Đáp án Sinh học 7 Cánh diều bài 26: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở động vật

BÀI 26. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở ĐỘNG VẬT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Thực vật có thể tự tổng hợp chất hữu cơ bằng cách quang hợp khi có ánh sáng. Động vật không thể tự tổng hợp chất hữu cơ thư thực vật mà phải lấy chất hữu cơ có sẵn trong thức ăn làm nguyên liệu tổng hợp cần thiết cho cơ thể. Kể tên các loại thức ăn của những động vật sau : gà, ong mật, chó, muỗi anophen, ếch, trâu, giun đất... Động vật thu nhận nước bằng cách nào?

Trả lời:

(1) Các loại thức ăn của những động vật sau:

Gà: Thóc, cám, giun đắt...

Ong mật: Mật hoa của cây..

Chó: Cơm, cá, xương...

Muỗi anophen: ấu trùng..

Trâu: cỏ, cám, rau xanh...

(2) Động vật thu nhận nước bằng cách: uống nước và tiếp nhận hàm lượng nước có trong thức ăn

I. QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI NƯỚC Ở ĐỘNG VẬT

Câu 1: Động vật có nhu cầu nước như thế nào ?

Trả lời:

Động vật có nhu cầu nước phụ thuộc vào loài, kích thước cơ thể, độ tuổi, thức ăn, nhiệt độ của môi trường.

Câu 2: Từ thông tin trong bảng 26.1, Động vật có nhu cầu nước như thế nào. Tại sao nhu cầu nước lại khác nhau giữa các động vật và ở các nhiệt độ khác nhau.

Trả lời:

Nhu cầu nước ở mỗi loại đồng vật là khác nhau. Cùng một cơ thể động vật nhưng nhu cầu nước sẽ khác nhau ở những nhiệt độ khác nhau.Nhiệt độ càng cao thì nhu cầu nước của động vật sẽ tăng. Nhiệt độ thấp thì nhu cầu nước ít

Câu 3: Điều gì sẽ xảy ra nếu mỗi ngày chỉ cung cấp cho bò lấy sữa lượng nước như bò lấy thịt

Trả lời:

Nhu cầu nước của bò lấy sữa cao hơn rất nhiều so với bò lấy thịt. Nếu như cung cấp lượng nước cho bò lấy sữa giống bò lấy thịt thì lượng sữa thu được sẽ ít đi hoặc sẽ không có.

Vận dụng 1

Câu hỏi: Nêu các biện pháp đảm bảo đủ nước cho cơ thể mỗi ngày

Trả lời:

Một số biện pháp đảm bảo đủ nước cho cơ thể mỗi ngày:

Mỗi người trưởng thành nên có ý thức uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.

Uống nước ngay khi cảm thấy khát

Ăn các loại quả mọng nước.

Chế độ ăn hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng

Vận dụng 2

Câu hỏi: Trong trường hợp nào phải truyền nước cho cơ thể?

Trả lời:

Cần truyền nước cho cơ thể khi cơ thể bị mất nước nghiêm trọng, mất nước đột ngột, mất nước do sốt cao, tiêu chảy, tụt huyết áp,… mà không thể ăn uống được.

Câu 4: Quan sát hình 26.1, mô tả con đường trao đổi nước ở người

Trả lời:

Con đường trao đổi nước ở người:

Lượng nước có trong thức ăn, nước uống sẽ được đưa vào cơ thể

Sau đó một lượng nước sẽ được thải ra ngoài thông qua : hơi thở, bốc hơi qua da, mồ hôi, nước tiểu, nước trong phân.

Vận dụng 3

Câu hỏi: Ở người, ra mồ hôi có ý nghĩa gì với cơ thể?

Trả lời:

Ở người, ra mồ hôi là một hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể

Giúp cân bằng nhiệt độ

Loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể.

Vận dụng 4

Câu hỏi: Vì sao chúng ta cần uống nhiều nước hơn khi trời nóng hoặc khi vận động mạnh?

Trả lời:

Chúng ta cần uống nhiều nước hơn khi trời nóng hoặc khi vận động mạnh là vì : vào những ngày trời nóng hoặc khi vận động mạnh, cơ thể dễ bị mất nước kèm theo mất điện giải do cơ thể chúng ta thường tiết ra nhiều mồ hôi hơn để giải nhiệt. Vậy nên ta cần uống nhiều nước hơn để đảm bảo đủ nước cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.

II. DINH DƯỠNG Ở ĐỘNG VẬT

Câu 5: Cho biết nhu cầu dinh dưỡng là gì ? Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào yếu tố nào?

Trả lời:

Nhu cầu dinh dưỡng là: lượng thức ăn mà động vật cần thu nhận vào hằng ngày để xây dựng cơ thể và duy trì sự sống.

Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào mỗi loại, độ tuổi, giai đoạn phát triển và cường độ hoạt động của cơ thể, thời tiết, nhiệt độ, mùa ...

Vận dụng 5

Câu hỏi: Calcium là nguyên liệu chủ yếu hình thành nên vỏ cứng của trứng ở gia cầm. Nếu chế độ ăn thiếu calcium có thể ảnh hưởng gì đến đẻ trứng của gia cầm

Trả lời:

Nếu chế độ ăn thiếu calcium có thể ảnh hưởng rất lớn đến số lượng cũng như chất lượng của trứng. Calcium không được cung cấp đầy đủ, chế độ ăn thiếu calcium sẽ:

Làm giảm sản lượng trứng ở gia cầm

Khiến vỏ trứng mỏng hoặc không có vỏ vôi.

Câu 6: Quan sát hình 26.2, mô tả con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và thải bã ở người.

Trả lời:

Mô tả con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và thải bã ở người:

Miệng thu nhận thức ăn, nghiền nhỏ và đẩy thức ăn xuống thực quản, sau đó thức ăn được đưa xuống dạ dày.

Ở dạ dày thức ăn sẽ được nhào trộn thành một hỗn hợp lỏng và tiêu hoá một phần  .

Thức ăn tiếp tục được tiêu hoá ở ruột non và hấp thụ chất dinh dưỡng.

Khi đi qua ruột già, hỗn hợp chất lỏng tiếp tục được tái hấp thu và chuyển thành chất thải rắn.

Thông qua trực tràng và hậu môn, chất thải rắn được thải ra ngoài

Câu hỏi 1: Quan sát hình 26.3, phân biệt các giai đoạn: thu nhận, tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và thải bã ở người.

Trả lời:

Phân biệt:

Giai đoạn thu nhận: miệng thu nhận thức ăn -> nghiền nhỏ và đẩy thức ăn xuống thực quản-> Thực quản vận chuyển thức ăn xuống dạ dày.

Giai đoạn tiêu hóa: thức ăn được tiêu hóa một phần ở dạ dày -> Dạ dày nhào trộn thức ăn thành hỗn hợp lỏng, tiêu hóa một phần -> Sau đó chuyển xuống ruột non ->Tại đây, thức ăn tiếp tục được tiêu hóa và các chất dinh dưỡng được hấp thụ.

Giai đoạn thải bã: được thực hiện thông qua ruột già. Ruột già hấp thụ nước từ chất thải lỏng, chuyển thành chất thải rắn (phân)-> Trực tràng là nơi chứa phân -> Phân được đẩy ra khỏi cơ thể thông qua hậu môn.

Câu 7: Thức ăn đã tiêu hoá (chất dinh dưỡng) đi đến các bộ phận khác nhau của cơ thể theo những con đường nào?

Trả lời:

Thức ăn được tiêu hoá đi đến các bộ phận của cơ thể thông qua: Hệ tuần hoàn

Câu hỏi 2: Mô tả con đường vận chuyển các chất thông qua hệ tuần hoàn ở cơ thể người.

Trả lời:

Con đường vận chuyển các chất ở cơ thể người thông qua 2 vòng tuần hoàn:

Vòng tuần hoàn lớn vận chuyển máu mang chất dinh dưỡng và oxygen từ tâm thất trái theo động mạch đi tới các cơ quan của cơ thể. đây diễn ra quá trình trao đổi chất. Chất thải theo máu tới các cơ quan bài tiết rồi thải ra ngoài. Khí carbon dioxide từ các cơ quan của cơ thể theo tĩnh mạch đổ vào tâm nhĩ phải.

Vòng tuần hoàn nhỏ vận chuyển máu mang khí carbon dioxide từ tâm thất phải theo động mạch phổi đi tới phổi, ở đây diễn ra quá trình trao đổi khí. Máu giàu oxygen theo tĩnh mạch phổi đổ vào tâm nhĩ trái.

III. VẬN DỤNG TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG VÀO THỰC TIỄN

Câu 8: Vì sao cần xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất, đủ lượng?

Trả lời:

Xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất và đủ lượng sẽ cung cấp đầy đủ năng lượng theo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, giúp cơ thể có đủ năng lương hoạt dộng và đuọc khẻ mạnh, dẻo dai hơn

Câu 9: Vì sao ta cần phải phối hợp ăn nhiều loại thức ăn?

Trả lời:

Cần phối hợp ăn nhiều loại thức ăn là vì : Chế độ ăn thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng đều có hại cho cơ thể. Nếu ăn một loại thức ăn với lượng nhiều và trong thời gian dài sẽ bị thừa chất, có ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Khi phối hợp ăn đa dạng các loại thức ăn thì sẽ bổ sung được đa dạng các loại chất dinh dưỡng cho cơ thể. Khi cơ thể hấp thu được nhiều chất dinh dưỡng thì sức khỏe sẽ được cải thiện hơn

Câu hỏi 3: Kể tên các loại thực phẩm chứa nhiều đạm, chất béo, vitamin

Trả lời:

Tên các loại thực phẩm chứa:

Nhiều đạm: thịt, cá, trứng, sữa, hạt chia, hạt đậu nành...

Nhiều chất béo: dầu, mỡ, sữa nguyên kem, bơ, phô mai, da của gia súc, gia cầm,…

Nhiều vitamin: các loại rau, củ quả, các loại hạt,…

Vận dụng 6

Câu hỏi: Thiết kế một bữa ăn đủ chất, đủ lượng cho gia đình em.

Trả lời:

Một chế độ ăn đủ chất, đủ lượng cần đáp ứng tỉ lệ các chất dinh dưỡng như sau: 5% đường tinh luyện; 30% vitamin từ rau, củ, quả; 35% tinh bột từ cơm, ngũ cốc,…; 10% chất béo từ dầu, mỡ; 20% chất đạm từ các loại thịt, cá, trứng,…

Gia đình em có 4 người , thì thực đơn sẽ gồm có:

Cá thu chiên mắm ngọt

Mực xào bầu

Canh tập tàng nấu tôm

Câu 10: Kể tên một số bệnh do thiếu dinh dưỡng mà em biết. Nêu biện pháp phòng tránh các bệnh đó.

Trả lời:

Một số bệnh do thiếu dinh dưỡng : suy dinh dưỡng, đau xương khớp, còi xương,bướu cổ, khô mắt ....

Biện pháp phòng, tránh: Phối hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp với chế độ nghỉ ngơi và vận động cơ thể phù hợp.

Bệnh suy dinh dưỡng, còi xương là do thiếu chất đạm . Nên cần bổ sung các món ăn chứa đạm trong thực đơn hằng ngày.

Bệnh bướu cổ là do thiếu iot. Vì vậy cần sử dụng muối có chứa i ốt để nêm nếm gia vị

Bệnh khô mắt là do thiếu vitamin A. Vì vậy cần bổ sung các loại hoa quả, rau củ có chưa nhiều vitamin A. ...

-> Để phòng tránh các bệnh suy dinh dưỡng thì ta cần phải : ăn uống đủ chất, ăn đa dạng các loại thức ăn.

Câu 11: Vì sao rèn luyện thể thao và lao động kết hợp với dinh dưỡng phù hợp thì có thể phòng  tránh một số bệnh do dinh dưỡng không hợp lý ?

Trả lời:

Việc bổ sung dinh dưỡng đầy đủ là rất cần thiết . Tuy nhiên với các chất đuọc nạp vào thì cơ thể chỉ hấp thu một phần. Nếu các chất dinh dưỡng dư thừa mà không chịu đào thải ra bên ngoài thì sẽ có hại cho sức khoẻ. Vì thể, việc kết hợp  rèn luyện thể thao và lao động là nhằm mục đích dào thải lượng chất dinh dưỡng dư thừa ra ngoài.  Từ đó phòng tránh được bệnh tật

Câu 12: Thế nào là thực phẩm sạch và an toàn? Làm thế nào để thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trả lời:

(1) Thực phẩm sạch và an toàn là những thực phẩm tươi, sống, không chất bảo quản . Là những thực phẩm có lợi cho sức khoẻ

(2) Để thực hiện vệ sinh an toàn thực phâm ta cần:

Rửa sạch, ngâm nuóc muối rau củ quả trước khi ăn.

Thực hiện ăn chín uống sôi.

Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Câu hỏi 4: Nêu một số bệnh lí do chế độ dinh dưỡng, vệ sinh ăn uống chưa hợp lí ở địa phương em và biện pháp phòng, tránh theo gợi ý bảng 26.2

Trả lời:

Vận dụng 7

Câu hỏi: Tìm hiểu các biện pháp tuyên truyền, giáo dục vệ sinh an toàn thực phẩm và sử dụng nước sạch ở địa phương.

Trả lời:

HS liên hệ thực tế với địa phương mình để trả lời câu hỏi.

Gợi ý:

Lập các đội tình nguyện phát nước rửa tay sát khuẩn miễn phí cho người dân

Đặt các cataloge về an toàn thực phẩm ỏ các điểm công cộng