chuyển trong mạch rây?

Trả lời:

Các chất được vận chuyển trong mạch gỗ: nước và chất khoáng

Các chất được vận chuyển trong mạch rây: các chất hữu cơ

Câu 3: Cơ quan nào vận chuyển nước trong cây? Cơ quan nào của cây thoát hơi nước ra môi trường bên ngoài?

Trả lời:

Mạch gỗ vận chuyển nước từ rễ vào trong thân cây.

Lá cây sẽ thoát hơi nước ra môi trường ngoài

Câu 4: Quan sát hình 25.4, mô tả hoạt động đóng, mở khí khổng

Trả lời:

Hoạt động đóng mở của khí khổng:

- Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo → khí khổng mở.

- Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng →  khí khổng đóng lại. Khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn.

Câu hỏi 1: Trình bày sự trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

Trả lời:

Sự trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật là :

Sự trao đổi nước, chất khoáng và chất dinh dưỡng diễn ra trong suốt quá trình sống của thực vật, bao gồm các giai đoạn: hấp thụ nước và chất khoáng ở tế bào lông hút của rễ, vận chuyển ở thân, thoát hơi nước ở lá:

Cây hấp thụ nước và chất khoáng từ đất thông qua tế bào lông hút ở rễ. Thực vật thủy sinh hấp thụ nước và chất khoáng từ môi trường qua bề mặt các tế bào biểu bì của cây.

Quá trình vận chuyển nước, chất khoáng và các chất hữu cơ thông qua mạch gỗ và mạch rây.

Hơi nước được thoát ra môi trường thông qua khí khổng ở lá cây. Khi tế bào khí khổng hút nhiều nước thì khí khổng mở rộng, làm tăng cường thoát hơi nước và ngược lại. Thực vật có thể chủ động điều tiết đóng, mở khí khổng trong từng điều kiện môi trường.

Câu hỏi 2: Ghép mỗi cấu trúc (ở cột I) với chức năng (ở cột II) cho phù hợp.

Trả lời:

Thứ tự ghép đúng sẽ là : 1- b;   2 – d;   3 – a;   4 – c

Vận dụng 1

Câu hỏi: Vì sao vào những buổi trưa hè, ta đứng dưới bóng cây to thì lại thấy mát hơn khi đứng dưới mái che?

Trả lời:

Vào những buổi trưa hè, ta đứng dưới bóng cây to thì lại thấy mát hơn khi đứng dưới mái che là vì lá cây thoát hơi nước làm giảm nhiệt độ môi trường xung quanh lá. Cụ thể:

Cơ chế hoạt động quang hợp của cây xanh được ví như “cơ thể tự giải nhiệt”. Trong quá trình này, cây xanh sử dụng năng lượng từ mặt trời để thực hiện một phần cần thiết trong quá trình quang hợp của mình với tần suất thường xuyên để giải phóng hơi nước cho môi trường xung quanh. Khoảng 90% lượng nước mà cây hút được đều được thoát hơi ra ngoài môi trường. Phần lớn lượng hơi nước này thoát ra qua khí khổng ở lá. Chính vì vậy, nhiệt độ ở phía dưới tán cây thường thấp hơn khoảng 6-10°C so với nhiệt độ của môi trường.

Cùng với quá trình khí khổng mở ra để thoát hơi nước thì O₂ cũng được khuếch tán ra môi trường, đồng thời CO₂ cũng khuếch tán vào lá. Việc có nhiều O₂ và ít CO₂ xung quanh sẽ khiến cho người dưới bóng cây cảm thấy dễ chịu hơn.

Vận dụng 2

Câu hỏi: Vì sao vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng?

Trả lời:

Vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng là vì nhiệt độ cao khiến cây phải thoát nước nhiều. Nhờ thoát hơi nước mà cây không bị đốt nóng dưới ánh sán mặt trời, do đó, vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng.

III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT

Câu 5: Ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở cây?

Trả lời:

Ánh sáng ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước và muối khoáng ở thực vật. Vì ánh sáng liên quan chặt chẽ với quang hợp. Khi quang hợp mạnh, thực vật hút nhiều nước và muối khoáng.

Câu 6: Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở cây?

Trả lời:

Nhiệt độ ảnh hưởng đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở cây là:

Nhiệt độ không khí ảnh hưởng đén quá trình thoát hơi nước ở lá cây. Ban ngày trời nắng, nhiệt độ tăng cao, cây thoát hơi nước mạnh giữ cho cây không bị đốt nóng. Khi đó quá trình hút nước và muối khoáng của rễ cây sẽ tăng

Câu hỏi 3: Lấy ví dụ về ảnh hưởng của các yếu tố môi trường tới trao đổi nước và các chất dinh dưỡng của cây trồng.

Trả lời:

Ví dụ về ảnh hưởng của các yếu tố môi trường tới trao đổi nước và các chất dinh dưỡng của cây trồng là:

Ánh sáng: vào những ngày nắng gắt, cây thoát hơi nước nhiều nên đất rất nhanh khô, cần được bổ sung nước.

Nhiệt độ: Mùa đông cây thoát hơi nước chậm hơn mùa hè.

Độ ẩm không khí, độ ẩm đất: Độ ẩm cao giúp hệ rễ của cây phát triển tốt, làm cho quá trình hút

Độ thoáng khí: Đất không được làm tơi xốp hoặc cải tạo thường xuyên sẽ khiến cho cây trồng bị còi cọc, kém phát triển do lượng oxi trong đất thấp, làm giảm khả năng hút nước và chất dinh dưỡng của cây.

Vận dụng 3

Câu hỏi: Nêu một số biện pháp làm cho đất tơi xốp, thoáng khí thuận lợi cho quá trình hút nước và chất khoáng ở cây.

Trả lời:

Một số biện pháp làm cho đất tơi xốp, thoáng khí:

Thường xuyên cày xới đất, tháo nước, xới đất nếu đất bị úng nước

Làm cỏ, sục bùn, phơi ải

IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG VÀO THỰC TIỄN.

Câu 7: Thế nào là cân bằng nước của cây trồng?

Trả lời:

Cân bằng nước của cây trồng là: sự cân bằng giữa hấp thụ, sử dụng và thoát hơi nước của cây.

Câu 8: Khi nào cần tưới nước cho cây? Cần tưới với lượng nước và cách tưới như thế nào để cây sinh trưởng và phát triển tốt?

Trả lời:

Khi cây không cân bằng được nước thì cần phải tưới nước cho cây.

Căn cứ vào từng loại cây, thời điểm sinh trưởng của cây cũng như là loại đất, điều kiện môi trường để tứoi lượng nước hợp lý cho cây.

Câu 9: Quan sát hình 25.10, nêu nguyên tắc bón phân hợp lý cho cây

Trả lời:

Nguyên tắc bón phân hợp lý:

Bón phân cân đối, đúng lúc, đúng liều lượng

Bón phân đúng thời điểm, thời tiết, mùa vụ.

Bón đúng loại phân, đúng đối tượng, đúng cách

Vận dụng 4

Câu hỏi: Cho ví dụ về bón phân hợp lí trong trồng lúa nước.

Trả lời:

Ví dụ về bón phân hợp lí trong trồng lúa nước:

(1) Lúa thích hợp với đạm amon và ure. Dạng phân đạm phổ biến đối với cây lúa là đạm urê với tỷ lệ đạm cao, thích hợp với đất thoái hóa, bạc màu. Đạm nitrat thường được sử dụng bón thúc ở vụ đông xuân, thích hợp với đất phèn, chua, mặn.

(2) Bón đạm (N) theo nguyên tắc BỐN, BA, HAI, MỘT:

Đối với các giống lúa thuần dưới 95 ngày sẽ bón 90 – 100kg phân đạm

Đối với các giống lúa thuần trên 95 ngày thì bón 100 – 120kg phân đạm

Đối với các giống lúa lai dưới 95 ngày bón 100 – 120kg phân đạm

Đối với các giống lúa lai trên 95 ngày thì bón 110 – 130kg phân đạm

Vận dụng 5

Câu hỏi: Trồng và chăm sóc cây cảnh để trong nhà thì cần tưới nước và bón phân thế nào cho hợp lí?

Trả lời:

Cách tưới nước và bón phân hợp lí cho cây cảnh để trong nhà là:

Đối với cây cảnh, cần cung cấp cho nó một lượng nước phù hợp tùy theo từng loại cây. Xác định xem đó là loài chịu hạn hay cần cung cấp nước thường xuyên để tưới nước hàng ngày.

Bón phân cho cây là công việc vô cùng quan trọng nhằm thúc đẩy quá trình phát triển của cây. Khoảng nửa tháng bón 5% phân tổng hợp cho cây một lần. Ngoài ra, dùng nước vo gạo để tưới cây cũng có tác dụng rất tốt cho sự phát triển của cây.