Đề thi giữa kì 1 ngữ văn 10 kết nối tri thức (Đề số 15)

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I

Năm học: 2025-2026

Môn: Ngữ văn 10

KHUNG BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ I

MÔN HỌC: NGỮ VĂN, LỚP 10

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I

NGỮ VĂN 10 – KẾT NỐI TRI THỨC

NĂM HỌC: 2025 – 2026

Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian phát đề)

1. ĐỌC HIỂU (6,0 ĐIỂM)

Ngày xưa, khi vạn vật còn chưa có, thế giới đã tồn tại ông Trời. Ông Trời có một quyền phép vô song, quyền phép tối cao nhất mà các vạn vật sau này không thể sánh bằng. Trời làm ra tất cả mọi thứ: trái đất, núi non, sông, biển, mưa, nắng. Trời sinh ra tất cả: loài người, cỏ cây, muông thú... Từ mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao trên trời cho đến vạn vật ở mặt đất, tất cả đều do Trời tạo nên.

Mắt của trời rất tinh tường, am hiểu và biết hết mọi sự xảy ra trên thế gian. Trời là cha đẻ muôn loài, xét đến muôn việc, thưởng phạt không bỏ ai. Do đó mà con người tin có đạo Trời, nhờ Trời, cho là Trời sinh, Trời dưỡng, và đến khi chết thì về chầu Trời.

Trời cũng có vợ, gọi là bà Trời, và mỗi khi hai ông bà cãi mắng nhau là lúc trời vừa mưa vừa nắng. Mỗi lúc Trời giận loài người lầm lỗi ở thế gian thì giáng xuống thiên tai, bão táp, lụt lội, hạn hán...

Giang sơn của Trời là từ mặt đất lên đến trên cao, có chín tầng trời, và chỗ giáp với đất gọi là chân trời. Trời vô hình, không nói, nhưng người ta tin là ở đâu đâu cũng có mặt của Trời, không một ai tránh khỏi lưới Trời, mọi việc đều do Trời định.

Ông Trời của Việt Nam thời cổ cũng còn gọi là Ngọc Hoàng (…) Tương truyền rằng Ngọc Hoàng dùng đất sét nặn ra người xong, đem phơi nắng cho khô thì bỗng gặp một trận mưa to. Ngọc Hoàng vội vàng đem các tượng cất đi, song có vài tượng không lấy kịp, bị nước mưa làm hư. Các tượng hư hóa thành những người tàn tật ở trên mặt đất, còn những tượng kịp cất đi hóa thành những người lành lặn, đủ tay chân.

Ngọc Hoàng ở trong một cung điện giống như cung điện nhà vua dưới trần. Ở cửa điện có một thần mặc áo giáp cầm gậy giữ cửa. Ngọc Hoàng họp các quan lại tại đây. Triều đình cũng không khác gì ở hạ giới (…). Ngọc Hoàng luôn vận sắc phục đại triều, áo thêu rồng vàng, đầu đội mũ có tua đỏ dắt mười ba viên ngọc ngũ sắc, tay cầm hốt. Ngọc Hoàng thường ngự trên ngai chạm rồng mỗi lần thiết triều để xử việc trên trời hay ở thế gian. Bên tả và hữu của Ngọc Hoàng có các thần nhà trời chầu chực để Ngọc Hoàng sai khiến.

Cõi trời chia ra chín tầng, có người nói là ba mươi ba tầng, các vị thần trời tùy theo chức tước cao thấp mà ở theo thứ tự mỗi tầng. Ngọc Hoàng là bậc tối cao, ở tầng thứ nhất.

(“Ông Trời”, trích từ “Thần Thoại Việt Nam” – Thu Nga, Việt Dũng, Hoàng Minh, NXB Thanh Niên)

Câu 1. (0,5 điểm) Đâu là phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong truyện thần thoại “Ông Trời”?

A. Tự sự

B. Miêu tả

C. Biểu cảm

D. Thuyết minh

Câu 2. (0,5 điểm) Truyện thần thoại “Ông Trời” sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ mấy?

A. Ngôi thứ nhất

B. Ngôi thứ hai

C. Ngôi thứ ba

D. Đáp án A và C

Câu 3. (0,5 điểm) Tác phẩm thuộc thể loại nào?

A. Thần thoại suy nguyên.

B. Thần thoại sáng tạo.

C. Thần thoại anh hùng.

D. Sử thi anh hùng.

Câu 4. (0,5 điểm) Chi tiết nào sau đây nói về đặc “Ông Trời”? điểm của không gian trong truyện

A. Trời là một bậc quyền phép vô song ở trên cao, làm ra tất cả

B. Giang sơn của Trời là từ mặt đất lên đến trên cao, có chín tầng trời

C. Trời sinh ra tất cả loài người, muôn vật, cỏ cây

D. Trời làm ra tất cả mọi thứ: trái đất, núi non, sông, biển, mưa, nắng.

Câu 5. (0,5 điểm) Phát biểu nào sau đây nói lên đặc điểm về cốt truyện của truyện thần thoại “Ông Trời”?

A. Xoay quanh quá trình sáng tạo ra vạn vật và con người

B. Xoay quanh chiến tích của những người anh hùng

C. Xoay quanh cuộc xung đột giữa các bộ tộc

D. Xoay quanh cuộc chiến mở rộng địa bàn.

Câu 6. (0,5 điểm) Nội dung nào sau đây nói về chủ đề của truyện thần thoại “Ông Trời”?

A. Thái độ tôn kính của loài người đối với ông trời.

B. Sự sợ hãi của con người về quyền uy, sức mạnh của ông trời.

C. Thể hiện sự lạc hậu về kiến thức khoa học và kĩ thuật của người xưa

D. Thể hiện khát vọng của người xưa trong việc lí giải các hiện tượng trong tự nhiên

Câu 7. (0,5 điểm) Câu văn “Mắt của trời rất tinh tường, am hiểu và biết hết mọi sự xảy ra trên thế gian. Trời là cha đẻ muôn loài, xét đến muôn việc, thưởng phạt không bỏ ai”, Anh/chị thấy người xưa mong ước điều gì qua hình tượng ông Trời trong câu nói trên?

A. Ông Trời là đấng tối cao, có quyền phép vô biên giúp tạo ra loài người và muôn thú.

B. Ông Trời là đấng tối cao, có quyền phép vô biên, là biểu tượng cho công lý trên đời.

C. Ông Trời là đấng tối cao, có quyền phép vô biên, có lòng thương yêu đối với muôn loài.

D. Ông trời là người có vóc dáng khổng lồ, có quyền phép vô biên, có đôi mắt tinh tường.

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:

Câu 8.(0.5 điểm) Truyện thần thoại “Ông Trời” lý giải những hiện tượng tự nhiên nào?

Câu 9. (1,0 điểm).............................................

.............................................

.............................................
 

II. Phần Viết (4,0 điểm)

Thật hạnh phúc cho những ai biết cho mà không hề nhớ đến, biết nhận mà không hề quên đi.

Hãy viết một bài văn khoảng 500 từ, trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

---------------------- HẾT ---------------------- 

- Thí sinh không được sử dụng tài liệu; 

- Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.

HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ ĐÁP ÁN

.............................................

.............................................

.............................................